Thời gian qua, nhiều tuyến phố trung tâm Hà Nội được trang bị hệ thống camera trí tuệ nhân tạo (AI) để giám sát và xử lý vi phạm giao thông. Những “mắt thần” này có khả năng nhận diện biển số, phát hiện hành vi vượt đèn đỏ, đi sai làn, sử dụng điện thoại khi lái xe… và tự động gửi dữ liệu về trung tâm điều hành. Việc triển khai được kỳ vọng tạo chuyển biến mạnh về trật tự đô thị, hạn chế tình trạng vi phạm trong khung giờ không có lực lượng chức năng túc trực.
Ghi nhận trong chiều 9/12 tại nút giao Trần Phú - Nguyễn Văn Lộc (phường Hà Đông), lưu lượng phương tiện không quá lớn nhưng một số vi phạm vẫn diễn ra ngay dưới hệ thống camera AI. Trong khi phần lớn người dân chủ động giảm tốc độ và dừng đúng vạch, thi thoảng vẫn xuất hiện xe máy phóng nhanh khi đèn tín hiệu sắp chuyển màu.
Không khó để bắt gặp cảnh tài xế xe máy chở quá số người quy định, cố tình vượt đèn đỏ, luồn lách giữa dòng phương tiện đang chờ phía trước.
Mặc dù biết khu vực này đã được lắp camera giám sát 24/7, một số người vẫn tranh thủ vài giây sử dụng điện thoại, bất chấp rủi ro có thể bị xử phạt.
Thậm chí, tại những đoạn không đông xe, vài người thản nhiên đi ngược chiều, không đội mũ bảo hiểm. Các hành vi này diễn ra khá nhanh, nhưng vẫn lọt vào tầm quan sát của hệ thống camera đặt trên trụ đèn tín hiệu.
Tại nút giao Nguyễn Trãi - Khuất Duy Tiến - Nguyễn Xiển, chỉ trong khoảng 15 phút, phóng viên ghi nhận hàng chục phương tiện bất chấp tín hiệu đèn. Nhiều xe máy vượt lên phía trước khi đèn đỏ còn vài giây, gây nguy hiểm cho dòng xe đang di chuyển từ hướng vuông góc.
Một số tài xế còn tăng ga băng qua ngã tư trong tình huống giao cắt phức tạp.
“Từ khi lắp camera AI, tôi thấy nhiều người có ý thức hơn, nhất là giờ cao điểm. Nhưng cứ đến lúc đường vắng, lại xuất hiện cảnh vượt đèn đỏ, đi tắt đường. Có lẽ nhiều người vẫn nghĩ camera không nhìn được hết”, anh Trần Văn Quân (ở phường Hà Đông) chia sẻ.
Còn chị Lê Thu An (ở phường Láng) cho biết thói quen vi phạm thường xuất hiện theo tâm lý chủ quan. “Nhiều người thấy đường trống là vượt ngay. Tôi nghĩ nếu đã có hệ thống hiện đại như vậy thì nên mạnh tay xử phạt để tạo tính răn đe. Còn các tài xế cứ thấy vắng là vi phạm thì camera nhiều đến mấy cũng khó phát huy hiệu quả”, chị An nói.
Hệ thống camera AI đã được triển khai dọc tuyến Lê Văn Lương - Khuất Duy Tiến, một trong những trục đường đông đúc của Hà Nội. Tại đây, các thiết bị được lắp đặt ở nhiều vị trí nhằm giảm điểm mù, ghi nhận đầy đủ hành vi vi phạm. Tuy nhiên, nhiều tài xế cố tình vượt đèn đỏ hoặc cắt ngang dòng xe từ làn đối diện khi thấy vắng lực lượng chức năng.
Tình trạng tương tự cũng xuất hiện trên các tuyến Nguyễn Trãi, Phạm Văn Bạch và tiếp nối xuống Phạm Hùng. Ở một số đoạn, người đi máy thường đi ngược chiều rồi bất ngờ rẽ sang làn khác hoặc tăng tốc băng qua giao lộ mà không chú ý tín hiệu đèn.
Nhiều tài xế xe che kín biển số nhằm tránh bị camera phát hiện xử lý phạt nguội khi tham gia giao thông.
Dù hệ thống camera AI đã bao phủ nhiều tuyến đường, hành vi vi phạm vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn. Ngoài chức năng phát hiện lỗi vượt đèn, sai làn, camera thế hệ mới còn đo tốc độ, thống kê lưu lượng, cảnh báo ùn tắc và nhận dạng các tình huống bất thường như va chạm hoặc tai nạn.
Toàn bộ dữ liệu được truyền về Trung tâm chỉ huy để phân tích và xử lý. Sau đó, thông báo vi phạm sẽ được gửi tới chủ phương tiện qua ứng dụng VNeID, VNeTraffic hoặc công an địa phương trong thời gian ngắn.
Theo đề án do UBND TP Hà Nội phê duyệt cho giai đoạn 2025–2030, thành phố sẽ lắp đặt hơn 40.000 camera trên toàn địa bàn, trong đó khoảng 16.000 camera phục vụ quản lý an toàn giao thông và trật tự đô thị. Đây được xem là nền tảng để Hà Nội hoàn thiện mô hình giao thông thông minh, nhưng để hệ thống phát huy tối đa hiệu quả, ý thức của người tham gia giao thông vẫn là yếu tố quyết định.
Ngày 5/12, tại hội thảo về xử lý vi phạm hành chính trên môi trường điện tử, đại tá Trần Đình Nghĩa, Trưởng phòng CSGT Công an TP Hà Nội cho biết, Trung tâm điều khiển giao thông của thành phố đã được nâng cấp và dự kiến từ 10/12 sẽ vận hành đồng bộ 1.837 camera cùng hệ thống đèn tín hiệu ứng dụng AI, tự động điều chỉnh theo lưu lượng phương tiện.
Ông Nghĩa cho hay hệ thống mới không chỉ ghi nhận vi phạm qua hình ảnh mà còn tự động phát hiện lỗi vượt đèn đỏ, đi sai làn, dừng đỗ sai quy định; đồng thời cảnh báo ùn tắc, nhận diện phương tiện thuộc diện giám sát và tối ưu chu kỳ đèn theo thời gian thực. Nhờ đó giảm nhân lực điều tiết trực tiếp và tăng tính chính xác trong quản lý.
Công an TP Hà Nội cho biết quy trình xử phạt qua camera sẽ thực hiện hoàn toàn trên môi trường số, cắt giảm 7 bước so với cách làm thủ công.
Hệ thống camera AI có thể nhận diện 20 nhóm hành vi vi phạm, quay quét 360 độ, đọc biển số, nhận diện khuôn mặt và phát hiện vi phạm ở khoảng cách 500-700 m.