Bao giờ lãi suất cho vay giảm mạnh?

Trả lời VTC News, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định: Ở thời điểm hiện tại, việc ngân hàng đồng loạt giảm lãi suất huy động cho thấy tính thanh khoản tại các ngân hàng đang tốt lên và nguồn vốn tín dụng dần dồi dào. Đây là tín hiệu tốt trong tiếp cận vốn tín dụng của người dân, doanh nghiệp. Vì lãi suất cho vay giảm phải phụ thuộc vào lãi suất huy động có giảm hay không. Khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phát động giảm lãi suất huy động, các ngân hàng sẽ đồng loạt hạ lãi suất huy động, kéo lãi suất cho vay giảm theo.

Với đà giảm lãi suất huy động như hiện nay, ông Thịnh dự báo thời điểm lãi suất cho vay giảm mạnh có thể là vào cuối tháng 4.

“Tôi kỳ vọng lãi suất trên thị trường trong nước sẽ giảm 1,5 - 2% cả ở huy động và cho vay vào thời điểm khoảng cuối tháng 4/2023”, ông Thịnh nói.

Trong khi đó, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu nhận định: Gần đây, nhiều ngân hàng đã giảm lãi suất huy động nhưng không đáng kể, chủ yếu là những ngân hàng lớn, còn ngân hàng nhỏ chưa giảm bởi nhiều vấn đề như e ngại nợ xấu, khát vốn...Còn lãi suất cho vay thì hầu như đứng im.

Muốn lãi suất cho vay giảm thì lãi suất huy động phải giảm ít nhất 1%, bởi các ngân hàng luôn có biên độ giữa chi phí vốn và lãi suất cho vay. Do đó, lãi suất cho vay giảm chỉ khi NHNN phải bơm một lượng tiền lớn vào lưu thông qua hệ thống liên ngân hàng để các ngân hàng có tiền, dư thanh khoản mới có thể hạ lãi suất huy động xuống.

“Năm ngoái, NHNN tăng trần lãi suất huy động cho đến 6 tháng. Năm nay, NHNN muốn giảm lãi suất huy động phải kéo giảm trần lãi suất huy động cho đến 6 tháng xuống ít nhất là 1%. Nếu NHNN chỉ giảm lãi suất điều hành thì rất khó có tác dụng làm giảm lãi suất cho vay", ông Hiếu nói.

Tuy nhiên, việc NHNN có thể giảm 1% trần lãi suất hay không lại tùy thuộc vào dòng vốn của các ngân hàng. Ngân hàng hiện tại đang thiếu vốn mà lại bắt họ giảm lãi suất thì liệu rằng có huy động vốn đủ để hoạt động hay không, đây cũng là một vấn đề cần giải đáp cặn kẽ. "Theo tôi, chưa thể chắc chắn được thời điểm nào lãi suất cho vay sẽ giảm. Nhưng nếu giảm được, lãi suất cho vay sẽ giảm rất nhanh và không có độ trễ. Trước đây, độ trễ của việc giảm lãi suất cho vay so với lãi suất huy động khoảng 2 - 3 tháng. Nhưng tại thời điểm này thì có thể trong vòng 1 tháng là kéo được mặt bằng lãi suất cho vay, nếu hạ được lãi suất huy động", TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định.

Người dân, doanh nghiệp đang ngóng lãi suất cho vay giảm mạnh. (Ảnh minh họa)

Theo ông, tình hình tài chính kinh tế của toàn thế giới đang biến động rất nhanh nên độ trễ của việc hạ lãi suất cho vay so với lãi suất huy động cũng sẽ được rút ngắn để nhanh chóng tác động đến thị trường tài chính và nền kinh tế. Mới đây, trong phần trả lời cử tri về việc lãi suất cho vay chưa giảm kịp lãi suất huy động, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc xem xét quyết định về lãi suất cho vay là do ngân hàng và khách hàng thỏa thuận theo cung cầu vốn thị trường và mức độ tín nhiệm của khách hàng, đồng thời vốn cho vay bao giờ cũng có độ trễ theo thời gian huy động trước đó.

“Tương tự như lãi suất tiền gửi, trường hợp tổ chức tín dụng điều chỉnh giảm lãi suất cho vay, đối với các khoản vay mà tổ chức tín dụng và khách hàng đã thỏa thuận về lãi suất thì tổ chức tín dụng tiếp tục áp dụng lãi suất đã thỏa thuận cho tới hết thời hạn khoản vay hoặc đến hết kỳ hạn trả lãi theo thỏa thuận”, Thống đốc nói.

Hiện, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm tối đa chi phí hoạt động, thủ tục hành chính, các khoản chi không cần thiết để phấn đấu giảm lãi suất cho vay, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp, cá nhân phục hồi sản xuất kinh doanh.

DN tiếp cận vốn vay ngân hàng cách nào?

Theo PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, để tiếp cận hiệu quả vốn vay ngân hàng, doanh nghiệp cần chủ động đảm bảo điều kiện cho vay bao gồm các tiêu chí như nợ xấu, tài sản đảm bảo, các dự án đầu tư có tính khả thi cao.

“Trên thực tế, ngân hàng cũng đang có nguồn tín dụng muốn được cho vay. Vấn đề quan trọng là doanh nghiệp có đủ điều kiện để vay hay không, chứ ngân hàng sẽ không hạ thấp điều kiện cho vay xuống. Bởi nếu làm vậy, ngân hàng sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro, thậm chí còn bị xử lý khi thanh tra kiểm tra”, ông Thịnh nói.

Còn theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, để doanh nghiệp vay được vốn ngân hàng, cần phải có sự bảo lãnh của Nhà nước. Ông khuyến nghị: “Chính phủ cần tăng cường đẩy mạnh quỹ bảo lãnh tín dụng, hiện tại chúng ta chỉ có quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương, còn khá èo uột và tồn tại những tiêu cực. Cần thành lập quỹ Bảo lãnh tín dụng Trung ương đặt tại Hà Nội và phải có vốn điều lệ lớn để bảo lãnh được số lượng lớn".

Ông Hiếu cũng cho rằng, ngân hàng sẽ nhìn nhận doanh nghiệp thông qua tài sản thế chấp. Các doanh nghiệp mà không có tài sản thế chấp thì hầu như không có cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ.

“Nếu lãi suất cho vay giảm trong thời gian ngắn sắp tới, các doanh nghiệp liệu rằng có dễ dàng vay vốn hay không thì câu trả lời vẫn là không. Một bên chỉ nhắm vào tài sản thế chấp, một bên muốn vay nhưng không có tài sản thế chấp nên đành chịu, hai bên sẽ không thể gặp nhau. Chính vì lẽ đó, quỹ bảo lãnh tín dụng sẽ có vai trò kết nối, giúp cho doanh nghiệp được tiếp cận nguồn vốn ngân hàng", ông Hiếu nói.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có văn bản yêu cầu NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, các tổ chức tín dụng đẩy mạnh triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất.

Văn bản nêu rõ, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục xác định việc triển khai cho vay hỗ trợ lãi suất là nhiệm vụ trọng tâm, cần khẩn trương, quyết liệt thực hiện với tinh thần, trách nhiệm cao nhất.