Điều gì xảy ra với cơ thể nếu bỏ bữa sáng?

Bữa sáng được xem là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày, nhưng lại là bữa dễ bị bỏ qua nhất. Thức dậy muộn, không có cảm giác đói, bận rộn chuẩn bị đi làm, đưa con đến trường… khiến nhiều người chấp nhận rời nhà với chiếc bụng rỗng.

Theo tiến sĩ Từ Ngữ, Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam, câu nói quen thuộc “sáng ăn như vua, trưa ăn như chúa, tối ăn như bần cố nông” không phải là kinh nghiệm dân gian cảm tính. Đó là cách diễn đạt ngắn gọn nguyên lý sinh lý học của cơ thể con người.

Sau một đêm ngủ và kéo dài sang rạng sáng, cơ thể trải qua khoảng 15 giờ không được nạp năng lượng. Dạ dày trống rỗng, các kho dự trữ năng lượng bắt đầu cạn. Nếu không ăn sáng, cơ thể buộc phải hoạt động trong trạng thái “thiếu nhiên liệu”, trong khi phía trước là cả ngày lao động trí óc lẫn thể lực. Vì vậy, bữa sáng không chỉ để “no bụng” mà để khởi động lại toàn bộ hệ thống chuyển hóa.

Ở góc độ dinh dưỡng, một bữa sáng phổ biến của người Việt hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu năng lượng nếu được lựa chọn hợp lý. Một gói xôi xéo với xôi nếp, đậu xanh, mỡ và hành phi đã cung cấp đủ ba nhóm chất chính gồm gluxit, protein và lipid. Nếu là bún vịt, bún chả hay phở, ngoài các chất sinh năng lượng còn có thêm chất xơ từ rau, hành, rau thơm – yếu tố quan trọng giúp tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.

Tiến sĩ Từ Ngữ dẫn các nghiên cứu cho thấy, trong một bữa ăn hợp lý, protein chỉ nên chiếm khoảng 13–15% tổng năng lượng. Lipid thay đổi theo môi trường sống và thời tiết: mùa đông cơ thể cần nhiều chất béo hơn, mùa hè thì ít hơn. Với người Việt, tỷ lệ lipid phù hợp vào khoảng 25–30%. Khi cộng protein và lipid, tổng hai nhóm này chiếm khoảng 40–50% năng lượng, phần còn lại là gluxit.

Theo ông, có thể một bữa ăn thiên về cơm, bữa khác nhiều thịt vẫn tạm chấp nhận, nhưng nếu duy trì kéo dài thì không được coi là ăn uống khoa học. Bữa ăn khoa học phải có sự cân đối giữa các nhóm thực phẩm trong cùng một bữa, đặc biệt là bữa sáng – thời điểm cơ thể cần nguồn năng lượng ổn định và bền vững.

Dinh dưỡng luôn gồm hai phần: phần chung đúng với nhiều người và phần riêng gần như chỉ đúng với từng cá nhân. Cùng một thực đơn nhưng khả năng hấp thu, thói quen sinh hoạt, tình trạng sức khỏe khác nhau sẽ cho ra hiệu quả khác nhau. Vì vậy, không có “bữa sáng chuẩn” cho tất cả.

Người quen ăn món nước có thể chọn bún, phở vì đây là các món hỗn hợp, dễ tiêu hóa, đủ dưỡng chất. Người khác phù hợp với bánh mì ăn kèm trứng, thịt bò, bơ hoặc phô mai. Có người chỉ cần một gói xôi là đủ năng lượng làm việc cả buổi sáng, đôi khi thêm một quả chuối hoặc chén trà ấm.

Điều quan trọng nhất, theo tiến sĩ Từ Ngữ, không phải ăn theo trào lưu hay công thức cứng nhắc, mà là lắng nghe cơ thể, cân nhắc điều kiện sức khỏe, kinh tế và nhịp sống để chọn bữa sáng phù hợp. Một bữa sáng đủ chất, dù giản dị, vẫn tốt hơn rất nhiều so với việc bỏ qua hoàn toàn.