Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, một trong những cửa ngõ thương mại quan trọng của Việt Nam, đã từng là trung tâm sôi động cho các hoạt động kinh tế và thương mại giữa Việt Nam và Campuchia.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khu vực này đã chững lại khi cơ sở hạ tầng xuống cấp và thiếu hụt nguồn lực đầu tư. Việc đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng để “hồi sinh” khu kinh tế này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần củng cố vị thế chiến lược của Việt Nam trong khu vực.
Thực trạng Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài
Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài được thành lập vào những năm 2000 với mục tiêu trở thành trung tâm thương mại, dịch vụ và logistics quan trọng trên tuyến biên giới giữa Việt Nam và Campuchia.
Ngay khi thành lập, khu kinh tế nhanh chóng thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đến tìm hiểu, đầu tư cơ sở vật chất làm ăn. Mọi người kỳ vọng về sự phát triển của một thành phố trẻ nơi vùng biên với tên gọi "Thành phố Mặt Trời".
Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài, tỉnh Tây Ninh.
Trong giai đoạn đầu, khu vực này phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động, “Thành phố mặt trời” đã hoàn toàn biến mất khi các siêu thị miễn thuế đóng cửa, quang cảnh khu kinh tế cửa khẩu trở nên đìu hiu.
Sự phát triển không được duy trì ổn định, dẫn đến tình trạng cơ sở hạ tầng lạc hậu, thiếu tính đồng bộ và không đáp ứng được nhu cầu hiện tại.
Hiện tại, Khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài đang phải đối mặt với nhiều khó khăn lớn.
Khó khăn lớn đầu tiên là cơ sở hạ tầng yếu kém. Theo đó, hệ thống giao thông kết nối Mộc Bài với các khu vực lân cận, đặc biệt là TP.HCM, chưa được phát triển đầy đủ. Đường sá xuống cấp, thiếu các dịch vụ hỗ trợ như kho bãi, dịch vụ logistics.
Tiếp đến là thiếu nguồn lực đầu tư. Nhiều dự án đầu tư vào Mộc Bài bị đình trệ hoặc không được thực hiện do thiếu nguồn vốn, làm giảm sức hấp dẫn của khu vực này đối với các nhà đầu tư.
Cuối cùng là sự cạnh tranh từ các khu kinh tế khác. Các khu kinh tế cửa khẩu khác trong khu vực đã thu hút được nhiều dự án đầu tư lớn, tạo ra áp lực cạnh tranh đáng kể cho Mộc Bài.
Lợi ích của việc đầu tư hạ tầng cho Mộc Bài
Tăng cường kết nối và thúc đẩy giao thương quốc tế: Đầu tư hạ tầng giao thông và logistics sẽ giúp tăng cường kết nối giữa Mộc Bài và các khu vực kinh tế trọng điểm khác, không chỉ trong nước mà còn với các nước láng giềng như Campuchia, Thái Lan và Lào. Điều này nhằm thúc đẩy mạnh mẽ giao thương quốc tế, tạo ra những cơ hội kinh doanh mới và đa dạng hóa các mặt hàng xuất nhập khẩu.
Việc kết nối Mộc Bài với các hành lang kinh tế trong khu vực ASEAN sẽ giúp khu vực này trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực.
Tạo động lực cho phát triển kinh tế địa phương: Việc phát triển hạ tầng tại Mộc Bài sẽ tạo ra nhiều việc làm, cải thiện thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời thu hút dân cư từ các khu vực khác đến sinh sống và làm việc.
Loạt shophouse tại cửa khẩu Mộc Bài, Tây Ninh từng là biểu tượng sầm uất của sự quy tụ thương mại quốc tế, hiện xuống cấp trầm trọng, cây cỏ mọc um tùm.
Điều này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển toàn diện của kinh tế địa phương, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Ngoài ra, việc đầu tư vào các dự án hạ tầng cũng sẽ tạo ra nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương, từ đó tái đầu tư vào các dự án phát triển khác, tạo ra một vòng xoáy tích cực cho sự phát triển bền vững.
Nâng cao vị thế chiến lược của Việt Nam: Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, với vị trí địa chiến lược quan trọng, sẽ trở thành một cầu nối quan trọng trong hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN.
Việc đầu tư vào hạ tầng sẽ giúp nâng cao vị thế của Việt Nam trong các thỏa thuận kinh tế quốc tế, từ đó mở ra những cơ hội hợp tác mới trong các lĩnh vực như thương mại, đầu tư và du lịch. Đồng thời, Mộc Bài cũng sẽ trở thành một trong những trung tâm kinh tế mới, góp phần vào việc xây dựng một Việt Nam thịnh vượng.
Định hướng phát triển bền vững và bảo vệ môi trường: Việc đầu tư vào hạ tầng không chỉ nhằm mục tiêu kinh tế mà còn cần kết hợp với các yếu tố phát triển bền vững.
Các dự án hạ tầng tại Mộc Bài cần tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo và giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo ra hình ảnh một khu kinh tế phát triển bền vững, thu hút các nhà đầu tư có trách nhiệm xã hội và môi trường.
Bước đi chiến lược
Theo Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh, về quy hoạch, hiện nay, đơn vị đang tham mưu UBND tỉnh hoàn thiện hồ sơ đồ án quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài trình Bộ Xây dựng thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá tại Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài. (Ảnh: Tấn Hưng)
Về đầu tư xây dựng, trong giai đoạn hiện nay, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đang tập trung thực hiện các dự án như xây dựng cảng cạn Mộc Bài quy mô hơn 165.000 m2; tổng mức đầu tư trên 558 tỷ đồng do Công ty CP Tân Cảng - Tây Ninh làm chủ đầu tư. Dự án đã khởi công xây dựng, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2024.
Dự án đầu tư các dự án thuộc Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài được UBND tỉnh phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng năm 2023 có tổng mức đầu tư hơn 410 tỷ đồng, do Ban Quản lý khu kinh tế làm chủ đầu tư, dự kiến khởi công vào quý 3/2024.
Theo đó, quy mô đầu tư các tuyến đường trong Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài bao gồm các hạng mục như: đường ĐN2 có chiều dài tuyến là 2.014m, đường ĐN20 chiều dài tuyến là 1.000m, đường 75B (giai đoạn 2) có chiều dài tuyến 1.612m, đường 34 dài 1.253m…
Theo Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Tây Ninh, việc chuẩn bị tập trung đầu tư hạ tầng giao thông tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Mộc Bài để đồng bộ hoá hệ thống giao thông thuận lợi chính là một trong những yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư tại khu kinh tế trong tương lai.
Sau khi quy hoạch chung Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài được duyệt, Ban Quản lý sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh lập các quy hoạch phân khu, làm cơ sở đề xuất đầu tư các dự án trọng điểm cần triển khai để kết nối vận hành đồng bộ các cửa khẩu.
Việc đẩy mạnh đầu tư hạ tầng để “hồi sinh” Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài là một bước đi chiến lược nhằm khai thác tiềm năng to lớn của khu vực này.