Bác sĩ nước ngoài chữa bệnh cho người Việt Nam phải thành thạo tiếng Việt?

Cuối giờ sáng nay (17/2), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và biểu quyết thông qua nghị quyết về việc bổ sung dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 với 100% thành viên có mặt tán thành.

Chỉnh lý và hoàn thiện 10 nhóm chính sách

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tư Pháp Lê Thành Long cho biết, dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) sẽ rà soát lại toàn bộ các chính sách để đảm bảo thể chế hóa đầy đủ các quan điểm của Đảng đối với công tác khám bệnh, chữa bệnh, làm rõ hơn quan điểm “lấy người bệnh làm trung tâm”.

Theo đó, 10 nhóm chính sách được chỉnh lý và hoàn thiện, trong đó có tăng cường kiểm soát trình độ chuyên môn, năng lực hành nghề, quản lý hành nghề; Sử dụng ngôn ngữ trong khám bệnh, chữa bệnh tại Việt Nam đối với người nước ngoài, người gốc Việt Nam cư trú, làm ăn, sinh sống lâu dài ở nước ngoài; quy định khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp xảy ra thiên tai, thảm họa và dịch bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A; quy định về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh...

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Xã hội thẩm tra tờ trình cũng cơ bản nhất trí với phạm vi điều chỉnh của dự án Luật; tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu làm rõ nội hàm, cơ chế thực hiện và tính khả thi của một số nội dung dự kiến quy định trong dự án Luật được mở rộng so với luật hiện hành, như về điều trị dự phòng, về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cung cấp... khi chưa có đánh giá tác động đầy đủ về các nội dung này.

Một trong những nội dung đáng lưu ý là quy định người nước ngoài hành nghề lâu dài tại Việt Nam và khám chữa bệnh cho người Việt Nam phải thành thạo sử dụng tiếng Việt trong khám chữa bệnh, không được sử dụng phiên dịch. Việc sử dụng ngôn ngữ không phải là tiếng Việt trong khám chữa bệnh chỉ áp dụng trong một số trường hợp (ví dụ: khám chữa bệnh nhân đạo, chuyển giao kỹ thuật, khám cho người có cùng ngôn ngữ…) theo quy định của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, nội dung chính sách đề xuất này chưa phù hợp, không thu hút được các bác sĩ nước ngoài có trình độ cao đến làm việc, hành nghề khám chữa bệnh tại Việt Nam, nhất là đối với một số lĩnh vực khám chữa bệnh mà nước ta còn yếu, cần tranh thủ kiến thức, kỹ năng chuyên môn của các chuyên gia nước ngoài trong điều kiện nước ta ngày càng hội nhập quốc tế sâu rộng.

Liên quan chính sách tăng cường kiểm soát trình độ chuyên môn, năng lực hành nghề, quản lý hành nghề), cơ quan thẩm tra cũng đề nghị làm rõ lý do của việc phải có giấy phép hành nghề (GPHN) đối với 6 nhóm chức danh (bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y, lương y, người có bài thuốc gia truyền hoặc có phương pháp chữa bệnh gia truyền) mà không áp dụng đối với những đối tượng khác cũng trực tiếp thực hiện công tác khám chữa bệnh (như y sĩ, cử nhân trị liệu tâm lý, cử nhân phục hồi chức năng...).

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long

Giải trình thêm tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện có hơn 500 người nước ngoài hành nghề ở các chuyên khoa: Y học cổ truyền, thẩm mỹ, răng hàm mặt. Nhưng thực tế quản lý chất lượng rất khó nên có hiện tượng khi kiểm tra thì người hành nghề trốn; một số người phiên dịch lợi dụng để hành nghề mà không có khả năng hành nghề.

“Hầu như các quốc gia đều yêu cầu thông thạo ngôn ngữ của họ. Tuy nhiên một số trường hợp không đòi hỏi yêu cầu này như đào tạo, phối hợp thực hiện ca mổ...” – ông Nguyễn Thanh Long nói

Xác định ranh giới rõ ràng để thực hiện minh bạch

Phát biểu về một số chính sách cụ thể, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị xác định rõ ranh giới giữa y tế dự phòng (ngân sách Nhà nước đảm bảo chi) với khám bệnh, chữa bệnh (quỹ do người dân đóng) để thực hiện đúng, minh bạch, tránh sự xâm lấn. Tương tự giữa thực phẩm chức năng với thuốc chữa bệnh có hai luật điều chỉnh khác nhau nên cũng phải rõ ràng.

“Chi cho khám chữa bệnh thì cần nghiên cứu bổ sung thêm vấn đề tuân thủ pháp luật về ngân sách, đầu tư để đảm bảo mọi khoản chi hiệu quả, đúng mục đích, cái nào cần đấu thầu thì đấu thầu,  cần đấu giá thì đấu giá” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Bên cạnh đó, ông Vương Đình Huệ cũng lưu ý cụ thể các điều kiện để một cơ sở y tế được xác định là hoạt động phi lợi nhuận vì còn liên quan đến thuế. Làm rõ cơ sở khám chữa bệnh của Nhà nước gồm những loại gì, vì hiện có nhiều mô hình. Rồi cơ chế quy định giá dịch vụ khám chữa bệnh của cơ sở tư nhân thì ai quyết định hay để họ tự quyết; cơ cấu giá dịch vụ khám chữa bệnh như thế nào...

Nhấn mạnh quy định khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp xảy ra thiên tai, thảm họa và dịch bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tổng rà soát để xác định vấn đề nào luật cần quy định cụ thể, nội dung nào chỉ quy định khung, mang tính nguyên tắc để sau này Chính phủ linh hoạt ứng phó mà không cần dùng đến các nghị quyết đặc thù của Quốc hội hay Ủy ban Thường vụ Quốc hội như phòng chống dịch COVID-19 vừa qua.

Các cơ quan thấy rằng, dự án luật đã được chuẩn bị trong nhiều năm (đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh từ năm 2019), tuy còn một số vấn đề cần tiếp tục được đánh giá, làm rõ tác động, nhưng có thể xử lý trong quá trình soạn thảo nên cơ bản nhất trí với đề nghị của Chính phủ về tiến độ trình dự án Luật để Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022), thông qua tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) nhằm kịp thời đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn”.

Tán thành bổ sung vào chương trình, song Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây là dự án luật rất quan trọng liên quan đến chăm sóc sức khoẻ nhân dân, nên phải đầu tư công sức nhằm đảm bảo chất lượng cao nhất, trên tinh  thần “chuẩn bị kỹ thì trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua như dự kiến, ngược lại thì kỳ nào cũng không trình được”.