Mỹ đi đầu trong việc chuyển giao F-16 cho Ukraine

Người phát ngôn của chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết, các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất sẽ đến Ukraine vào cuối năm nay, điều này cho thấy những nỗ lực của Mỹ trong việc chuyển giao máy bay cho chính quyền Ukraine.

Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt, chính phủ Ukraine đã tích cực tìm kiếm các máy bay chiến đấu hiện đại để tăng cường khả năng phòng thủ trước lực lượng không quân hùng hậu của Nga.

Do lực lượng Nga chiếm ưu thế gần như tuyệt đối trên không, quân đội Kiev gặp nhiều tổn thất trong chiến dịch phản công, điều này đã kìm hãm và cản trở bước tiến của họ. 

Cho đến nay, Mỹ vẫn do dự trong việc chấp thuận chuyển giao các máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine. Tuy nhiên, trong những ngày qua đã có dấu hiệu cho thấy Mỹ đang đẩy nhanh tiến độ cung cấp F-16 cho Ukraine, đáp ứng yêu cầu hỗ trợ quân sự bổ sung của Kiev.

Ngày 21/7, trong một tuyên bố ở Diễn đàn An ninh Aspen, Cố vấn an ninh quốc gia Nhà trắng Jake Sullivan thông báo, Mỹ đang đẩy nhanh tiến trình cung cấp F-16 cho Ukraine, rằng họ "sẽ thúc đẩy nhanh nhất có thể". 

Tương tự, ông John Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cũng thông báo với Fox News hôm 20/7, F-16 dự kiến đến Ukraine cuối năm nay, nhưng ông nhấn mạnh chính quyền Mỹ không tin tưởng chiến đấu cơ F-16 sẽ làm thay đổi tình hình chiến sự ở Ukraine.

Trước đó, vào tháng 5/2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng nhất trí ủng hộ sáng kiến ​​của các nước phương Tây trong việc đào tạo phi công Ukraine vận hành F-16.

Máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ.

Ngay sau đó, vào ngày 11/7, tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Litva, 11 nước ký Tuyên bố chung về việc thành lập liên minh huấn luyện lực lượng Không quân Ukraine vận hành máy bay F-16.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov tiết lộ trong một Tweet, Ukraine và 11 quốc gia, dẫn đầu là Đan Mạch và Hà Lan đã khởi xướng các biện pháp để hiện thực hóa chương trình đào tạo. Các quan chức châu Âu nói mục tiêu của họ là bắt đầu khóa đào tạo phi công Ukraine ở Đan Mạch vào tháng 8/2023 và thành lập một trung tâm đào tạo tiếp theo ở Romania.

Tham gia chương trình đào tạo có các phi công, kỹ thuật viên và nhân viên hỗ trợ Ukraine. Một số loại máy bay chiến đấu khác cũng có thể được đưa vào chương trình. Ngoài ra, Vương quốc Anh cũng đang chuẩn bị cung cấp hướng dẫn tiếng Anh cho các phi công Ukraine. 

Những nỗ lực hợp tác này nhằm trang bị cho Ukraine các kỹ năng cần thiết để vận hành hiệu quả những chiếc F-16, cũng như tăng cường khả năng phòng thủ cho quân đội Ukraine trong bối cảnh xung đột đang diễn ra với Nga.

Việc chuyển giao F-16 cho Ukraine chưa chắc chắn

F-16 do Mỹ sản xuất được trang bị hàng loạt tính năng tiên tiến và tương thích với hầu hết vũ khí NATO cung cấp cho Ukraine. 

Mặc dù được sản xuất từ những năm 1980, nhưng F-16 không hề lạc hậu bởi máy bay thường xuyên được nâng cấp và cải tiến, nên hiệu suất chiến đấu và sự linh hoạt của loại máy bay này được đánh giá cao hơn các loại chiến đấu cơ hiện có trong biên chế của lực lượng Không quân Ukraine. 

MiG-29 của Không quân Ukraine.

Theo thông tin từ báo chí Ukraine, Công ty quốc phòng Lockheed Martin của Mỹ là đơn vị sản xuất máy bay F-16 nên công ty này có kế hoạch giám sát việc đào tạo phi công cho Không quân Ukraine, thông qua một nhà thầu phụ có tên Draken International.

Nhưng bất chấp những nỗ lực huấn luyện phi công, các quốc gia phương Tây vẫn tỏ ra miễn cưỡng trong việc cam kết viện trợ F-16 của họ cho Ukraine sau khi khóa huấn luyện hoàn thành. 

Chẳng hạn, Na Uy tuyên bố ủng hộ các sáng kiến ​​đào tạo giúp phi công Ukraine vận hành máy bay chiến đấu F-16. Tuy nhiên, nước này vẫn chưa đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào về khả năng cung cấp máy bay phản lực F-16 của họ cho Ukraine.

Thời báo EurAsian trước đó nói, không nước NATO nào ở châu Âu sẵn sàng cung cấp máy bay F-16 cho Ukraine.

Chỉ có Vương quốc Anh, quốc gia không vận hành F-16 lớn tiếng đề xuất trang bị cho Ukraine những chiếc máy bay phản lực này và các nước NATO còn lại thì đang chờ đợi Mỹ đi đầu trong vấn đề này. 

Các tuyên bố gần đây của các quan chức Mỹ không nêu rõ quốc gia nào sẽ gửi F-16 của họ tới Ukraine, khiến vấn đề cung cấp các máy bay chiến đấu này trở nên không chắc chắn và không có chi tiết chính xác. Hơn nữa, mốc thời gian mà John Kirby đưa ra cho thấy tốc độ giao hàng nhanh hơn so với dự đoán của các quan chức Ukraine.

Trong khi đó, ngày 12/7, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba lại cho biết, Ukraine có thể nhận những chiếc máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên vào cuối tháng 3/2024.

Cho đến nay, chưa có quốc gia nào thông báo sẽ gửi máy bay chiến đấu F-16 tới Ukraine. Tuy nhiên, quân đội Kiev đã nhận được các máy bay chiến đấu MiG-29 từ Ba Lan và Slovakia.