Không lưu thông được, giá lúa gạo miền Tây giảm sâu 

Trước tình hình giá lúa gạo rớt giá thời gian qua, ngày 7/8, Bộ NN-PTNT, Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội Lương thực Việt Nam cùng các doanh nghiệp trong ngành lúa gạo và các tỉnh trọng điểm về sản xuất lúa vùng ĐBSCL đã tổ chức hội nghị trực tuyến tìm nguyên nhân và giải pháp tháo gỡ.

Theo báo cáo của các tỉnh ĐBSCL, thời gian qua, giá lúa đã giảm khoảng 700 đ/kg đối với lúa thường, 400-500 đ/kg đối với lúa chất lượng cao và 200 đ/kg đối với lúa thơm. 

Còn theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, trong tuần qua, giá lúa thường tại ruộng giảm bình quân 133 đồng/kg, hiện chỉ còn khoảng 5.000 đồng/kg; giá lúa thường tại kho tăng nhẹ 40 đồng/kg, do di chuyển thu mua giữa các địa phương khó khăn nên nhiều doanh nghiệp đã ngưng mua lúa.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cũng cho biết, qua nắm bắt ở các địa phương, việc giá lúa giảm thời gian qua chủ yếu do hoạt động thu mua lúa của các doanh nghiệp, thương lái gặp khó khăn, trở ngại do các địa phương áp dụng việc kiểm soát lưu thông, vận chuyển do dịch bệnh COVID-19.

Không lưu thông được, giá lúa gạo miền Tây giảm sâu.

Trong khi đó, các doanh nghiệp không đủ khả năng thực hiện “3 tại chỗ” để duy trì lực lượng lao động phục vụ công tác thu mua, chế biến.

Hoạt động của các cơ sở sấy lúa, nhà máy xay, ghe…. không hoạt động được do phải có test nhanh COVID-19. Tình hình bốc xếp, vận chuyển, lưu thông hàng hóa bị ách tắc, làm đứt gãy chuỗi cung ứng lúa hàng hóa từ ngoài đồng đến nhà máy, đến giao ra cảng và lên tàu cho khách hàng.

Việc giao hàng giao ra cảng bị thiếu hoặc không có lực lượng bốc xếp giao lên tàu biển để xuất khẩu. Công nhân bốc xếp phải “3 tại chỗ” rất khó khăn trong điều kiện trên tàu.

Bên cạnh đó, các kênh phân phối nội địa cũng khó khăn giao hàng đường bộ hay đường thủy. Điều này khiến nông dân không bán được sản phẩm, nhà máy không mua được hàng. Nhà máy sản xuất xong thiếu hoặc không có ghe, salan giao lên cảng…

Trong khi đó, Tân Cảng Sài Gòn là cảng container chính nhưng đã bị ngưng nhận giao gạo xuất khẩu từ tháng 07/2021 và chưa rõ khi nào có thể tiếp tục, lượng container ứ đọng tại Cảng Cát Lái lớn do chỉ còn 50% nhân sự làm việc.

Cũng theo ông Nam, hiện nay, một trong những khó khăn nữa là lượng công nhân tại các nhà máy, doanh nghiệp chế biến lúa gạo mới chỉ đạt 30-40%, khiến việc thực hiện “3 tại chỗ” của các doanh nghiệp khó thực hiện…

Để khắc phục khó khăn này, ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An kiến nghị: “Việc mua dự trữ quốc gia là không cần thiết, và để mua được cũng sẽ rất phức tạp, có khi chờ mua được thì giá lúa đã lại lên rồi. Vì thế, song song với việc tháo gỡ khâu lưu thông, nếu cần, ngân hàng cần cho các doanh nghiệp vay thêm vốn để họ tự mua lúa dự trữ, lấy lúa chính là tài sản thế chấp”.

Về vấn đề này, ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định: Hiện nay, vấn đề vốn không phải là nguyên nhân cốt lõi gây khó khăn cho hoạt động thu mua, xuất khẩu gạo, mà vấn đề đang nằm ở khâu ách tắc thông thương, gây tồn kho của doanh nghiệp.

Về vấn đề vốn vay, ông Tú khẳng định hiện nguồn vốn của các ngân hàng thương mại đang rất dồi dào. Nếu doanh nghiệp lúa gạo có nhu cầu, Ngân hàng Nhà nước hoàn toàn đồng tình và cam kết đảm bảo vốn vay cho doanh nghiệp thu mua lúa gạo tạm trữ theo cơ chế cho phép lấy lúa gạo thu mua chính là tài sản thế chấp.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cũng cho rằng, vấn đề tiêu thụ lúa gạo không phải cứ “khoán trắng” cho ngành nông nghiệp là được, mà còn liên quan tới bên công an, bên giao thông, bên y tế…

Hiện nay, các thương lái, doanh nghiệp đi thu mua lúa gạo đã phải đội thêm các chi phí tăng thêm do khâu phòng chống dịch bệnh, kiểm tra xét nghiệm, vì thế việc đảm bảo thông thương cho thu mua, vận chuyển, tiêu thụ, xuất khẩu đòi hỏi các bộ ngành liên quan, các địa phương phải cùng vào cuộc để tháo gỡ.

Các doanh nghiệp cần phối hợp với CDC các địa phương để bàn phương án, thống nhất cách làm nhằm đảm bảo “3 tại chỗ” để duy trì sản xuất, đáp ứng nhu cầu người lao động. Phát huy tinh thần hỗ trợ tích cực mua lúa gạo cho nông dân, không chờ lúa hạ giá thêm nữa rồi mới mua. Đây cũng là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp cũng như cơ hội để xây dựng hình ảnh, thương hiệu của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp có nhu cầu thu mua tạm trữ, có thể đề nghị Ngân hàng Nhà nước để được hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn trên cơ chế cho thế chấp tài sản là lúa gạo thu mua.