Vì sao đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi?

Sau đêm giao thừa, sáng mùng 1 Tết hoặc những ngày đầu năm mới, khi đi lễ chùa, mọi người thường được mời mua túi muối bé tẹo có thể đặt gọn trong lòng bàn tay, và hầu như ai cũng vui lòng mua với số tiền đủ mua vài cân muối. Đó là bởi, người ta đang mua “túi lộc”, mua “bùa” cầu may cho cả năm.

Các bà chủ gia đình trong lần đi chợ đầu tiên của năm mới cũng thường mua một túi muối mang về nhà, vừa để dùng vừa để lấy may. Họ đang làm theo tập quán xa xưa được ghi lại trong câu tục ngữ “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”.

Vì sao đầu năm mua muối?

Với người xưa, muối rất quý giá (xưa đây là mặt hàng đặc biệt bị đánh thuế riêng – thuế muối) không chỉ vì người ta phải rất nhọc nhằn, đổ nhiều công sức mới làm được ra nó mà còn vì nó được coi là tinh túy của biển cả. Vị mặn của muối - thứ không thể thiếu trong bữa ăn, giúp bảo quản lâu bền các loại thực phẩm - được ví với sự đậm đà thắm thiết của tình cảm, sự gắn bó thủy chung của các mối quan hệ, sự hòa thuận trong gia đình, dòng họ.

Người Việt có tục đầu năm mua muối để mang về may mắn, bình an.

Bởi vậy, muối là đại diện cho những gì tốt đẹp, thiết yếu mà con người hằng mong muốn trong cuộc sống. Nó được coi là mang lại may mắn, bài trừ rủi ro và những thứ xấu xa, thắt chặt tình cảm giữa vợ chồng, gia đình, anh em. Đây là điều ai nấy đều cầu ước vào dịp đầu xuân năm mới. Đầu năm mua muối là vì thế.

Vì sao cuối năm mua vôi?

Trong quan niệm dân gian Việt Nam, vôi là thứ có tác dụng trừ tà, ngăn ma quỷ. Trong chuyện về sự tích cây nêu, khi loài người cùng nhau chống quỷ dữ sau thời gian bị chúng hành hạ, quấy nhiễu, đức Phật mách cho họ cách thắng địch: Ném tỏi, rắc vôi bột về phía lũ quỷ.

Đoàn quân của quỷ rầm rộ kéo đến, tưởng có thể dễ dàng nghiền nát con người yếu đuối, không ngờ lại kinh hoàng bỏ chạy tháo thân khi bị ném các thứ “bùa” kể trên. Chúng chạy tít về phía biển Đông và không bao giờ dám quay lại đòi làm chúa tể trên đất của con người – vốn có sự bảo vệ của thần phật - nữa.

Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi.

Tuy nhiên, dân gian cũng cho rằng, vào cuối năm, khi ông Công ông Táo về chầu trời, lũ quỷ có thể thừa cơ quay lại gây rối. Để tự bảo vệ mình, nhiều gia đình mua vôi bột về rắc 4 góc vườn rồi rắc ra phía cổng, với ý đuổi quỷ ra khỏi lãnh thổ của mình, cũng là xua đuổi những rủi ro, đen đủi của năm cũ.

Ngày trước, vào cuối năm, nhiều gia đình cũng mua vôi về quét lại tường nhà, cổng, vừa là làm mới nhà cửa, tạo vẻ khang trang đón Tết, vừa có tác dụng đuổi tà ma.

Mặc dù có tác dụng như vậy nhưng vôi không được dùng vào dịp đầu năm, bởi đây là dịp kiêng màu trắng, màu của tang tóc, bạc bẽo.