Trong vô số bóng hồng đi qua cuộc đời Bảo Đại, vị vua cuối cùng của Việt Nam, Lý Lệ Hà là cái tên rất hay được nhắc đến, cũng là nhân vật bí hiểm nhất. Người phụ nữ này không được ai gọi là thứ phi, thời gian ở bên Bảo Đại không nhiều, cũng chẳng có con với ông. Tuy nhiên, độ say đắm mà Bảo Đại dành cho bà lớn khiến cho ngay cả Hoàng hậu Nam Phương cũng phải hành động.
Vũ nữ nổi tiếng
Lý Lệ Hà sinh năm 1920, quê ở Hải Phòng, cô là một trong hai vũ nữ nổi tiếng nhất Hà Nội những năm cuối thập kỷ 1930, đầu thập kỷ 1940, là “nữ hoàng” của vũ trường Liszt phố Bà Triệu. Lý Lệ Hà được cho là đã giành danh hiệu hoa khôi trong một cuộc thi sắc đẹp ở Hà Đông. Có tài liệu nói rằng cô từng làm người mẫu cho hiệu áo dài Marie Nghi Xương ở phố Nhà Thờ.
Một báo cáo mật của Sở mật thám Pháp cho biết về cô gái này như sau: "Năm 1932, Lý Lệ Hà quê ở Hải Phòng đường Lạch Tray được mọi người quen gọi là Thông. Thời này, ả sống bằng việc buôn hương bán phấn, nổi tiếng về sắc đẹp quyến rũ. Khoảng năm 1934 hay 1935, ả trú tại một nhà hát cô đầu ở khu phố "Quán Bà Mau" ở Hải Phòng. Năm sau, ả lên Hà Nội và tiếp tục làm gái nhảy cho một vũ trường ở phố Khâm Thiên của một mụ chủ nổi tiếng là Đốc Sao, có nhiều người theo đuổi, nhưng cô ta cũng biết phân phát ân huệ để đổi lấy quà biếu hay tiền mặt trong khi vẫn đi tìm đối tượng ý hợp tâm đầu..."
Bức ảnh hiếm hoi của Lý Lệ Hà.
Về nhân duyên gặp gỡ giữa người đẹp với Bảo Đại, có giai thoại cho rằng chính hoàng thân Vĩnh Cẩn giới thiệu cô cho nhà vua vào đầu những năm 1940, khi vua đang ở Sài Gòn chữa cái chân gãy, hậu quả của cuộc đi săn ở Đà Lạt (nhưng theo một số người thì nhà vua bị ông quan Tây bắn do dan díu với vợ ông ta).
Một tài liệu viết: “Lý Lệ Hà đã quyến rũ ông ở Sài Gòn những năm 1940. Đó là một nữ hoàng sắc đẹp, hoa hậu Hà Nội năm 1938 hay 1939 gì đó. Tin đồn về sắc đẹp của cô gái họ Lý đã đến tai người anh em họ tận tình Vĩnh Cẩn và ông này đã đưa Lý Lệ Hà đến gặp Bảo Đại tại nơi ở tại thủ phủ xứ Nam Kỳ”.
Giai thoại khác kể, Bảo Đại “kết” cô Lý ở Hà Nội. Hồi làm ở vũ trường Liszt, Lý Lệ Hà hay nhảy đầm với một chàng trai tên Hạnh, thợ may có tiếng ở phố Hàng Bông, tuổi 30 tuổi vẫn chưa lập gia đình vì mê cuộc sống vũ trường. Có lần, hai người đang khiêu vũ thì mật thám đến ghé tai anh Hạnh bảo: “Tiên sư mày, muốn yên thân thì dừng ngay để bọn tao đưa cô lên hầu cụ (chỉ Bảo Đại)”.
Bức thư “đánh ghen” của hoàng hậu
Dù gặp nhau cách nào thì thực tế Bảo Đại vẫn có thời mê mệt cô Lý. Thời gian mới thoái vị, dù quen và cực kỳ sủng ái “thứ phi” Mộng Điệp, ông vẫn qua lại công khai với cô vũ nữ này. Họ kè kè bên nhau tiệc tùng hàng đêm bất chấp sự dị nghị; Bảo Đại có đi đến địa phương nào cũng đều mang người đẹp đi theo. Tai tiếng trong mối quan hệ đó khiến Hoàng hậu Nam Phương, vốn vẫn “mắt nhắm mắt mở” khi đối mặt với thói trăng hoa của chồng, cũng khó kiềm lòng.
Bảo Đại là người đàn ông có rất nhiều nhân tình.
Ông Phạm Khắc Hòe, người từng là thư ký riêng của vua Bảo Đại, kể lại trong hồi ký: Một ngày năm 1946, cựu hoàng nhờ ông cầm thư từ Hà Nội vào Huế đưa cho vợ để xin tiền. Bà Nam Phương hỏi: "Ông Hoè! Chắc ông biết tôi rất tin ông, quý trọng ông, trước cũng như nay. Cho nên tôi muốn ông cho biết tất cả sự thật về việc ông Vĩnh Thuỵ mê con Lý". Không dám trả lời thẳng, ông Phạm Khắc Hòe nói mình chỉ nghe loáng thoáng chuyện ấy. “Ông có biết con Lý nhiều không? Và con người ấy thế nào?” – bà Nam Phương hỏi, và nhận được câu trả lời khá qua quýt: “Chúng tôi chưa bao giờ thấy mặt cô Lý, chỉ nghe nói là cô ấy đẹp. Còn về đạo đức tất nhiên là xấu rồi”.
Ông Hòe cũng khuyên cựu hoàng hậu đưa gia đình ra Hà Nội ở với chồng, đang làm cố vấn cho Chính phủ, nhưng sau một ngày suy nghĩ, bà Nam Phương quyết định không nghe theo, lý do là bà không muốn gây tốn kém thêm cho chính phủ cách mạng vốn đang nghèo và phải lo trăm chuyện, và cũng không muốn chồng gò bó, mất vui: “Thôi! Tôi đành chịu đựng riêng một mình để cho người ta vui sướng”. Bà cũng nhờ ông Phạm Khắc Hòe đưa thư cho chồng, không biết trong thư viết những gì mà khi đọc, mặt Bảo Đại tái dần đi.
Hoàng hậu Nam Phương và các con.
Ít lâu sau, Bảo Đại đi công tác Trung Quốc rồi bỏ đoàn sang Hong Kong. Người phụ nữ ở bên cựu hoàng thời gian này là Lý Lệ Hà. Một báo cáo của mật thám Pháp viết: "Lý Lệ Hà nguyên là người tình của Bảo Đại đã rời Hà Nội đi Côn Minh tháng 6 năm 1946 rồi sau đó đi Thượng Hải để gặp Bảo Đại".
Một báo cáo khác cho biết: "Lý Lệ Hà khai cô ta có quen Bảo Đại ở Sài Gòn, cô đã sống một thời gian với Bảo Đại ở Hà Nội năm 1945. Cô đi du lịch Trung Quốc qua Hong Kong, sống với Bảo Đại được mấy tháng nhờ tiền và vàng dành dụm được trong những năm buôn phấn bán son. Cuối 1946, cô về sống ở Hà Nội”.
Thời gian này, Hoàng hậu Nam Phương từng viết cho cô Lý một bức thư ngắn như sau: "Em Lý Lệ Hà thân quý. Chị ở xa đức cựu hoàng hàng mấy vạn dặm trùng dương, nhưng chị biết rằng em đang hết lòng hết sức chăm sóc cựu hoàng ở Hong Kong. Chị cầu mong lịch sử mai đây không buông rơi cựu hoàng, còn gặp lại nhau. Đức Từ Cung Thái hậu và chị trọn kiếp nhớ ơn em. Chị Nam Phương". Bức thư này được Lý Lệ Hà giữ gìn cẩn thận cả nửa thế kỷ sau.
Dù dốc tiền dốc sức lo cho Bảo Đại những ngày ở Hong Kong, mối quan hệ giữa Lý Lệ Hà và cựu hoàng không kéo dài. Người đàn ông đa tình này nhanh chóng có những tình nhân mới, đặc biệt là cô gái người Trung Quốc lai Tây Hoàng Tiểu Lan (Jenny Woong). Ông có với cô này một đứa con gái.
Lý Lệ Hà quay về Việt Nam. Theo một số tài liệu, thời gian sau bà sang Pháp, lấy chồng người bản địa và sống ở ngoại thành Paris. Bà không gặp lại Bảo Đại nữa dù cựu hoàng cũng sống lưu vong ở đất nước này. Người tình một thuở của vị hoàng đế cuối cùng qua đời năm 1998, thọ 78 tuổi.