14:24 17/05/2024
Đời sống
Video: Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần ở Thái Bình
Thông tin từ Ban Tổ chức Lễ hội đền Trần tỉnh Thái Bình cho biết, Lễ hội đền Trần tại Di tích lịch sử Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần (Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) được tổ chức từ ngày 3 - 7/2 (tức 13 - 17 tháng Giêng), với nhiều nội dung phong phú và có nhiều nét khác biệt so với địa phương khác, hứa hẹn sẽ thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.
Lịch sử Việt Nam ghi nhận, vương triều nhà Trần tồn tại trong lịch sử Việt Nam với 14 đời vua, kéo dài và tỏa sáng 175 năm. Đây là triều đại phát triển rực rỡ nhất trong tiến trình lịch sử phong kiến Việt Nam, với 3 lần đánh thắng quân xâm lược Nguyên Mông hùng mạnh, làm nên hào khí Đông A; với nhiều vị vua anh minh như: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông và rất nhiều danh tướng kiệt xuất như: Trần Thủ Độ, Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư...
Thái Bình là vùng đất phát tích, hưng nghiệp của vương triều Trần, là nơi vua Trần Thái Tông được sinh ra, gia tộc nhà Trần dựa vào đây mà dấy nghiệp. Các vua Trần đã cho xây dựng hành cung Long Hưng, hành cung Lỗ Giang để tổ chức những đại lễ mừng chiến thắng và Tam Đường là nơi lưu giữ hài cốt của các tổ tiên triều Trần.
Hơn 7 thế kỷ trôi qua, những di vật nằm sâu trong lòng đất Tam Đường đã được khai quật, giúp hậu thế tìm lại một quần thể kiến trúc lăng mộ, kiến trúc hành cung Long Hưng, hành cung Lỗ Giang uy nghi, tráng lệ.
Khi giặc Mông - Nguyên tràn vào bờ cõi Đại Việt, Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn có bài hịch khuyên nhủ các tướng sĩ, ông đã cảnh báo nếu để non sông rơi vào tay giặc thì: “Không những xã tắc, tôn miếu của ta bị người khác dày xéo, mà mồ mả cha mẹ các ngươi cũng bị bới đào”. Lời cảnh báo của Hưng Đạo Đại vương đã đúng.
Sách Đại Việt sử ký toàn thư đã chép sự kiện khi quân Mông - Nguyên chiếm đóng Long Hưng đã phá hủy toàn bộ hành cung và các lăng tẩm.
Ghi chép về sự kiện ngày 17 tháng 3 năm Mậu Tý (1288) Thượng hoàng Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông đem các tướng giặc bị bắt về làm lễ dâng thắng trận ở Long Hưng, sách Toàn thư cho biết: “Trước đó, quân Nguyên đã khai quật Chiêu lăng (lăng Trần Thái Tông) muốn phá đi, nhưng không phạm được tới quan tài...”.
Để bảo toàn phần mộ, đề phòng chiến tranh tiếp diễn nên từ đời vua Trần Anh Tông về sau các vua và hoàng hậu được đưa về an táng tại Đông Triều (Quảng Ninh). Phần mộ và đền thờ các vị vua triều Trần vẫn được các thế hệ người dân ở Tam Đường gìn giữ trong nhiều thế kỷ; trong kháng chiến chống Pháp ngôi đền thờ bị phá hủy.
Trước năm 1954, dấu tích của khu mộ táng các vua, hoàng hậu cùng hoàng tộc nhà Trần còn dễ dàng nhận được. Phía trước hành cung theo thế “tiền tam thai” có các nấm phần với tên gọi phần Đa, phần Trung, phần Bụt, phần Cựu, mả Tít... Phía sau hành cung theo thế “hậu thất tinh” có các nấm phần với tên gọi phần Lợn, phần Ổi, phần Quang, phần Mao, mả Bà Già...
Trải qua nhiều biến cố của thời gian và lịch sử, khu đền thờ bị hủy hoại, đổ nát. Từ những năm 90 của thế kỷ trước, được sự quan tâm của chính quyền các cấp, cùng nhân dân địa phương, đền đã được phục dựng lại trên nền cũ.
Hiện nay, khu đền gồm các hạng mục: đền Vua (ở giữa), đền Thánh (ở phía Đông, bên tả đền Vua) và đền Mẫu (ở phía Tây, bên hữu đền Vua). Ba kiến trúc này đều quay hướng Nam, hướng về khu vực lăng mộ, được bố trí dàn hàng ngang, có chung sân lễ hội, đường nghi lễ, cửa chính (Ngọ môn).
Đền Vua thờ các vị tổ tiên nhà Trần: Trần Hấp, Trần Kinh, Trần Lý, Trần Thừa; hai người có công mở nghiệp nhà Trần là Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ, Linh từ Quốc Mẫu Trần Thị Dung và ba vị vua đầu triều Trần: Thái Tông, Thánh Tông và Nhân Tông.
Bài vị các vị tổ tiên nhà Trần: Trần Hấp, Trần Kinh, Trần Lý và và thần tượng Trần Thừa (ở giữa); cung thờ Thái sư Trần Thủ Độ (bên phải), Linh từ Quốc mẫu Trần Thị Dung (bên trái).
Từ trái sang phải cung thờ ba vị vua đầu triều Trần: Thái Tông, Thánh Tông và Nhân Tông
Đền Thánh thờ Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, Nguyên Từ Quốc Mẫu phu nhân cùng hai người con gái là Quyên Thanh công chúa và Đại Hoàng công chúa.
Cung thờ Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, Nguyên Từ Quốc Mẫu phu nhân.
Đền Mẫu thờ Hoàng thái hậu Lê Thị, Linh từ quốc mẫu Trần Thị Dung, 4 vị hoàng hậu đầu triều Trần là Chiêu Thánh Hoàng, Hậu Thuận Thiên hoàng hậu, Thiên Cảm hoàng hậu, Bảo Thánh hoàng hậu và Thiên Thành công chúa, Huyền Trân công chúa.
Cung thờ Hoàng thái hậu Lê Thị, Linh từ quốc mẫu Trần Thị Dung
Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc biệt, di tích lịch sử Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần (Hưng Hà, Thái Bình) đã được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 2408/QĐ-TTg ngày 31/12/2014 Thủ tướng Chính phủ.