15:48 22/11/2024
Thời sự quốc tế
Kể từ 1/1/2021, 11 luật, bộ luật chính thức có hiệu lực thi hành với nhiều điểm mới. Đây là những luật, bộ luật quan trọng, có tác động lớn đến đời sống xã hội của nước ta.
Luật Lao động: Tăng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình
Bộ luật Lao động 2019 áp dụng từ ngày 1/1/2021 có nhiều nội dung mới nổi bật có thể kể đến như: Chỉ còn 2 loại hợp đồng lao động (HĐLĐ); Người lao động (NLĐ) có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ không cần lý do; Người sử dụng lao động (NSDLĐ) phải chịu chi phí mở tài khoản cho NLĐ nếu trả lương qua ngân hàng…
Liên quan tới quy định về lương, thưởng, Bộ luật Lao động 2019 cũng quy định: người sử dụng lao động không được ép NLĐ dùng lương mua hàng hóa, dịch vụ của mình/đơn vị khác. Đồng thời, người sử dụng lao động phải thông báo bảng kê trả lương cho NLĐ vào mỗi lần trả lương; NLĐ được nghỉ 2 ngày dịp Quốc khánh 2/9 và hưởng nguyên lương; Lao động nữ làm công việc nặng nhọc khi mang thai có thể được giảm bớt 1 giờ làm việc hằng ngày và hưởng nguyên lương.
Kể từ 1/1/2021, người lao động làm việc trong môi trường độc hại có thể nghỉ hưu sớm, nhưng không quá 5 năm so với quy định về tuổi nghỉ hưu. (Ảnh: TTXVN)
Bộ luật Lao động cũng quy định những quy định mới về vấn đề nghỉ hưu của NLĐ. Điều 169 Bộ luật Lao động mới nêu rõ: Tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam; đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng với lao động nam; 4 tháng với lao động nữ.
Luật Xây dựng sửa đổi: Quy định mới về giấy phép xây dựng
Theo Luật Xây dựng sửa đổi, có 9 loại công trình được miễn giấy phép xây dựng; Thời gian cấp giấy phép xây dựng được rút ngắn xuống còn 20 ngày; Xây nhà ở tại nông thôn từ 7 tầng trở lên phải xin giấy phép.
Luật cũng sửa quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, quy định nhiều điểm mới về giấy phép xây dựng.
Luật Chứng khoán: Bổ sung hành vi bị cấm
Luật Chứng khoán 2019 bổ sung hành vi bị cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Đơn cử như: Sử dụng tài khoản, tài sản của khách hàng khi không được khách hàng ủy thác hoặc trái quy định của pháp luật hoặc lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản của khách hàng; Cho người khác mượn tài khoản để giao dịch chứng khoán, đứng tên sở hữu chứng khoán hộ người khác dẫn đến hành vi thao túng giá chứng khoán.
Đồng thời, luật cũng quy định phải niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên sàn sau khi kết thúc đợt chào bán. Tương tự đối với việc chào bán trái phiếu ra công chúng thì tổ chức phát hành cũng phải có cam kết và phải thực hiện niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán.
Công ty đại chúng chỉ được chào bán thêm cổ phiếu ra công chúng nếu có lãi.
Luật Giám định tư pháp sửa đổi
Luật Giám định tư pháp sửa đổi 2020 bổ sung quy định: Viện Kiểm sát Nhân dân (KSND) tối cao có thêm phòng giám định kỹ thuật hình sự. Theo quy định mới, các tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự sẽ bao gồm: Viện Khoa học hình sự thuộc Bộ Công an; Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an cấp tỉnh; Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Bộ Quốc phòng; Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện KSND tối cao. Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện KSND tối cao là phòng được quy định mới tại Luật này, thực hiện giám định về âm thanh, hình ảnh từ các dữ liệu điện tử (khoản 8 Điều 1).
Luật cũng quy định về thời hạn giám định tư pháp tối đa không quá 4 tháng. Đây là quy định hoàn toàn mới được bổ sung, theo đó, thời hạn giám định tư pháp đối với các trường hợp không thuộc giám định bắt buộc về tố tụng hình sự tối đa là 3 tháng. Trường hợp vụ việc giám định có tính chất phức tạp hoặc khối lượng công việc lớn thì tối đa là 4 tháng.
Luật Thanh niên: Đưa Tháng thanh niên vào luật
Luật xác định rõ 7 nguyên tắc để bảo đảm quyền và nghĩa vụ của thanh niên. Luật Thanh niên 2020 lần đầu tiên quy định về Tháng thanh niên là vào tháng 3 hằng năm.
Đồng thời, Luật quy định cụ thể về các chính sách của nhà nước đối với thanh niên trong 6 nhóm lĩnh vực: Chính sách về học tập và nghiên cứu khoa học; Chính sách về lao động, việc làm; Chính sách về khởi nghiệp; Chính sách về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe; Chính sách về văn hóa, thể dục, thể thao; Chính sách về bảo vệ Tổ quốc (Điều 16 đến Điều 21).
Luật bổ sung quy định về chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với các tổ chức thanh niên trong việc tham gia xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật đối với thanh niên.
Luật Đầu tư: Cấm đòi nợ thuê
Luật Đầu tư có hiệu lực 1/1/2021 chính thức cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ. Theo đó, số lượng ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện giảm còn 227. Luật bổ sung nhiều ngành, nghề ưu đãi đầu tư, thêm hình thức ưu đãi đầu tư.
Luật cũng có nhiều điểm mới về chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt. Luật sẽ ban hành danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, chỉ còn 4 trường hợp nhà đầu tư không phải ký quỹ để bảo đảm thực hiện dự án đầu tư.
Luật Doanh nghiệp: Hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh
Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) được đánh giá có nhiều nội dung, quy định mới nhằm góp phần hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh hoạt động, như quy định về điều kiện đăng ký doanh nghiệp, rút ngắn thời gian báo trước khi tạm ngừng kinh doanh từ 2021.
Luật bổ sung đối tượng không được thành lập doanh nghiệp, gồm: Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị mất năng lực hành vi dân sự; Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; Các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng...
Luật bỏ quy định về chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) cũng quy định rõ những tổ chức, cá nhân không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam, bao gồm: Cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình; Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức; Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; Sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước; Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà nước, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác...
Luật Doanh nghiệp bỏ quy định về thông báo mẫu dấu doanh nghiệp trước khi sử dụng. Thêm đối tượng không được thành lập doanh nghiệp. Rút ngắn thời gian báo trước khi tạm ngừng kinh doanh từ 2021. Thay đổi khái niệm doanh nghiệp nhà nước.
Luật Tổ chức Quốc hội sửa đổi: Quy định rõ 7 tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội
Luật Tổ chức Quốc hội sửa đổi năm 2020 quy định hợp nhất Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND, giữ nguyên Văn phòng UBND cấp tỉnh.
Luật Tổ chức Quốc hội sửa đổi 2020 quy định rõ 7 tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội từ 1/1/2021.
Các tiêu chuẩn gồm: (1) Có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam (quy định mới được bổ sung); (2) Trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; (3) Có phẩm chất đạo đức tốt, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật; (4) Có bản lĩnh, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền và các hành vi vi phạm pháp luật khác; (5) Có trình độ văn hóa, chuyên môn, có đủ năng lực, sức khỏe, kinh nghiệm công tác và uy tín để thực hiện nhiệm vụ đại biểu Quốc hội; (6) Liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, được nhân dân tín nhiệm; (7) Có điều kiện tham gia các hoạt động của Quốc hội.
Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án
Luật quy định về điều kiện bổ nhiệm hòa giải viên. Công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam, trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu trong việc chấp hành pháp luật thì được bổ nhiệm làm Hòa giải viên nếu có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 10. Nhiệm kỳ của Hòa giải viên là 3 năm kể từ ngày được bổ nhiệm (Điều 11).
Luật cũng quy định 7 trường hợp không thực hiện việc hòa giải, đối thoại tại Tòa án tại Điều 19.
Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư
Thu hẹp các lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP. Theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư 2020 thì lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP đã thu hẹp chỉ còn 5 lĩnh vực gồm: Giao thông Vận tải; Lưới điện, nhà máy điện, trừ nhà máy thủy điện và các trường hợp Nhà nước độc quyền theo quy định của Luật Điện lực; Thủy lợi; Cung cấp nước sạch; Thoát nước và xử lý nước thải; xử lý chất thải; Y tế; giáo dục - đào tạo; Hạ tầng công nghệ thông tin.
Dừng triển khai dự án mới áp dụng loại hợp đồng BT từ 2021.
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi 2020
Một số nội dung đáng chú ý của Luật như bổ sung thêm văn bản quy phạm pháp luật vào hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; sửa quy định về thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật…
Cụ thể, Luật bổ sung thêm hai loại văn bản quy phạm pháp luật sau: Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Không ban hành Thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.