Chủ tịch Quốc hội: 'Đôi khi thất thoát, lãng phí còn lớn hơn cả tham nhũng'

Chiều 24/7, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá XV, thảo luận ở Tổ 14, các đại biểu Quốc hội Đoàn ĐBQH TP Hải Phòng, Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang và Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh đánh giá cao việc đây là lần đầu tiên Quốc hội thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí. Cùng với việc xem xét nội dung giám sát tối cao, các đại biểu kỳ vọng công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí sẽ đi vào nề nếp và tạo nguồn lực lớn cho phát triển đất nước.

Nhận định “đôi khi thất thoát, lãng phí còn lớn hơn cả tham nhũng", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, chỉ tính riêng các dự án treo, nếu các địa phương rà soát và tập trung giải quyết dứt điểm sẽ tạo chuyển biến lớn, tạo được nguồn lực hết sức lớn.

Tại Hà Nội, sau khi rà soát, giám sát và hậu giám sát các dự án treo trên toàn thành phố, đến nay đã đạt được những kết quả tích cực, tạo điều kiện cho thành phố bứt phá giai đoạn vừa qua. Năm 2020, Hà Nội tăng trưởng gấp 1,3 lần trung bình chung cả nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thảo luận tại tổ 14.

Về đất nông nghiệp, có những tỉnh thực hiện rất tốt như Sơn La là một tỉnh miền núi phía Bắc nhưng nhờ sử dụng triệt để đất đai nên thu hút được người dân tham gia sản xuất, trở thành trung tâm trái cây của cả nước có nhiều sản phẩm cạnh tranh với đặc sản của nhiều địa phương khác. Tuy nhiên, những địa phương làm được như vậy chưa nhiều.

Thực tế, giá trị gia tăng từ đất nông nghiệp hiện ở nhiều nơi còn thấp, tình trạng sử dụng trái phép đất nông nghiệp, lãng phí đất nông nghiệp vẫn còn phổ biến. Cùng với đó, tình trạng đất nông lâm trường bàn giao cho địa phương nhưng chưa được thống kê và chưa có kế hoạch sử dụng còn lớn trong khi đồng bào dân tộc thiểu số còn rất thiếu đất ở, đất sản xuất.

Chủ tịch Quốc hội cũng dẫn một ví dụ khác về việc lãng phí các tầng thương mại của các khu nhà tái định cư, vì vướng về cơ chế, quy định về đấu thầu, đấu giá dẫn đến không thể cho thuê, không thể khai thác thương mại, bỏ không dẫn đến lãng phí lớn.

“Thực tế rất nhiều vấn đề từ tài sản, vật tư, tiền vốn… còn lãng phí rất nhiều”, Chủ tịch Quốc hội nhận định. 

Năm 2020, do tác động của đại dịch COVID-19, các chi phí cho công tác nước ngoài được cắt giảm đã tiết kiệm được cho ngân sách nhà nước, hay cắt giảm chi thường xuyên vẫn còn dư địa để tiết kiệm. Chủ tịch Quốc hội cho biết, ngay tại kỳ họp lần này của Quốc hội, những chi phí không thực sự cần thiết như hoa trang trí đều được cắt giảm tối đa, từ đó vừa tiết kiệm ngân sách, tiết kiệm được thời gian và công sức chuẩn bị.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, vấn đề thực hành tiết kiệm, chống lãng phí từ trước đến nay chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Do đó lần này, Quốc hội quyết tâm đưa ra thảo luận tại hội trường và thực hiện giám sát nhằm đánh giá đúng tình hình, từ đó có giải pháp thực hiện hiệu quả, tạo ra nguồn lực phát triển.

Nhiều lĩnh vực khác cũng chưa được khai thác, sử dụng một cách hiệu quả triệt để như: không gian ngầm, băng tần viễn thông, tài nguyên thiên nhiên... Quản lý, sử dụng tài sản công cũng còn nhiều bất cập.

Tổ 14 thảo luận về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nếu như các nước trên thế giới, các cơ quan nhà nước thuê lại trụ sở do tư nhân xây dựng thì nhà nước không phải đầu tư từ đầu, không phải lo việc bảo trì phục vụ; khi đó vốn đáng lẽ phải đầu tư công xây trụ sở được chuyển thành chi thường xuyên, nhà nước có thêm nguồn tiền để đầu tư phát triển.

Bên cạnh đó, quy định về tiêu chuẩn định mức, mua sắm tài sản, cung ứng dịch vụ sự nghiệp công… còn nhiều bất cập gây khó khăn trong thực hiện.

"Phải quản lý, sử dụng tài sản công tiệm cận như tài sản tư. Quốc hội lựa chọn giám sát thực hành tiết kiệm chống lãng phí, mỗi năm chọn một lĩnh vực, tập trung vấn đề trọng điểm, từ đó để đi vào nề nếp, cải thiện được tình hình, không chỉ ở lĩnh vực công mà cả ở lĩnh vực tư, huy động được toàn bộ nhân lực, vật lực, tài lực của đất nước cho phát triển”, ông Vương Đình Huệ nêu rõ.

Ghi nhận Chính phủ đã báo cáo đầy đủ các nội dung yêu cầu của Luật Thực hành, tiết kiệm, chống lãng phí, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng Lã Thanh Tân cũng đề nghị, cần bổ sung đánh giá và có giải pháp đối với một số vấn đề.

Cụ thể, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có 3 hệ thống định mức tiêu chuẩn chế độ (gồm hệ thống văn bản mà các cơ quan có thẩm quyền phải ban hành, hệ thống định mức tiêu chuẩn chế độ của cơ quan quản lý ngân sách, lao động và định mức tiêu chuẩn chi tiêu nội bộ) làm căn cứ thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Do đó, Chính phủ cần làm rõ và đánh giá cụ thể hơn việc thể chế được những hệ thống chỉ tiêu định mức so với yêu cầu cần ban hành.

Đối với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở các lĩnh vực cụ thể, đại biểu đề nghị có giải pháp tăng cường kiểm tra giám sát việc quản lý sử dụng tài nguyên nhất là tài nguyên nước; vấn đề bảo vệ môi trường, xử lý rác thải rắn, tận dụng rác thải như một loại tài nguyên; chú trọng việc liên thông, dùng chung cơ sở dữ liệu.