18:54 23/12/2024
Đời sống
Khi COVID-19 bắt đầu bùng phát, các nhà khoa học tin rằng dịch bệnh này sẽ sớm qua đi như SARS cách đây 18 năm.
Nhưng sự xuất hiện của biến thể Alpha, Delta và mới đây là Mu khiến tất cả phải suy nghĩ lại. Trong khi các nước tìm cách chế ngự các biến thể này, nCoV có thể sẽ tiếp tục đổi sang một dạng khác, nguy hiểm, khó lường hơn.
"Loại virus này sẽ không bao giờ chịu rời bỏ chúng ta", Catherine O'Neal - Giám đốc y tế bệnh viện Our Lady of the Lake tại bang Louisiana (Mỹ) cho hay. Bệnh viện này đang phải đối mặt với tình trạng tăng đột biến số bệnh nhân nghiêm trọng nhất kể từ đầu dịch.
Căn bệnh thông thường
Các nhà khoa học đang cố tìm hiểu xem dịch bệnh sẽ kết thúc thế nào. Khi nghiên cứu về vấn đề này, nhiều người cùng đồng thuận rằng COVID-19 sẽ trở thành một căn bệnh thường thường như cảm lạnh hoặc cúm và không còn gây ra tình trạng nhập viện và tử vong hàng loạt.
COVID-19 có thể sẽ trở thành một căn bệnh mà mọi người cần phải chủng ngừa thường xuyên. (Ảnh: Getty Images)
Điều đó đồng nghĩa COVID-19 sẽ là một căn bệnh mà mọi người cần phải chủng ngừa thường xuyên.
Chuyên gia Adolfo Garcia-Sastre tới từ Trường Y Icahn (Mỹ) nhận định thời điểm COVID-19 trở thành một căn bệnh thông thường phụ thuộc vào việc lượng người được tiêm chủng.
"Khi càng nhiều người được chủng ngừa, sẽ càng ít vấn đề xảy ra hơn", ông Garcia cho hay.
Tiêm chủng đã chứng minh thành công của các mũi tiêm trong việc hạn chế các ca tử vong và nhập viện. Tuần trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ chỉ ra rằng số người không được tiêm chủng có nguy cơ nhập viện gấp 10 lần và nguy cơ tử vong gấp 11 lần so với những người đã được chích ngừa.
Theo ông Garcia, COVID-19 trong tương lai sẽ bớt chết chóc hơn so với bệnh cúm vốn cướp đi sinh mạng của nửa triệu người/năm. Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn nghiêm trọng với những người có hệ thống miễn dịch kém, chẳng hạn người già hoặc những người bị suy giảm miễn dịch.
Một lý do khác khiến các nhà khoa học tin COVID-19 cuối cùng sẽ trở thành căn bệnh như cảm lạnh hoặc cúm là 4 loại virus corona khác nhau từng gây ra cảm lạnh thông thường ở người. Stanley Perlman, nhà nghiên cứu virus corona tại Đại học Iowa (Mỹ), cho biết các loại virus này đã bắt đầu lây lan từ rất lâu nhưng giới khoa học không biết chúng đã tiến hóa thế nào.
Theo Eric Topol - Giám đốc Viện Nghiên cứu Scripps (Mỹ), Delta là một biến thể mạnh tới mức khó có một biến thể nào có thể nào có thể "cạnh tranh" được.
Trò chơi mèo vờn chuột
Nhưng các nhà khoa học cảnh báo SARS-CoV-2 vẫn sẽ tiếp tục phát triển, tạo ra các biến thể mới. Như trường hợp mới đây của một biến thể Nam Phi có tên C.1.2, biến thể này có sự thay đổi trong bộ gen nhiều đến mức nó có thể đại diện cho một dòng virus mới.
Trong một nghiên cứu, Jesse Bloom - nhà virus học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson (Mỹ) phát hiện nhiều đột biến của virus SARS-CoV-2 cho phép virus liên kết mạnh mẽ với các tế bào của con người.
Virus SARS-CoV-2 sẽ tiếp tục phát triển các biến thể mới trong tương lai. (Ảnh: Reuters)
"Nhìn chung, virus có rất nhiều khả năng tiến hóa", ông này cho hay.
Một số nhà khoa học lo ngại về khả năng xuất hiện thêm các biến thể mới có thể xuyên thủng lớp bảo vệ mà vaccine tạo ra như Mu. Tuy nhiên, theo ông Roberto Burioni, nhà virus học tại Đại học Vita-Salute San Raffaele (Italia) đánh giá nếu virus đã tiến hóa tới mức độ này, nó sẽ ít lây nhiễm và gây chết chóc hơn.
"Rất có thể chính bản thân virus sẽ phải trả giá", ông Burioni cho hay.
Điều này từng xảy ra với virus HIV vào những năm 1990. Virus này đột biến theo cách khiến nó có khả năng kháng lại một loại thuốc kháng virus. Nhưng các nhà khoa học phát hiện khả năng tạo ra các bản sao của virus đã chậm lại đáng kể.
Theo ông Bloom, trong kịch bản nCoV không biến đổi để né vaccine, sự tiến hóa dần dần của nó có thể làm xói mòn khả năng miễn dịch, khiến mọi người dễ bị tái nhiễm và cần tiêm nhắc lại.
Các nhà khoa học khác tin rằng virus cuối cùng sẽ ổn định. Tuy nhiên, trong 2-3 năm tới, nhiều biến thể sẽ xuất hiện và các nhà chức trách sẽ phải chạy đua để cung cấp các mũi tiêm tăng cường để chống lại nó.
"Chúng ta sẽ phải chơi trò mèo vờn chuột", Tiến sĩ Abdool Karim - người đang nghiên cứu các đột biến tiềm năng của SARS-CoV-2 trong tương lai cho biết.