VTC ra đời đã thay đổi quan điểm người xem truyền hình thế nào?

Những nỗ lực trong chừng đó thời gian đã đưa thương hiệu VTC sớm trở thành một trong những Đài Truyền hình phủ sóng toàn quốc trên tất cả các hạ tầng truyền dẫn phổ biến.

Xuất phát và hoạt động trong một mô hình doanh nghiệp nhưng VTC đã có bước đột phá khi ứng dụng công nghệ mới nhất cho ngành truyền hình Việt Nam, được đánh giá là hiện tượng của ngành truyền hình nhờ tiên phong phát sóng kỹ thuật số vào thời điểm hầu hết các đơn vị truyền hình trong khu vực đều chỉ phát sóng bằng công nghệ analog.

Ban biên tập Truyền hình Kỹ thuật số VTC ngày đầu thành lập.

Ông Đỗ Trung Tá, nguyên Bộ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông chia sẻ về sự ra đời của VTC ở thời điểm đó: “Năm 2002, tôi nhậm chức Bộ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông, lúc đó, chúng ta trải qua một quá trình số hoá. Nội dung của số hoá là tất cả những tín hiệu sẽ được hội tụ với nhau thông qua kết quả của số hoá, truyền hình, viễn thông, văn bản báo chí đều được truyền trong một môi trường.

Chính phủ lúc đó có đặt vấn đề với tôi nhận chuyển giao từ Đài Truyền hình Việt Nam, công ty đầu tư phát triển phát thanh truyền hình về Bộ Bưu chính viễn thông. Tôi có báo cáo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng là Bộ chỉ quản lý sóng phát thanh truyền hình chứ không quản lý dịch vụ phát thanh truyền hình. Vì vậy Bộ không thể nhận công ty đầu tư phát triển phát thanh truyền hình về là thành viên của Bộ. Nếu Thủ tướng cho phép, tôi đồng ý công ty này về Bộ với điều kiện công ty này được tham gia với mục tiêu đa phương tiện của Việt Nam.

Lúc đó tôi đã kiến nghị nếu công ty về, chúng tôi sẽ tạo điều kiện cho công ty này cung cấp cả các dịch vụ viễn thông để có một Tổng công ty đa phương tiện đầu tiên ở Việt Nam thực hiện cả viễn thông, cả truyền hình - một sự kết hợp giữa viễn thông và truyền hình, nghe nhìn với truyền thông.

Đối với truyền hình kĩ thuật số, chúng ta phấn đấu chất lượng của truyền hình không phụ thuộc vào khoảng cách, địa hình vì chúng ta đang chuẩn bị phóng vệ tinh. Cho nên với hệ thống truyền dẫn, cáp dẫn quang, vô tuyến,, vệ tinh, chúng ta sẽ có một đài truyền hình chất lượng cao về kĩ thuật số.

Vài ngày sau Thủ tướng đồng ý cho Bộ Bưu chính viễn thông xây dựng một Tổng công ty với ý đồ sự hội tụ của các công nghệ viễn thông và truyền hình trong nền tảng công nghệ số.

Tháng 8/2004, Tổng công ty truyền thông đa phương tiện được thành lập. Lúc đó, chúng tôi đã quyết định thành lập ban biên tập Đài kỹ thuật số trong Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC.

Sự ra đời của công ty có sự cố gắng rất nỗ lực của rất nhiều người, trong đó nổi lên là anh Thái Minh Tần, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc lúc đó. Ra đời trong điều kiện rất khó khăn, cơ sở vật chất chưa có gì nhưng Tổng công ty đã cải tiến, nâng cấp những hệ thống truyền dẫn của truyền hình analog cũ để trở thành các hệ thống truyền dẫn số để phát tín hiệu số”.

Ngày 19/8/2004, Ban biên tập Truyền hình Kỹ thuật số VTC chính thức được thành lập với đội ngũ biên tập chỉ gần 50 người. Ngày 2/9/2004, những chương trình đầu tiên của Đài VTC chính thức lên sóng.

Với khán giả cả nước, đây là một dấu ấn đáng nhớ, bởi lần đầu tiên người xem truyền hình tại Việt Nam được theo dõi các chương trình đặc sắc trên một hệ thống truyền hình mới, công nghệ số hiện đại bậc nhất Thế giới, phủ sóng toàn quốc. 

“Truyền hình số VTC ra đời gây tiếng vang rất lớn. Hình rõ nét, tiếng trung thực, truyền dẫn từ xa và ưu điểm lớn nhất là lưu trữ được tín hiệu, khán giả muốn xem đi xem lại đều được. Đây là điều ý nghĩa rất lớn. Sau này cáp quang phát triển mạnh, chúng ta truyền dẫn được với tốc độ cao hơn. Khi bắn vệ tinh, vệ tinh mang tín hiệu truyền hình đến các nơi vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo.

Thông qua Đài truyền hình kỹ thuật số, chúng tôi tuyên bố từ nay, chất lượng thông tin phát thanh truyền hình của Việt Nam không phụ thuộc vào khoảng cách và địa hình. Với vệ tinh, tất cả những nơi nhìn thấy vệ tinh đều có sóng phát thanh truyền hình của VTC. Đặc biệt những chương trình của VTC rất sinh động, mang nét mới, ưu điểm của số.

Tôi rất mừng với sự đi đầu của VTC, chúng ta đã có truyền hình số trên toàn quốc”, ông Đỗ Trung Tá, nguyên Bộ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông nói thêm.

Phóng viên Trung Kiên (Kênh VTC 14) tác nghiệp trong đợt mưa lũ lịch sử tại Quảng Trị năm 2020.

Chia sẻ về thời kì khó khăn, từng bước thành lập Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC, ông Lưu Vũ Hải, nguyên Cục trưởng Cục quản lý phát thanh truyền hình và thông tin điện tử; Nguyễn Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty VTC cho biết: “Nói đến Đài VTC phải nói đến sự ra đời của công nghệ phát hình số mặt đất tại Việt Nam. Sự ứng dụng công nghệ số mặt đất vào ngành truyền hình Việt Nam chính là tiền đề rất quan trọng cho sự ra đời của VTC.

Bây giờ chúng ta đã quen thuộc với truyền hình số mặt đất, ti vi số nhưng cách đây hơn 20 năm, đây là công nghệ rất mới, do đó đưa công nghệ này vào ngành truyền hình Việt Nam rất khó khăn”.

Ông Lưu Vũ Hải cho biết lúc đó trên thế giới mới có khoảng chục nước tiến hành thử nghiệm công nghệ này, tại ASEAN chỉ có 1 nước. Tuy nhiên công nghệ này có đến 3 tiêu chuẩn khác nhau gồm tiêu chuẩn của châu Âu, của Mỹ, của Nhật.

“Lựa chọn tiêu chuẩn nào là cái khó thứ 1. Cái khó thứ 2 là muốn đưa công nghệ phát hình số mặt đất vào, chúng ta phải thay đổi cả hệ thống phát sóng mặt đất và hàng chục triệu tivi analog bằng tivi số. Nếu không có giải pháp khả thi về mặt kinh tế thì điều này là không tưởng.

Thứ 3, tâm lý e ngại thay đổi, có tâm lý bảo thủ cục bộ, cản trở việc ứng dụng công nghệ mới vào ngành truyền hình Việt Nam.

Vượt qua những khó khăn vướng mắc đó quả thực là một thách thức rất lớn đối với ngành truyền hình Việt Nam nói chung và đài VTC nói riêng.

Lúc đó, người đứng đầu VTC là anh Thái Minh Tần, rất nhạy bén với cái mới, tâm huyết với công nghệ số. Anh đã nhìn ra đây là cơ hội để VTC thay đổi cũng để ngành truyền hình Việt Nam thay đổi. Vì vậy, anh đã truyền cảm hứng đó cho tập thể anh em làm công nghệ kĩ thuật của VTC.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của anh Tần, nỗ lực lớn của tập thể nghiên cứu khoa học công nghệ của VTC, cuối cùng VTC đã quyết định lựa chọn công nghệ phát hình số mặt đất theo tiêu chuẩn của châu Âu để thử nghiệm và đã đưa ra giải pháp kĩ thuật sáng tạo, cho phép cải tiến máy phát hình analog thành máy phát hình số,… để cho hàng chục triệu tivi analog có thể thu được tín hiệu truyền hình số.

Với giải pháp sáng tạo như vậy, hiệu quả rõ rệt về kinh tế và kĩ thuật, thử nghiệm công nghệ phát hình số của VTC, từng bước thuyết phục được các cơ quan chức năng”, ông Lưu Vũ Hải nói.

Năm 2005, Bộ Văn hóa Thông tin cấp giấy phép truyền hình số mặt đất cho VTC. Năm 2006, Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghệ truyền hình Việt Nam được tổ chức lại thành Tổng công ty Truyền thông Đa phương tiện VTC và Đài là đơn vị thành viên trực thuộc Tổng công ty VTC.

Năm 2007, Bộ Văn hóa Thông tin cấp giấy phép báo chí chính thức với đầy đủ cơ sở pháp lý cho Đài VTC với cơ quan chủ quản là Bộ Bưu chính Viễn thông.

Với tinh thần khởi nghiệp, nắm bắt cơ hội, chủ động đổi mới, dám nghĩ và dám làm, VTC đã thay đổi quan điểm người xem truyền hình và đưa đến cho khán giả những chương trình truyền hình đặc sắc, mới lạ.

Cuối năm 2005 - sau hơn 1 năm thành lập, VTC đã tham gia truyền hình trực tiếp Đại hội thể thao Đông Nam Á lần thứ 23, đánh dấu lần đầu tiên VTC thực hiện sản xuất các chương trình thể thao.

Sau này, VTC dần trở thành thế lực lớn trong ngành truyền hình Việt Nam khi liên tục có được bản quyền các sự kiện thể thao lớn của Việt Nam và Thế giới.

Cuối năm 2008, VTC triển khai dịch vụ truyền hình số độ nét cao, trong đó có việc phát sóng 3 kênh thuần Việt và 5 kênh nước ngoài theo định dạng truyền hình độ nét cao (HDTV). Cùng với sự ra đời của nhiều kênh sóng đáp ứng được nhu cầu của khán giả xem truyền hình.

Ngoài dấu ấn về công nghệ, nét đặc trưng của đài VTC là luôn bám sát chủ trương của Đảng về định hướng phát triển. Bước sang năm 2010, trong bối cảnh công nghệ truyền hình vẫn là ưu thế, việc phát triển định hướng chuyên biệt về nội dung của các kênh sóng truyền hình cũng được VTC đi đầu triển khai.

Sự ra đời của 3 kênh công ích VTC10, VTC14 và VTC16 - sau hơn 10 năm hình thành và phát triển đã cung cấp tới khán giả những thông tin thiết thực, gắn liền với đời sống dân sinh.

Ông Hoàng Vĩnh Bảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, nguyên Giám đốc Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC chia sẻ: “Dấu ấn ra đời của VTC, ngoài yếu tố công nghệ, Chính phủ hình dung ở VTC một mô hình mới, hoạt động như một doanh nghiệp. Nét đặc trưng của VTC là luôn bám sát chủ trương của Đảng. Sự ra đời của 3 kênh công ích là điển hình cho việc đó. Đầu tiên là kênh VTC14 ra đời với chủ trương ứng phó phòng chống thiên tai. Sau đó đến kênh VTC16 và kênh VTC10.

Có thể nói từ khi ra đời, 3 kênh công ích hoạt động rất hiệu quả vì đi vào những vấn đề sát sườn của từng lĩnh vực. Kênh VTC14, VTC16, VTC10 bám sát đúng đối tượng, cung cấp thông tin thiết thực với người dân và chính phủ cũng cảm thấy rất hiệu quả.

Đài VTC có năng lực bám rất sát những chủ trương đó nên khi Đảng, Nhà nước có chủ trương, Đài VTC đã đề xuất thành lập những kênh như thế. Tôi cho đây là những điều rất tốt”.

Cùng với VTC1, các kênh truyền hình này trở thành những kênh truyền hình chủ lực của VTC. Từ năm 2012, bốn kênh VTC1, VTC10, VTC14, VTC16 được Chính phủ chọn là các kênh truyền hình thiết yếu của Quốc gia.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nói: “Tôi có vinh dự chứng kiến và đồng hành với Đài VTC khi Đài tròn 10 tuổi. Thời điểm đó, Đài đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức, khó khăn, do sự sắp xếp về tổ chức bộ máy, phải định hình lại và cần có sự đổi mới.

Khi được biết về Đài VTC trước đó, trong khi làm Giám đốc Đài và sau này khi tiếp tục quản lý trong lĩnh vực báo chí, tôi thấy Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC luôn có một vị trí riêng trong lòng một bộ phận khán giả. Sự riêng có đó có lẽ ở chỗ Đài VTC là một cơ quan báo chí lớn, đi đầu về công nghệ, có những góc tiếp cận mới và hội tụ đầy đủ những người có kinh nghiệm làm truyền hình.

Được hình thành từ một đơn vị doanh nghiệp nhà nước là Tổng Công ty VTC, Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC cũng có sự năng động nhất định của một đơn vị có áp lực về doanh số, phải giành thị phần, thuyết phục khán giả, người xem, người tiêu dùng sử dùng các sản phẩm nội dung số. Đó là động lực để những năm đầu tiên, Đài có sự bứt phá, tăng trưởng về sự quan tâm của người xem và doanh thu từ các hoạt động quảng cáo gắn với truyền hình và những hoạt động khác.

Khi tôi về Đài VTC, động lực đó vẫn còn nhưng bị những thách thức mới và có những xáo trộn của thời điểm đó, khiến Đài phải định hình lại. Những khó khăn chung của lĩnh vực báo chí truyền hình thì Đài VTC cũng không nằm trong ngoại lệ. Trong lĩnh vực báo chí luôn có cơ hội để chúng ta mang lại giá trị riêng có của mình, mang lại giá trị gia tăng cho hoạt động báo chí, đặc biệt trong bối cảnh mà sự thừa mứa, nhiễu loạn thông tin trên các hạ tầng, rất cần những chương trình mà ở đó, góc nhìn của người làm báo, của cơ quan báo chí chính thống giúp người xem phân biệt được thật - giả, đúng - sai, đặc biệt có những tri thức để sống tốt cuộc sống hàng ngày của mình”.

Trên cơ sở quy hoạch quản lý và phát triển báo chí toàn quốc đến năm 2025 cũng như định hướng Đài Tiếng nói Việt Nam trở thành cơ quan truyền thông đa phương tiện của Chính phủ, ngày 2/6/2015, Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC chính thức sáp nhập vào Đài Tiếng nói Việt Nam, đánh dấu bước phát triển mới khi Đài trở thành bộ phận của cơ quan báo chí Quốc gia.

Trải qua 20 năm xây dựng và phát triển, VTC luôn là cơ quan báo chí tuân thủ các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, đặc biệt Đài VTC là cơ quan báo chí đoạt được nhiều giải thưởng báo chí cấp quốc gia, cấp bộ, ngành, địa phương trên toàn quốc, nhiều bằng khen của Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam VOV.

Vận hành mạng truyền dẫn phát sóng tại Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC.

Ông Đỗ Tiến Sỹ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam đánh giá: “Trong chặng đường 20 năm hình thành và phát triển, Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC đã định vị được vị thế và khẳng định những giá trị thương hiệu của mình trong công chúng.

Điều này đã thể hiện qua việc Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC đã cùng với các đơn vị nội dung khác trực thuộc VOV, có nhiều hợp tác với các bộ ban ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể ở trung ương và địa phương, trong phối hợp tuyên truyền chủ trương đường lối của Đảng, chủ trương chính sách của Nhà nước một cách thiết thực và hiệu quả.

Thực tiễn, trong thời gian vừa qua, có rất nhiều đồng chí là Bộ trưởng, trưởng ngành, Bí thư tỉnh uỷ, thành uỷ, Chủ tịch UBND các tỉnh thành phố đã tham gia các chương trình do VTC sản xuất và phát sóng. Như chúng ta thấy, hầu hết các kênh sóng của đài, thông qua các nội dung mà các đồng chí đã trả lời trên sóng VTC, có sự phân tích đánh giá, nhất định, cung cấp nhiều thông tin chính xác kịp thời.

Thông qua sự phản hồi, trao đổi thông tin của lãnh đạo các Bộ ban ngành đoàn thể và các địa phương, tôi cho rằng đây chính là minh chứng thể hiện sự tin cậy của Đảng, Nhà nước dành cho Đài Tiếng nói Việt Nam nói chung, trong đó có Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC.

Điều đó cũng tiếp tục khẳng định, đặt niềm tin sâu sắc vào đội ngũ cán bộ nhân viên Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC ngày càng năng động, sáng tạo hơn nữa để có được sức vóc mới, diện mạo mới đáp ứng được nhu cầu, thị hiệu ngày càng đa dạng của công chúng”.