23:09 05/11/2024
Thời sự quốc tế
SpaceX phóng thành công tàu Starship nhưng tàu bất ngờ phát nổ. (Nguồn: Guardian)
Theo CNN, trong lần phóng thử đầu tiên của Starship vào sáng 20/4 (theo giờ địa phương) từ bãi thử Starbase ở bờ biển Nam Texas – siêu tên lửa đẩy của SpaceX đạt độ cao gần 39.000 m trước khi lộn vòng trên không và phát nổ sau đó. Tuy nhiên công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk và Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đều xem thay đây là thử nghiệm thành công.
Bay lên được là thành công?
Trong một thông báo ngày 20/4, SpaceX cho biết cuộc thử nghiệm Starship có thể được xem là thành công từ những dữ liệu có được, đồng thời khẳng định vụ phóng thử đã giúp các thiết kế sư của chương trình học hỏi được rất nhiều điều.
SpaceX cũng nhắc đến những lần thử nghiệm bất bại trước đây của công ty như Grasshopper, Falcon và nguyên mẫu Starship. Tuy nhiên tất cả chúng đều thành công trong những lần thử nghiệm tiếp theo.
Theo như SpacX chia sẻ muốn có được thành công phải trải qua thất bại.
Có khoảng 6 trong 33 động cơ đẩy của Starship đã ngừng hoạt động sau 4 phút, tên lửa bắt đầu mất độ cao vào phát nổ ngay sau đó. (Ảnh: Interesting Engineering)
Bình luận về vụ phóng thử Starship, ông Caleb Henry - Giám đốc của công ty nghiên cứu vũ trụ Quilty Analytics cho biết, trong ngành hàng không vũ trụ, việc tên lửa đẩy của SpaceX nổ tung sau 4 phút bay không hoàn toàn là thất bại.
“Các thiết kế sư chỉ mong nó bay được trong cuộc thử nghiệm đầu tiên, đây chỉ là một bài kiểm tra”, ông Henry nhấn mạnh.
“Điều quan trọng là phải thất bại trong các bài kiểm tra để bạn có cơ hội thành công cao hơn trong những thử nghiệm tiếp theo”, ông Henry nói.
Ông Henry nói thêm, vụ phóng thử nghiệm tên lửa đẩy Starship của SpaceX nhận được phản hồi tích cực từ các chuyên gia hàng không vũ trụ Mỹ.
“Ngành công nghiệp hàng không vũ trụ Mỹ xem cuộc thử nghiệm là tín hiệu tích cực và chương trình đang đi đúng hướng”, ông Henry chia sẻ.
Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Garrett Reisman, cựu phi hành gia của NASA, đồng thời là cố vấn kỹ thuật của SpaceX lại có nhận định, vụ phóng thử thất bại có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của chương trình Starship và nó tác động trực tiếp đến vấn đề ngân sách.
Theo ông Reisman, dù SpaceX khá thành công với tên lửa đẩy Falcon và tàu vũ trụ Dragon nhưng chi phí dành cho phát triển Starship cao hơn nhiều so với các chương trình không gian trước đây của công ty này.
Hiện vẫn chưa rõ SpaceX đã thiệt hại bao nhiêu sau vụ phóng thử thất bại của Starship. Do là một công ty tư nhân, SpaceX không nhất thiết phải công khai con số này.
Trước vào năm 2019, tỷ phú Elon Musk, Giám đốc điều hành SpaceX từng tuyên bố rằng chi phí phát triển Starship sẽ khoảng từ 3 tỷ đến 10 tỷ USD.
Hiện tại NASA đã trao cho SpaceX hợp đồng trị giá 4 tỷ USD cho hai sứ mệnh trở lại Mặt Trăng. Tuy nhiên hợp đồng này chỉ được giải ngân khi SpaceX đạt được các bước tiến nhất định.
Các chuyên gia hàng không vũ trụ nhận định vụ phóng thử Starship thất bại mang đến cho SpaceX nhiều dữ liệu quý giá cho các đợt thử nghiệm tiếp theo. (Ảnh: Reuters)
Cách chế tạo tên lửa khác người của SpaceX
Lý do SpaceX chấp nhận những tai nạn bốc lửa nằm ở cách tiếp cận phát triển tên lửa. Theo thuật ngữ kỹ thuật, nó được gọi là “sự phát triển theo mô hình xoắn ốc” và nó không giống với cách NASA từng sử dụng để phát triển các thế hệ tên lửa đẩy trước đây của Mỹ.
Ở cấp độ cơ bản, SpaceX không tìm cách chế tạo một tên lửa duy nhất, thử nghiệm nó vất vả trên mặt đất và đảm bảo thành công trong lần thực hiện chuyến bay đầu tiên giống như NASA.
“SpaceX xây dựng các tên lửa của họ theo cách hoàn toàn khác”, chuyên gia Reisman nói.
Tên lửa đẩy Starship không chỉ được chế tạo một nguyên mẫu trong giai đoạn phát triển, SpaceX đã chế tạo hàng loạt tên lửa trong nhiều năm qua và thử nghiệm từng chiếc một. Với mỗi lần thử nghiệm là một lần điều chỉnh và sửa chữa.
“Tên lửa của SpaceX được thử nghiệm hôm 20/4 thực tế giống như một chiếc ‘khung’. Nó không được trang bị các thiết bị điện tử hàng không, không có ghế cho phi hành gia hay mang theo vệ tinh”, chuyên gia Reisman nói thêm.
Theo ông Reisman, tất cả những gì SpaceX muốn thử nghiệm là hệ thống đẩy phản lực của tên lửa.
Chuyên gia hàng không vũ trụ John Muratore, người từng có 24 năm phục vụ cho NASA đang làm việc tại SpaceX cho biết: “Nếu bạn nhìn vào các chương trình phát triển tên lửa trước đây, phải mất hàng chục năm để cho ra đời một tên lửa hoạt động ổn định. SpaceX hoàn toàn khác, chúng tôi luôn đưa ra các phiên bản cải tiến tốt hơn phiên bản trước đó”. Điều này đã giúp SpaceX có loạt siêu tên lửa đẩy và tàu vũ trụ mới để thử nghiệm.
Ông Muratore cho biết các kỹ sư coi các nguyên mẫu như tên lửa Starship vừa được thử nghiệm là phương tiện giúp họ trả lời các câu hỏi trên. Từ đó các thế hệ tên lửa tiếp theo sẽ có thể bay vào không gian.
Cách tiếp cận của SpaceX đối với chương trình Starship là chấp nhận nhiều rủi ro hơn để có được câu trả lời cho những câu hỏi đó.
Nói một cách đơn giản việc tên lửa của SpaceX nổ tung không phải là thảm họa mà nó là điều đã được dự báo từ trước.
Theo chuyên gia Muratore cho biết các kỹ sư sẽ xem xét dữ liệu được thu thập trong chuyến bay hôm 20/4. Nhiều thứ được thử nghiệm lần đầu tiên. Việc cố gắng kích hoạt 33 động cơ Raptor khổng lồ cùng lúc cho một chuyến bay thử nghiệm chưa từng được thực hiện trước đây. Sử dụng khí mê-tan làm nhiên liệu cũng là một cách tiếp cận mới của SpaceX. Và phương tiện được làm bằng thép trong khi các tên lửa khác thường sử dụng kim loại nhẹ hơn và vật liệu tổng hợp carbon.
Tỷ phú Musk thậm chí còn cho rằng chương trình Starship có thể xem như đạt được bước tiến quan trọng chỉ cần tên lửa có thể rời bệ phóng. Thực tế điều đó đã xảy ra.
Ông Muratore cho biết, các kỹ sư SpaceX sẽ phân tích dữ liệu từ động cơ Raptor để xác định nguyên nhân 6 trong 33 động cơ của tên lửa không hoạt động khi bắt đầu leo cao hơn lên tầng khí quyển.
SpaceX cũng sẽ đánh giá thiệt hại đối với bệ phóng và cơ sở hạ tầng xung quanh và chuẩn bị cho một đợt phóng thử nghiệm khác.
Thậm chí tỷ phú Musk cho biết trong một bài đăng trên Twitter rằng có thể mất vài tháng để chuẩn bị cho đợt phóng tiếp theo.