Sốc nhiệt do nắng nóng: Dấu hiệu và cách sơ cứu

PGS.TS Nguyễn Văn Chi - Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, vào mùa nắng nóng, bệnh viện thường tiếp nhận các ca sốc nhiệt, còn gọi là say nắng.   

Sốc nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao đến mức gây tổn thương hệ thống thần kinh trung ương và các mô khác. Thời tiết nắng nóng, cơ thể vừa sinh ra nhiệt trong quá trình hoạt động, vừa hấp thụ nhiệt từ môi trường vào, nên nguy cơ tăng thân nhiệt do ở lâu trong môi trường nắng nóng là rất cao.  

Khi nhiệt độ cơ thể tăng lên, cơ thể sẽ thực hiện các cơ chế để điều tiết giữ thân nhiệt như thở nhanh, giãn mạch dưới da, toát mồ hôi, ức chế quá trình sinh nhiệt trong cơ thể...  

Miền Bắc đang bước vào giai đoạn nắng nóng gay gắt và chúng ta rất dễ bị sốc nhiệt, say nắng.  

Nếu bạn ở môi trường nắng nóng kéo dài, các cơ chế đó sẽ không còn hiệu quả. Khi nhiệt độ tăng trên 41 độ C kéo dài, nó sẽ ảnh hưởng đến các chức năng các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, thận. Nhiệt độ tăng quá cao, hoạt động chuyển hóa trong cơ thể rối loạn nghiêm trọng, dẫn đến hôn mê, co giật.  

Những đối tượng nguy cơ cao bị sốc nhiệt là người già, trẻ em, người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, gan, ung thư; những người lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên thể thao, bộ đội huấn luyện ngoài thao trường…  

Dấu hiệu của sốc nhiệt

PGS Chi cho biết khi đang làm việc ngoài trời nắng, đi dưới trời nắng hoặc tiếp xúc với ánh nắng quá lâu, bạn thấy vã mồ hôi nhiều, đó là cơ thể phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt độ tăng dần đến khi cơ thể không giải phóng được khiến bệnh nhân kiệt sức và ngất xỉu. 

Một số triệu chứng khác của sốc nhiệt như đau đầu; chóng mặt và choáng váng; da đỏ, nóng và khô; yếu cơ hoặc chuột rút; buồn nôn và ói mửa; nhịp tim nhanh; thở nhanh, thở nông. Nặng hơn người bệnh sẽ có những biểu hiện thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc loạng choạng, thậm chí co giật, mất ý thức, hôn mê… 

Cách sơ cứu 

Khi thấy nạn nhân bị sốc nhiệt, bác sĩ khuyên cần nhanh chóng chuyển bệnh nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, đưa vào khu vực mát, cởi bớt quần áo, dùng các biện pháp hạ nhiệt bằng quạt, lau khăn ẩm nước mát toàn thân. Nếu bệnh nhân tỉnh thì cho uống nước mát để bù nước, cố gắng hạ thân nhiệt bệnh nhân xuống, nhanh chóng gọi cấp cứu 115 hỗ trợ. 

Để phòng sốc nhiệt, bạn không nên ra ngoài trời nắng đặc biệt không làm ngoài trời ở khung giờ từ 11h tới 15h, vì đây là thời điểm nắng nóng nhiều nhất. Với thời tiết hiện nay, bạn cố gắng sau khoảng thời gian ngoài trời phải vào chỗ mát tạm nghỉ 10 - 15 phút để cơ thể hạ nhiệt, mặc đồ bảo hộ chống nắng phòng mất nước.

Bạn cũng cần bổ sung nước thường xuyên hơn trung bình khoảng 2 - 2,5 lít nước. 

Sốc nhiệt là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng do tiếp xúc nhiệt độ cao gây ra. Nếu không được cấp cứu kịp thời nạn nhân có thể tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.