Ngăn chặn vụ vận chuyển trái phép 650 tấn khoáng sản ra nước ngoài

Trước đó, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03) Công an TP.HCM phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 tiến hành kiểm tra hồ sơ, thủ tục đối với 2 tờ khai hải quan số 307187948710/B11 và 307187957920/B11 do Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai đăng ký để xuất khẩu 23 container hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc, khai báo là “xỉ đa kim… thu gom trong quá trình luyện kim”.

Qua kiểm tra hồ sơ, lấy mẫu giám định và xác minh thực tế, lực lượng chức năng phát hiện hàng hóa xuất khẩu có dấu hiệu khai báo gian dối về tên gọi, chủng loại, không phù hợp với nội dung khai báo hải quan, tiềm ẩn hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Quá trình phối hợp kiểm tra cho thấy, mặc dù doanh nghiệp khai báo hàng hóa là “xỉ đa kim”, song kết quả giám định của cơ quan chuyên môn xác định hàng hóa trong các container chứa chủ yếu là đồng ở dạng hợp chất CuFeS₂, có hàm lượng kim loại cao, không phải phế liệu như khai báo.

Trên cơ sở kết quả giám định ban đầu, toàn bộ hồ sơ được chuyển đến Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an TP.HCM để thụ lý, xác minh.

Kết quả điều tra bước đầu xác định, đây là hoạt động có tổ chức do Nguyễn Nguyên Lý chủ mưu, trực tiếp điều hành toàn bộ đường dây tổ chức xuất khẩu trái phép 23 container hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Lý nhận “đơn hàng” từ đối tượng người Trung Quốc thông qua nền tảng WeChat, sau đó điều phối các khâu từ thuê container, đặt tàu vận chuyển, tổ chức đóng hàng, đến sử dụng pháp nhân doanh nghiệp để thực hiện thủ tục hải quan.

Các đối tượng còn lại người phụ trách nắm chính sách pháp luật và trực tiếp tổ chức khai báo hải quan; người chạy hiện trường, làm việc tại cảng, phối hợp kiểm hóa, giám định; người thành lập và quản lý các pháp nhân “ma”, mua bán hóa đơn, lập hồ sơ khống và điều phối dòng tiền; người đứng tên đại diện pháp luật để ký hồ sơ, chuyển tiền hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa.

Các đối tượng không chỉ gian dối trong việc khai báo tên gọi, mã HS, chủng loại hàng hóa, mà còn tổ chức hợp thức hóa toàn bộ hồ sơ xuất khẩu bằng cách sử dụng doanh nghiệp không hoạt động thực tế, mua hóa đơn giá trị gia tăng từ các pháp nhân không phát sinh giao dịch thật, lập khống hợp đồng và thực hiện các giao dịch chuyển tiền hợp thức hóa chứng từ, che giấu bản chất.

Việc khai báo hàng hóa có hàm lượng kim loại cao thành “xỉ đa kim” nhằm đánh tráo bản chất hàng hóa, biến sản phẩm khoáng sản (tinh quặng) có giá trị lớn thành chất thải, từ đó né tránh sự kiểm soát của cơ quan quản lý và đưa tài nguyên ra nước ngoài.

Trong quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an TP.HCM đã thu thập lời khai, tổ chức đối chất, xác minh tại đại lý hãng tàu để làm rõ quá trình thuê tàu, mô tả hàng hóa, mã HS khai báo; xác minh tại cơ quan thuế, cơ quan tài chính và chính quyền địa phương nhằm bóc tách bản chất các pháp nhân “ma”; thu thập sao kê, tài liệu ngân hàng để truy vết dòng tiền phục vụ việc mua hóa đơn và hợp thức hóa hồ sơ; giám định hàm lượng kim loại và khối lượng hàng hóa vi phạm.

Kết quả giám định xác định tổng khối lượng hàng hóa là 652.080 kg, có hàm lượng đồng trung bình 26,25%, sắt 37,35%, lưu huỳnh 35,69%. Trên cơ sở đó, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự cấp Thành phố kết luận giá trị hàng hóa vi phạm nhiều tỷ đồng, làm căn cứ pháp lý để xử lý theo quy định.

Từ các tài liệu, chứng cứ đã thu thập, Cơ quan điều tra xác định hành vi của các đối tượng đủ yếu tố cấu thành tội “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới” theo Điều 189 Bộ luật Hình sự.