Tác giả bài hát ‘Cây thuỳ dương’ qua đời

Nghệ sĩ nhân dân Nga, nhà soạn nhạc nổi tiếng Evgheny Rodygin vừa qua đời tại Yekaterinburg ở tuổi 95. Thông tin được Ủy ban văn hóa của chính quyền thành phố Yekaterinburg đưa ra hôm 19/7.

"Chúng tôi chia buồn với gia đình và bạn bè của Evgheny Pavlovich. Đây là một mất mát lớn cho thành phố, của đất nước của chúng ta, cũng như cho nền âm nhạc nói chung", thông báo viết.

Evgheny Rodygin là một trong những nhà soạn nhạc nổi tiếng của Nga – Xô, ông từng là người lính tiền tuyến, là nghệ sĩ nhân dân Nga, là công dân danh dự của vùng Sverdlovsk và Yekaterinburg. Đối với công chúng Việt Nam, Evgheny Rodygin là tác giả rất được yêu mến qua bài hát “Cây thùy dương” (hay còn được  được gọi là “Thanh lương trà Ural”).

Nghệ sĩ nhân dân Nga, nhà soạn nhạc nổi tiếng Evgheny Rodygin.

Evgheny Rodygin sinh năm 1925 tại thành phố Chusovoy, thuộc khu vực Perm. Trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, Rodygin tham gia chiến đấu anh dũng, đi từ vị trí chiến sỹ đến cấp bậc sĩ quan cao cấp.

Sau chiến tranh, Rodygin tốt nghiệp Nhạc viện Ural. Sau đó ông làm việc tại Dàn hợp xướng dân gian Nga của khu vực Ural. Ngoài bài hát "Cây thùy dương", trong thời gian này ông viết nhiều bài nổi tiếng khác như "Điệu val Sverdlovsk", "Tuyết trắng"...

Năm 1999, Rodygin nhận được danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân Nga. Ông cũng là một công dân danh dự của vùng Sverdlovsk và Yekaterinburg. Theo sắc lệnh của Thống đốc Yekaterinburg Yevgeny Kuyvashev, năm 2020 được tuyên bố là “Năm Rodygin” tại khu vực Ural. Quyết định được đưa ra nhằm vinh danh và "phổ biến di sản sáng tạo của Rodygin."

Bài hát “Cây Thùy dương” được Rodygin sáng tác năm 1953, khi ông làm việc Đoàn ca nhạc dân tộc Nga vùng Ural. Tháng 11/1953, bài hát “Cây Thùy dương” do Evgheny Rodygin viết nhạc và phần lời của Mikhail Pilipenko được Đoàn ca nhạc dân tộc Ural biểu diễn tại Matxcơva và trở nên nổi tiếng.

Sau đó các đĩa hát ghi âm bài hát này được sản xuất với số lượng lớn và được công chúng khắp nơi đón nhận. Không chỉ ở Liên Xô, bài hát đã lan tỏa ra khỏi biên giới, đến với khán giả nhiều nước trên thế giới như Pháp, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Na Uy, Trung Quốc và Việt Nam.

“Cây thùy dương” là bài hát đặc trưng cho lối hát đồng ca vùng Ural của Nga. Bài hát được xem là một trong những giai điệu đẹp nhất trong nền âm nhạc Nga. Hình ảnh "cây thùy dương" (hay "Thanh lương trà") cũng tượng trưng cho đất nước, con người Nga, mang tính biểu tượng rất cao trong văn học và âm nhạc của Nga.

Video: Bài hát "Cây thùy dương" của nhà soạn nhạc Evgheny Rodygin

Lời tiếng Nga: Уральская рябинушка

Вечер тихой песнею над рекой плывëт,

Дальними зарницами светится завод,

Где-то поезд катится точками огня,

Где-то под рябинушкой парни ждут меня.

Ой, рябина кудрявая, белые цветы,

Ой, рябина, рябинушка, что взгрустнула ты.

Лишь гудки певучие смолкнут над водой,

Я иду к рябинушке тропкою крутой.

Треплет под кудрявою ветер без конца

Справа кудри токаря, слева - кузнеца.

Ой, рябина кудрявая, белые цветы,

Ой, рябина, рябинушка, что взгрустнула ты.

Днём в цеху короткие встречи горячи,

А сойдемся вечером - сядем и молчим.

Смотрят звёзды летние молча на парней,

И не скажут ясные, кто из них милей.

Ой, рябина кудрявая, белые цветы,

Ой, рябина, рябинушка, что взгрустнула ты.

Кто из них желаннее, руку сжать кому,

Сердцем растревоженным так и не пойму.

Оба парня смелые, оба хороши,

Милая рябинушка, сердцу подскажи.

Ой, рябина кудрявая, белые цветы,

Ой, рябина, рябинушка, сердцу подскажи.

Cây Thanh lương trà

(Bản dịch của Sao Mai - nguồn: NUOCNGA.NET)

Buổi tối, bài hát dịu êm lan trên sông,

Nhưng tia chớp xa xa lóe sáng trên nhà máy.

Ở một nơi nào đó có chuyến xe hỏa đang chạy, phát ra những đốm lửa,

Ở một nơi nào đó dưới bóng cây thanh lương trà có các chàng trai đang đợi tôi.

Ôi, cây thanh lương trà lá xoăn,

Những cánh hoa trắng.

Ôi, thanh lương trà mến yêu,

Vì cớ gì em buồn?

Chỉ có tiếng còi ngân dài trên mặt nước 

Tôi đi đến chỗ cây thanh lương trà trên con đường mòn nhỏ.

Gió thổi qua tán lá xoăn đến chốn xa vời

Bên phải là mái tóc xoăn của anh thợ tiện, còn bên trái – anh thợ rèn.

Ở nơi kia, trong phân xưởng, ta chỉ gặp nhau ngắn ngủi - nồng ấm,

Mùa thu trôi trong bài hát sếu bay ngang trời.

Nhưng theo con đường mòn nhỏ, giữa hai trái núi,

Chúng ta vẫn đi, ba người, đến chỗ cây thanh lương trà cho đến tận giờ.

Ai trong số họ khao khát hơn, nắm tay ai đây,

Trái tim xốn xang khiến tôi không nhận biết được nữa.

Cả hai chàng trai đều dũng cảm, đều tốt cả hai,

Thanh lương trà mến thương ơi, hãy mách dùm trái tim tôi.

Ôi thanh lương trà tán xoăn,

Cả hai chàng đều tốt…