01:38 01/01/2025
Đời sống
Trong khoảng 2 thập kỷ, con người đã khoan và bơm nhiều nước lên khỏi mặt đất đến mức khiến các cực dịch chuyển gần một mét, nói cách khác là làm lệch trục Trái Đất. Mức dịch chuyển này tương đương với sự trôi dạt vùng cực do băng tan ở Greenland trong cùng khoảng thời gian.
“Mọi người sẽ không nhận thức được sự lắc lư hoặc trôi dạt của Trái Đất", Clark Wilson, nhà nghiên cứu tại Đại học Texas ở Austin, người đã đã lập mô hình về sự trôi dạt của các cực, cho biết.
Bởi vì Trái Đất không phải là một hình cầu hoàn hảo, nó dao động vài mét mỗi năm. Các cực cũng trôi dạt do sự thay đổi phân bố khối lượng trên khắp hành tinh, chẳng hạn như sự chuyển động của nước theo mùa.
“Có một số nguyên nhân góp phần vào sự trôi dạt vùng cực. Khoan nước ngầm và làm đầy các hồ chứa, hay biến đổi khí hậu làm tan chảy sông băng làm mực nước biển dâng cao, đều góp phần vào sự trôi dạt", Wilson giải thích.
Trục Trái Đất đã bị dịch chuyển do hoạt động của con người. Ảnh: Shutterstock.
Ước tính lượng nước ngầm được bơm lên mặt đất từ năm 1993-2010 vào khoảng 2.100 gigaton. Theo kết quả mô hình hóa, các vùng cực bị trôi dạt khoảng 80 cm do lượng nước ngầm này bị dịch chuyển từ lòng đất lên bề mặt. Các tầng chứa nước lớn nằm ở vĩ độ trung bình, có ảnh hưởng lớn nhất đến sự trôi dạt vùng cực. Đây là lý do khoan và bơm nước ngầm ảnh hưởng mạnh đến vị trí vùng cực, Wilson giải thích.
Nhóm nghiên cứu cho biết điều này không gây ra hậu quả cụ thể nào về sự thay đổi độ dài của ngày hoặc của các mùa, tuy nhiên vị trí chính xác của trục Trái Đất thay đổi sẽ làm ảnh hưởng đến các công nghệ GPS hoạt động.
Phát hiện này cho thấy con người đã bơm lượng nước lớn như thế nào, theo Manoochehr Shirzaei, nhà nghiên cứu tại Virginia Tech. “Con số chính xác không thực sự quan trọng. Quan trọng là khối lượng khổng lồ đến mức nó có thể tác động đến sự trôi dạt cực của Trái Đất”, Shirzaei nói.
Chuyên gia này lưu ý thêm rằng con người đang bơm nước ngầm nhiều hơn nữa trong thế kỷ 21, để ứng phó với tình trạng hạn hán do biến đổi khí hậu, và để trồng nhiều loại cây ở những nơi khô hạn.