16:19 25/12/2025
Đầu Tư
Việc sở hữu Oreshnik được xem là bước ngoặt lớn đối với năng lực tác chiến của quân đội Belarus, giúp nước này đối phó với sức mạnh quân sự ngày càng gia tăng của NATO dọc biên giới.
Tên lửa Oreshnik có thể mang cả đầu đạn hạt nhân lẫn phi hạt nhân, vừa đóng vai trò răn đe chiến lược với khả năng tấn công các thành phố lớn ở châu Âu, vừa có thể sử dụng như vũ khí chiến thuật nhằm vào lực lượng mặt đất đối phương. Hệ thống này bổ sung cho các tổ hợp tên lửa đạn đạo tầm ngắn Iskander-M mà Belarus đã tiếp nhận từ Nga, trong đó một phần cũng có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.
Tên lửa đạn đạo phóng từ hệ thống Iskander-M.
Ngày 17/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo Oreshnik được đưa vào trực chiến trước cuối năm 2025, cho thấy các hệ thống chuyển giao cho Belarus có thể đã sẵn sàng hoạt động hoặc sẽ sớm đạt trạng thái này. Tên lửa Oreshnik lần đầu được sử dụng trong chiến đấu vào ngày 21/11 nhằm vào các mục tiêu tại Ukraine, thời điểm Nga công bố sự tồn tại của chương trình. Đến tháng 6, Moskva xác nhận loại tên lửa này được sản xuất hàng loạt.
Oreshnik được cho là có tầm bắn khoảng 4.000 km và mang nhiều đầu đạn tách biệt, gắn trên các phương tiện tái xâm nhập siêu vượt âm có khả năng cơ động và tiếp cận mục tiêu từ những hướng khó lường. Với tốc độ cực cao, loại tên lửa này khiến các hệ thống phòng không truyền thống, bao gồm cả Arrow 3 mà Đức mới mua, gặp rất nhiều khó khăn trong việc đánh chặn.
Belarus cho rằng các mối đe dọa an ninh từ bên ngoài đang ngày càng nghiêm trọng. Ngày 22/5, quân đội Đức thành lập Lữ đoàn Thiết giáp số 45 đóng quân tại Vilnius, Lithuania, chỉ cách thủ đô Minsk khoảng 150 km. Lữ đoàn này được coi là lực lượng cơ giới tinh nhuệ, được ưu tiên trang bị các khí tài hiện đại nhất của Đức, trong đó có xe tăng Leopard 2A8.
Trong khi đó, Ba Lan – quốc gia láng giềng khác của Belarus – cũng đang nhanh chóng hiện đại hóa quân đội với các hợp đồng mua sắm quy mô lớn từ Hàn Quốc, bao gồm hàng trăm xe tăng K2, pháo tự hành K9 và hệ thống pháo phản lực Chunmoo. Không quân Ba Lan cũng được tăng cường mạnh mẽ với tiêm kích tàng hình F-35A, máy bay chiến đấu hạng nhẹ FA-50 và việc nâng cấp phi đội tiêm kích F-16 lên chuẩn F-16V.
Về phía Belarus, từ cuối năm 2020, nước này đã đầu tư đáng kể vào các thương vụ mua sắm quân sự, gồm trực thăng tấn công Mi-35, tiêm kích Su-30SM và hệ thống phòng không S-400, dù quy mô vẫn nhỏ hơn nhiều so với các nước láng giềng NATO. Trong bối cảnh đó, Oreshnik được xem là công cụ then chốt giúp Belarus tạo thế cân bằng nhờ khả năng tấn công tầm xa vượt trội.
Đáng chú ý, Belarus hiện là quốc gia sản xuất các bệ phóng cơ động cho hệ thống Oreshnik. Ngành công nghiệp quốc phòng nước này có nhiều thập kỷ kinh nghiệm chế tạo phương tiện phóng cho các chương trình tên lửa của Liên Xô trước đây và Nga hiện nay.
Kế hoạch cung cấp Oreshnik được xác nhận từ ngày 6/12/2024 và đây là thương vụ chuyển giao tên lửa đạn đạo tầm trung hiếm hoi giữa các quốc gia kể từ đầu thế kỷ 21.
Phát biểu khi đó, Tổng thống Lukashenko nhấn mạnh Belarus có đủ địa điểm để triển khai các vũ khí này, với điều kiện mục tiêu sẽ do lãnh đạo quân sự – chính trị Belarus quyết định, còn các chuyên gia Nga sẽ chịu trách nhiệm hỗ trợ kỹ thuật và vận hành.