22:48 02/11/2024
Hậu trường
Năm 2023, chiến dịch phản công của các lực lượng Ukraine vào tuyến phòng thủ vững chắc của Nga ở Zaporozhye, Kherson và Donbass đã phá vỡ “huyền thoại” về tính ưu việt của vũ khí NATO. Xe tăng Leopard, Challenger, xe chiến đấu bộ binh Bradley và các thiết bị bọc thép khác của phương Tây cũng dễ dàng bị đốt cháy như các phương tiện của Ukraine thời Liên Xô.
Pháo tên lửa phóng loạt Grad, Uragan và Smerch của Nga tỏ ra hiệu quả tương đương với HIMARS của Mỹ viện trợ Ukraine. Tên lửa hành trình chiến thuật tiêu chuẩn của NATO không thể sánh được với mạng lưới phòng không nhiều lớp được trang bị Tor, Pantsir, S-300 và S-400 của Nga.
Tổng Tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny thừa nhận rằng cuộc xung đột đã đi đến “bế tắc”. Vị tướng này nói vũ khí của NATO không mạnh như quảng cáo.
M1A1 Abrams tiến vào Baghdad, Iraq, 2003. Ảnh Wikipedia.
Sputnik đã phỏng vấn các chuyên gia quân sự để tìm hiểu những vũ khí của Nga đã chứng tỏ sức mạnh trên chiến trường ở Ukraine trong năm 2023 và chiến lược sử dụng vũ khí của Nga trong năm tới.
Hệ thống tên lửa Tor-M2
Đến nay các nước NATO vẫn chưa bàn giao tiêm kích F-16 cho Kiev, nhưng họ đã cung cấp cho Ukraine hàng nghìn máy bay không người lái, từ Black Hornet Nano đến máy bay không người lái tấn công Bayraktar TB2, máy bay không người lái bốn cánh hạng nặng Malloy Aeronautics T150 eVTOL, máy bay không người lái cảm tử Switchblade và UAV Phoenix Ghost.
Ngoài ra Ukraine cũng nhận được từ NATO tên lửa hành trình tầm thấp Storm Shadow, SCALP EG, GPS, tên lửa GMLRS được hỗ trợ bởi hệ thống dẫn đường quán tính và tên lửa ATACMS cũng như các loại đạn dược tiên tiến khác.
Trước những mối đe dọa nhiều mặt đến từ sức mạnh không quân, tên lửa và máy bay không người lái mà NATO tăng cường cho Ukraine, Nga cũng chuẩn bị những vũ khí uy lực để đáp trả những cuộc tấn công của Ukraine.
Hệ thống Tor-M2. Ảnh Defence Blog.
Alexei Leonkov, nhà phân tích quân sự hàng đầu của Nga cho biết, hệ thống tên lửa Tor là một trong những vũ khí hàng đầu của Nga trong năm 2023 khi đối phó hiệu quả với những vũ khí công nghệ cao của NATO.
“Hệ thống phòng không Tor-M2 đã thể hiện khả năng bắn hạ UAV của đối phương một cách xuất sắc. Thống kê về số lượng máy bay không người lái của đối phương bị bắn hạ được Bộ Quốc phòng Nga cập nhật hàng ngày cho thấy, 2/3 số UAV đã bị tổ hợp Tor-M2 phá huỷ. Nói cách khác, hệ thống này đã chứng tỏ được khả năng bắn hạ bất kỳ loại máy bay không người lái nào, từ trực diện và ở xung quanh”, ông Leonkov nói với Sputnik.
Chuyên gia Leonkov cũng đề cập đến hiệu quả của các hệ thống tác chiến điện tử và pháo phản lực của Nga, trong việc ngăn chặn lực lượng Ukraine chọc thủng phòng tuyến của Nga trong cuộc phản công từ đầu mùa hè năm nay.
“Các tổ hợp radar phản pháo Zoopark hiện đại hóa đã chứng tỏ hiệu quả. Các tổ hợp radar phản pháo mới có tầm bắn xa hơn, kết hợp với Tornado-S MLRS có thể chế áp hiệu quả hỏa các hệ thống pháo binh của đối phương, cũng như các hệ thống tên lửa chính xác cao như HIMARS”, Leonkov nói.
“Ngoài ra, các hệ thống tác chiến điện tử, đặc biệt là những hệ thống được lắp đặt trực tiếp để bảo vệ các phương tiện bọc thép có thể ngăn chặn máy bay không người lái một cách hiệu quả”, Leonkov cho biết thêm.
Xe tăng T-90M. (Ảnh: Army Recognition)
Xe tăng T-90
Tại khu vực Zaporozhye và Kherson, thiết giáp Nga bao gồm các biến thể được nâng cấp như xe tăng T-72, T-80 và T-90 thế hệ thứ hai, thứ ba đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội so với xe tăng chiến đấu chủ lực của Ukraine do NATO sản xuất viện trợ. T-90 đã hỗ trợ cho lực lượng phòng thủ Nga ngăn chặn các cuộc đột phá bằng thiết giáp của Ukraine.
Rustem Klupov, cựu sĩ quan tình báo quân sự Liên Xô, Anh hùng nước Nga, đại tá dự bị và là cựu chiến binh trong các cuộc chiến ở Afghanistan và Chechnya nói: “Hiện tại, tôi tin rằng đây là chiếc xe tăng tốt nhất thế giới. Hỏa lực của nó bao gồm một khẩu pháo 125 mm có thể bắn tên lửa dẫn đường. Hơn nữa, hệ thống bảo vệ tích cực của xe tăng đảm bảo khả năng sống sót, giúp nó có thể tàng hình trước kẻ thù trên chiến trường”.
UAV Lancet.
UAV cảm tử
Chuyên gia quân sự Nga Sergei Lipovoy nhận định, UAV nói chung và UAV Lancet nói riêng đứng đầu danh sách vũ khí quan trọng năm 2023 của Nga.
“Điều khiến tôi ấn tượng nhất trong kho vũ khí của Nga là máy bay trực thăng, máy bay không người lái, bao gồm cả Lancet - loại đã được chứng minh hiệu quả trên chiến trường”, Sputnik dẫn lời ông Lipovoy.
Chuyên gia Klupov cũng đồng tình với quan điểm của chuyên gia Lipovoy, cho rằng UAV Lancet là một vũ khí chiến thuật nổi bật của Nga.
“Lancet bắt đầu được khai thác trước năm 2023 nhưng phải đến năm nay, chúng tôi mới nhận thấy hiệu quả rõ ràng của vũ khí này trên chiến trường. Xung đột Nga - Ukraine đã chứng kiến cuộc chạy đua về phát triển UAV. Các UAV có khả năng rải bom, trinh sát và hủy diệt mục tiêu. UAV Lancet có thể tấn công mục tiêu cách xa 40 - 50 km, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết. Đây là hệ thống vũ khí rất mạnh mẽ và chính xác. Tùy theo nhiệm vụ, UAV Lancet có thể được trang bị đầu đạn phân mảnh hoặc loại có sức nổ cao”, ông Klupov cho hay.
Các nhà phát triển của Lancet đã tạo ra một số sửa đổi cho máy bay không người lái tấn công trong hơn một năm qua, với các mẫu có thiết kế cánh đặc biệt. Biến thể mới nhất Z-53 có thiết kế cánh trước có thể gập lại, có thể bay theo nhóm và phối hợp với nhau trong việc tìm kiếm và lựa chọn mục tiêu. Phạm vi hoạt động của chúng đã được mở rộng đến 60 - 70 km.
Trực thăng Ka-52. (Ảnh: Defence Blog)
Trực thăng Ka-52
Các nhà quan sát phương Tây cho rằng, hiệu quả từ sự hỗ trợ trên không là yếu tố then chốt đằng sau sự thành công trong hoạt động phòng thủ của Nga, trước cuộc phản công mùa hè của quân đội Ukraine. Đồng thời, các chuyên gia chỉ ra tính hiệu quả của trực thăng tấn công Kamov Ka-52 Alligator trong việc tìm kiếm, dẫn đường và nhắm vào các mục tiêu từ xe bọc thép và xe tăng đến công sự trận địa.
Cuối tháng 7/2023, một báo cáo của tình báo quân đội Anh đã mô tả Ka-52 là "một trong những hệ thống vũ khí có ảnh hưởng nhất của Nga" ở khu vực Zaporizhzhia.
Được trang bị tên lửa không đối đất LMUR, tầm bắn 15 km, Ka-52 hoạt động ngoài tầm bắn của hầu hết các thiết bị phòng không tầm ngắn của Ukraine do NATO cung cấp như Stinger MANPAD cho đến pháo phòng không Gepard Flakpanzer.
Cựu cố vấn Lầu Năm Góc Karen Kwiatkowski nói và mô tả Ka-52 là lựa chọn số một trong số những loại vũ khí hàng đầu của Nga năm 2023. Nhà phân tích quân sự Klupov cũng rất ấn tượng với hoạt động của lực lượng không quân Nga ở tiền tuyến, trong đó có Ka-52 và Mi-28 thường được sử dụng song song.
“Khi phối hợp với nhau, những chiếc trực thăng này tận dụng được ưu điểm của cả hai, đó là sức mạnh tấn công của Mi-28 và khả năng bảo vệ của Ka-52. Việc kết hợp các máy bay trực thăng này thành một đơn vị tấn công sẽ cho hiệu quả tốt nhất”, Kwiatkowski chia sẻ quan điểm.
MiG-31 với tên lửa Kinzhal. (Ảnh: Defence Security Asia)
Tên lửa siêu thanh Kinzhal
Bốn loại vũ khí Tor, T-90, Lancet hay Ka-52 đã đạt được những thành công lớn trên chiến trường, nhưng Kinzhal mới xứng đáng là vũ khí công nghệ cao hàng đầu của Nga năm 2023.
Nga trang bị Kinzhal cho máy bay đánh chặn MiG-31 và máy bay ném bom chiến đấu Su-34, nhờ đó mà tên lửa có thể tăng tốc lên tới tốc độ Mach 10 và tấn công mục tiêu lên tới 2.000 km. Tên lửa này có thể mang theo đầu đạn thông thường 500 kg hoặc đầu đạn hạt nhân với sức công phá từ 5-50 kiloton.
Trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Nga thường xuyên sử dụng Kinzhal để nhằm vào hệ thống phòng không, kho vũ khí, sân bay, cơ sở hạ tầng năng lượng và các mục tiêu khác của đối phương. Nhà phân tích quân sự Alexei Leonkov đã nhận xét tên lửa Kinzhal là một trong những vũ khí mạnh mẽ nhất của Nga trong chiến dịch quân sự đặc biệt.
“Kinzhal không chỉ tiêu diệt các mục tiêu được đối phương bảo vệ mà còn có thể phá huỷ hệ thống tên lửa phòng không Patriot của phương Tây. Sức mạnh, độ chính xác và tốc độ của tên lửa này là mối đe doạ với bất kỳ biện pháp phòng thủ nào của đối phương. Cho đến nay, không một hệ thống phòng không hay hệ thống phòng thủ tên lửa nào có thể bắn hạ nó”, ông Leonkov cho hay.
Michael Maloof, cựu nhà phân tích chính sách an ninh cấp cao của Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã liệt kê khả năng siêu thanh của Nga nói chung và Kinzhal nói riêng, coi đây là vũ khí quan trọng nhất của Nga vào năm 2023.
“Kinzhal bay với tốc độ Mach 10, tầm bắn 2.000 km và có thể được phóng từ máy bay ném bom và máy bay đánh chặn. Gần đây, 4 quả Kinzhal đã phóng vào các mục tiêu ở Ukraine, nhưng không một quả Kinzhal nào bị phát hiện hay bị đánh hay bị chặn”, Maloof cho biết.
Chuyên gia Maloof nhấn mạnh, Mỹ không có biện pháp phòng thủ trước tên lửa siêu thanh Nga dù rất đang nỗ lực trong vấn đề này. Trong nhiều chương trình được đồng thời thực hiện, Mỹ cũng chưa đạt được sự thành công đáng kể nào trong phát triển vũ khí siêu thanh của riêng mình.