22:34 22/11/2024
Thời sự quốc tế
Trong những thập kỷ gần đây, chủ đề giải trừ vũ khí hạt nhân đã không còn phổ biến trên các phương tiện truyền thông đại chúng thế giới. Lần bùng nổ sự quan tâm gần đây nhất vào năm 1998, khi Pakistan đã tiến hành năm vụ thử hạt nhân. Các cường quốc trên thế giới, thành viên câu lạc bộ hạt nhân, không thích những ồn ào không cần thiết xung quanh vấn đề này.
Lần đầu tiên trong lịch sử, các quốc gia ủng hộ cấm vũ khí hạt nhân đã cùng nhau họp mặt.
Trong thời kỳ tồn tại của Liên bang Xô viết, Kazakhstan phải hứng chịu rất nhiều thiệt hại sau nhiều năm thử nghiệm hạt nhân. Kazakhstan sau đó đã tự nguyện từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình. Đây là quốc gia duy nhất đóng cửa bãi thử hạt nhân, điều này mang lại cho nước này quyền có phẩm chất đi đầu trong cuộc đấu tranh giải trừ quân bị.
Trước thềm cuộc họp tại Vienna, Bộ trưởng Ngoại giao Kazakhstan, Mukhtar Tleuberdi kêu gọi các dân tộc và chính phủ tăng gấp đôi nỗ lực để loại bỏ mối đe dọa tự hủy diệt hạt nhân.
“Các mối đe dọa lẫn nhau về sử dụng vũ khí hạt nhân khiến chúng ta, hơn bao giờ hết, nghĩ về tính dễ bị tổn thương chung của nhân loại và nhu cầu cấp bách cấm và loại bỏ những vũ khí chết người này”, ông Mukhtar Tleuberdi nói, "Khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân là hiện thực hơn cả trong những ngày đen tối nhất của Chiến tranh Lạnh".
Theo số liệu LHQ, ngày nay thế giới đã tích lũy được khoảng 13,4 nghìn đầu đạn hạt nhân. Số lượng vũ khí giết người này chắc chắn và nhiều lần đủ để tiêu diệt sự sống trên hành tinh. Và đây không phải là mối đe dọa giả định. Điều đáng sợ là những mâu thuẫn không thể hòa giải và lâu dài nhất luôn tồn tại và theo thời gian trở nên trầm trọng hơn một cách chính xác giữa các quốc gia sở hữu nó. Cuộc khủng hoảng hiện nay xung quanh Ukraine đã đưa thế giới đến một điểm nguy hiểm, giống như trong cuộc khủng hoảng Caribe.
Hầu hết các quốc gia trên thế giới từ lâu đã khẳng định, việc sở hữu vũ khí hạt nhân là yếu tố làm khinh thường luật pháp quốc tế. Cách đây vài năm, từ khán đài LHQ, Kazakhstan đã kêu gọi tất cả các quốc gia, kể cả các cường quốc hạt nhân, triển khai kế hoạch theo từng giai đoạn để loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân vào năm 2045, kỷ niệm 100 năm LHQ. Do đó, Kazakhstan có quyền nằm trong nhóm các quốc gia yêu chuộng hòa bình đã trở thành những người tổ chức Hội nghị lần thứ nhất về cấm vũ khí hạt nhân tại Vienna.
Hiệp ước Cấm vũ khí hạt nhân được LHQ thông qua ngày 7/7/2017, có hiệu lực vào ngày 22/1/2021, qua 90 ngày sau khi được 50 quốc gia, trong đó có Việt Nam phê chuẩn. Nhưng không một quốc gia nào trong số chín quốc gia được coi là sở hữu vũ khí hạt nhân đã ký Hiệp ước hoặc tham gia bất kỳ nào trong quá trình chuẩn bị của Hiệp ước.
Vì vậy, có vẻ như những người tham gia cuộc họp tại Vienna sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là làm thế nào để thúc đẩy các quốc gia này tiến tới giải trừ hạt nhân thực sự. Nhưng điều quan trọng là phải bắt đầu quá trình này. Hội nghị ở Vienna sẽ là lần đầu tiên trong trình tự các sự kiện như vậy, lần thứ hai sẽ được tổ chức tại Mexico. Kazakhstan đề xuất đăng cai tổ chức hội nghị lần thứ ba trong thời gian từ năm 2024 đến năm 2026. Kazakhstan coi Hiệp ước được ký kết tại LHQ là hiện thực mới trong quá trình giải trừ hạt nhân và là nỗ lực hết mình tham vọng củng cố hiện thực này.
Giải trừ vũ khí hạt nhân không phải là sáng kiến quốc tế duy nhất của Kazakhstan nhằm tăng cường an ninh toàn cầu. Trong nhiều năm, đất nước này đã tổ chức các cuộc họp của các nhà lãnh đạo các tôn giáo truyền thống và thế giới, tổ chức đối thoại liên tôn giáo toàn thế giới nhằm thúc đẩy tăng trưởng sự hiểu biết và khoan dung lẫn nhau trên thế giới. Vì mục đích này, Cung điện Hòa bình và Hòa hợp thậm chí còn được xây dựng ở thủ đô của đất nước. Tháng 9/2022, các giáo sĩ cao nhất của các tôn giáo khác nhau sẽ tập trung tại đó.
Từ năm 1992, Kazakhstan đã triển khai sáng kiến nhằm tạo ra một cấu trúc an ninh toàn châu Á. Ngày nay nó được biết đến với tên gọi Hội nghị về các biện pháp tạo dựng lòng tin và tương tác ở châu Á, và 27 quốc gia châu Á tham gia hội nghị này. Việt Nam trở thành thành viên của quá trình này vào năm 2010. Trong 30 năm, kinh nghiệm tương tác tốt giữa các thành viên CICA đã được tích lũy, điều này cho phép Kazakhstan đưa ra một đề xuất mới - thành lập tổ chức thường trực trên cơ sở CICA. Chủ đề này sẽ được thảo luận chi tiết tại hội nghị thượng đỉnh tổ chức vào tháng 10/2022 tại Nur-Sultan.
Việt Nam ủng hộ các nỗ lực quốc tế của Kazakhstan và là bên tham gia đầy đủ các dự án quốc tế này. Ủng hộ lẫn nhau trên trường quốc tế đã trở thành truyền thống tốt đẹp trong quan hệ song phương Việt Nam - Kazakhstan.