Trải nghiệm quy trình ướp trà sen Bách Diệp Hồ Tây giá chục triệu đồng/kg

Tháng 6, khi sen hồng bắt đầu nở rộ tại các đầm ở Hồ Tây cũng là lúc người làm nghề ướp trà sen tại phường Quảng An (quận Tây Hồ, Hà Nội) tất bật vào vụ trà mới.

Đầm sen của ông Thành nằm ở khu Đầm Trị (quận Tây Hồ) rộng 3 ha với chủ yếu là loài sen Bách Diệp. Từ cuối tháng 5, sen đã nở nhưng thời điểm chính vụ và thu hoạch nhiều nhất là giữa tháng 6 và đầu tháng 7.

"Sen mọc hoàn toàn tự nhiên, bắt đầu thu hoạch từ 19/5 đến 2/9 hàng năm. Những ngày này, cứ 4h sáng là gia đình tôi thức dậy chèo thuyền đi cắt hoa nhưng vẫn không đủ cung cấp cho đơn đặt hàng của khách", anh Minh (nhân viên đầm sen) cho biết.

Sen được phân loại trên bờ để bán cho những người đến tận đầm tìm mua về làm trà sen. 

Những bông nhiều gạo trắng (nhị sen) dùng làm trà người thợ sẽ bẻ cuống, còn bông nào dày lá, thẳng đẹp sẽ bán cho khách chơi hoa, giá từ 10.000-15.000 đồng/bông.

Gia đình cụ Nguyễn Thị Dần - hộ kinh doanh trà sen ở phường Quảng An cho biết, khoảng vài năm trở lại đây, trà sen ướp xổi nhận được sự quan tâm lớn từ khách mua.

Theo bà Ngô Thị Thân (con gái cụ Dần), để ướp được mẻ trà sen ngon, cốt yếu phải nắm bắt được thời điểm sen đang bung nở mà sử dụng, bởi hoa sen chỉ cho hương thơm nhất khi cánh hoa vừa hé nở. Nếu để ánh nắng chiếu vào hoa càng lâu thì hoa càng nhanh mất mùi hương, khi đó ướp vào trà không thơm nữa. 

"Hoàn thiện một bông trà sen ướp xổi cần phải trải qua những công đoạn cực kỳ tỉ mẩn. Trà được ướp với gạo sen theo tỷ lệ và công thức gia truyền. Người làm trà cũng phải kiêng kỵ rất nhiều thứ như không mặc quần áo mùi xả vải, không xịt nước hoa, không gói trà vào ngày mưa, không ăn các đồ ăn có mùi nặng như mít, sầu riêng, hành tỏi... để mùi vị trà được nguyên bản nhất", bà Thân cho biết.

Sen để ướp trà là những bông sen mọc trong đầm làng Quảng Bá, có cánh phớt hồng, vừa chớm nở còn chúm chím nụ. 

Việc tách nhị hoa là công đoạn khó nhất, người nghệ nhân phải khéo tay, nhanh mắt để nhị không bị nát, giữ nguyên mùi thơm đặc trưng của sen.

Dưới đôi bàn tay khéo léo của những người thợ làm nghề, cánh hoa, nhụy hoa và gạo sen được tách rời. 

Sau khi được trải nghiệm quy trình ướp trà sen Hồ Tây, anh Seth Griffin (du khách đến từ Mỹ) cho biết: "Tôi thấy việc làm trà sen rất khó, đòi hỏi rất nhiều kỹ năng. Thứ nhất là người hái sen phải biết chọn bông nào đúng lúc để hái. Thứ hai là họ biết chính xác mấy giờ có thể hái được sen và và họ có thể biết bông nào có thể để làm trà, bông nào để cắm. Tôi có nghe về trà sen rồi nhưng riêng ở Việt Nam thì tôi thấy cách làm vô cùng đặc biệt, nó mang tính đặc trưng mà tôi chưa thấy nơi nào có được. Đó chính là lý do mà tôi muốn đến Việt Nam để tìm hiểu về nghệ thuật ướp trà sen này".

Ướp trà sen phải thao tác đủ 7 lần ướp. Trong đó, cứ một lượt gạo lại một lượt trà, ướp trà xong lại mang đi sấy. Để làm ra 1 kg trà sen khô cần tới 1.200 - 1.500 bông sen tươi, trải qua 21 ngày ướp, sấy. Chính bởi độ cầu kì, phức tạp trong cách chế biến mà trà sen khô Tây Hồ có giá cao, khoảng 8-10 triệu đồng/kg.

Sau khi đổ trà vào giữa bông sen, người thợ dùng lá sen bọc chặt bên ngoài. Sau đó, bông trà tiếp tục được cắm trong nước khoảng 2 ngày và được bảo quản trong tủ lạnh.

Để có trà sen uống lâu dài, mỗi bông sẽ được hút chân không và để tủ lạnh, sử dụng được trong 6 tháng.