21:55 08/11/2024
Đời sống
Chrysippus (280TCN - 206TCN) là một trong những nhà triết học hàng đầu Hy Lạp cổ đại theo trường phái Khắc kỷ. Ông đã có một danh tiếng lớn trong số những người cùng thời, được công nhận vì sự táo bạo và tự tin của mình. Ông là người kế thừa giáo viên của mình, Cleanthes, như đại diện cao nhất của trường phái Khắc kỷ.
Không chỉ nổi tiếng trong giới triết học, Chrysippus còn đi vào lịch sử bởi cái chết của ông, được coi là một trong những điều vô lý nhất. Cái chết của Chrysippus được miêu tả bởi Diogenes Laercio - một nhà viết tiểu sử Cổ điển về các triết gia Hy Lạp.
Theo đó, vào một ngày nọ năm 206 trước Công nguyên, Chrysippus được các học sinh của mình mời đến dự một bữa tiệc. Trong những ngày đó, sự kiện giống như một giáo sư tham dự bữa tiệc tùng hoang dã trong khuôn viên trường, Chrysippus đã uống rất nhiều rượu như bao người khác.
Diogenes Laertius cho biết rằng loại rượu đặc biệt này khi không pha loãng - không có nước, chắc chắn sẽ khiến bất kỳ người uống giỏi nào cũng phải say theo tự nhiên. Đang loạng choạng trong cơn say, Chrysippus tình cờ nhìn thấy một con lừa đang được một bà già dắt đi. Con lừa đang tìm cách ăn những quả sung còn lại mà Chrysippus dường như đã mang theo từ bữa tiệc.
Bị mắc kẹt với trí thông minh thiên tài của chính mình, Chrysippus đã nắm bắt thời điểm để ném ra một trò đùa vĩ đại nhất được thốt ra trong lịch sử hài hước: “Bây giờ hãy cho con lừa uống một ly rượu nguyên chất để rửa sạch những quả sung!”.
Ông rú lên trong tiếng cười, Chrysippus đang tự đùa giỡn với chính mình. Trong khi người chủ của con lừa dường như đang vật lộn để tìm ra sự hài hước trong câu đùa này. Mê mẩn với trò đùa của mình đến mức vượt quá giới hạn, Chrysippus rơi vào một trận cười khúc khích cuồng loạn dữ dội về viễn cảnh của con lừa hay điều gì đó mà chẳng ai biết, để rồi sau cùng không thể dừng được cười và đứt hơi, qua đời.
Thành tựu triết học của các nhà Khắc kỷ Hy Lạp, đặc biệt là Chrysippus, rất to lớn: phát minh ra logic mệnh đề, triết học ngôn ngữ, những thành tựu chưa từng có trong tâm lý học đạo đức, sự khác biệt trong các lĩnh vực từ siêu hình học và nhận thức luận đến triết học đạo đức và chính trị.
Trong suốt cuộc đời, Chrysippus đã viết đến 705 cuốn sách, phần lớn mang nội dung hài hước, châm biếm. Người Hy Lạp gọi Chrysippus là “một người kiêu ngạo”. Chẳng ai ngờ Chrysippus lại chết cười vì trò đùa của chính mình theo đúng nghĩa đen. Và đặc biệt là khi trò đùa ấy thật sự không buồn cười đến mức như vậy.