22:16 22/12/2024
Chính trị
Sức hút của Checkmate - chiến đấu cơ tàng hình thế hệ 5 sử dụng một động cơ đầu tiên của Nga có thể thấy rõ qua các hoạt động quảng bá của Sukhoi trước và sau triển lãm hàng không quốc tế MASK-2021. Checkmate gần như trở thành điểm sáng cho một năm ảm đảm của thị trường hàng không quốc tế trước tác động của đại dịch COVID-19.
Sự xuất hiện của Checkmate cũng khiến giới quan sát đặt ra câu hỏi liệu tiêm kích tàng hình mới của Nga có thể vượt qua đối thủ cạnh tranh Mỹ trong một cuộc không chiến giả định hay không?
Để trả lời cho câu hỏi này, cựu thiết kế sư của hàng chế tạo máy bay Sukhoi, Vadim Lukashevich cho rằng có sự khác biệt lớn giữa thiết kế và khí động học của máy bay chiến đấu thế hệ 5 Nga và Mỹ, điều này cũng ảnh hưởng đến khả năng chiến đấu của chúng.
Tiêm kích tàng hình Checkmate tại MAKS-2021. (Ảnh: Sputnik)
Ví dụ, F-35 được chế tạo với cánh đuôi ngang, trong khi đó Checkmate lại loại bỏ phần cánh đuôi ngang và sử dụng kiểu cánh đuôi “V-tail”. Điểm chung duy nhất giữa chúng đều là thuộc dòng tiêm kích hạng nhẹ.
Lợi thế của máy bay Nga
Hơn nữa, các nhà sản xuất Nga và Mỹ nhấn mạnh các tính năng khác nhau trên máy bay của họ. Trong khi Lockheed Martin và Lầu Năm Góc tập trung vào tính năng của hệ thống chiến đấu trên F-35 thì Sukhoi lại giới thiệu khả năng cơ động như một lợi thế tuyệt đối của Checkmate.
Theo nhận định của phi công thử nghiệm kỳ cựu của Nga, Anatoly Knyshev, khả năng cơ động sẽ giúp Checkmate chiếm ưu thế trước F-35 trên không.
Theo Knyshev, cả hai máy bay đều được thiết kế để tránh bị radar đối phương phát hiện, thế nhưng tầm hoạt động của radar quét mảng pha điện tử chủ động (AESA) trên Checkmate nhiều khả năng sẽ lớn hơn F-35. Điều đó có nghĩa là máy bay chiến đấu Nga sẽ "nhìn thấy" đối thủ trước từ đó giành được ưu thế trong trận chiến.
F-35 của Mỹ trong thử nghiệm tên lửa không đối không AIM-120 AMRAAM. (Ảnh: Popular Mechanic)
Cũng theo Knyshev, dựa trên quy luật không chiến thông thường, ngay khi phát hiện đối phương bạn phải tấn công ngay lập trước khi kẻ thù có cơ hội bắn hạ bạn.
Dựa trên các thông tin được Sukhoi công bố tại MAKS-2021, với hệ thống radar AESA, Checkmate có khả năng tấn công đồng thời 6 mục tiêu ngay cả trong điều kiện bị gây nhiễu điện tử mạnh, ngoài ra máy bay Nga cũng được trang bị hệ thống áp chế điện tử mạnh mẽ.
Checkmate bắn hạ F-35 như thế nào?
Theo Knyshev, bên cạnh hệ thống điện tử, vũ khí cũng đóng vai trò quan trọng đối với máy bay trong không chiến. Trong trường hợp của Checkmate hiện nó được trang bị ba mẫu tên lửa tấn công, trong đó có R-37M – một trong những mẫu tên lửa không đối không nhanh nhất và có tầm bắn xa nhất thế giới.
Kết hợp với hệ thống radar trên Checkmate, R-37M có khả năng tấn công mục tiêu ở phạm vi lên tới 400 km bay với tốc độ Mach 5 - Mach 6 (6.125-7.350 km / h).
Để so sánh, F-35 thường mang 4 tên lửa dẫn đường bằng radar tầm trung AIM-120 AMRAAM hoặc 6 AIM-120. AIM-120 có vận tốc tối đa Mach 4 (4.900 km / h) và có tầm bắn xa nhất cũng chỉ 180 km. Điều này có nghĩa là dù F-35 có phát hiện đối thủ sớm đến đâu thì khả năng tiêu diệt mục tiêu của nó cũng bị hạn chế bởi tầm hoạt động của vũ khí.
Checkmate sẽ có bán kính chiến đấu 1.500km, so với 1.093km đối với F-35 khi cả hai không sử dụng bình nhiên liệu phụ.
Khi nói đến tốc độ tối đa của máy bay, Checkmate khá tự hào khi có khả năng đạt tới Mach 1,8 (2.205 km/h) trong khi đối thủ của nó có tốc độ tối đa Mach 1,6 (1.960 km/h). Nhưng ở đây F-35 chỉ có thể sử dụng hành trình siêu thanh chỉ trong thời gian ngắn bởi hành động này có thể khiến nó bị lộ trước radar đối phương và ảnh hưởng đến cấu trúc máy bay.
Với hệ thống radar AESA, Checkmate có khả năng tấn công đồng thời 6 mục tiêu. (Ảnh: Sputnik)
Một điểm khác cần phải nói đến là chi phí sản xuất của Checkmate chỉ bằng một nửa so với F-35, chi phí vận hành chỉ bằng một phần bảy. Đây sẽ là lợi thế lớn của máy bay Nga trên thị trường xuất khẩu.
Dù Checkmate có những lợi thế nhất định trước F-35 thế nhưng chuyên gia quân sự Kris Osborn của National Interest lại cho rằng mối đe dọa từ máy bay Nga đang bị phóng đại quá mức khi nó còn chưa thực hiện chuyến bay thử nghiệm nào.
Osborn lập luận thêm rằng khả năng tạo ra mối đe dọa dưới bất kỳ hình thức nào đối với F-35 phụ thuộc khá nhiều vào việc Nga có thể trang bị cho Checkmate một hệ thống chiến đấu đủ tốt, cho phép kết nối giữa các máy bay trong phi đội hay với các máy bay chiến đấu thế hệ 4 khác. Osborn cũng không tin Nga có thể sản xuất một phi đội Checkmate đủ lớn để trở thành đối trọng với một chương trình toàn cầu như F-35.
Tất nhiên, F-35 cũng có những vấn đề của nó như chi phí vận hành đắt đỏ, các lỗi kỹ thuật chưa thể khắc phục và giá bán không ngừng tăng. Các đơn hàng của không quân Mỹ cho F-35 cũng giảm dần theo thời gian và không thể đạt được mục tiêu như đầu chương trình.