Các chuyên gia quân sự Mỹ thừa nhận, súng trường sử dụng đạn cỡ 5,56 mm hiện tại của họ không thể đánh bại những loại áo giáp tiêu chuẩn được trang bị cho binh sĩ của Nga và nó dễ dàng bị các loại vũ khí hạng nhẹ mới nhất của Nga vượt qua.
Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia Mỹ đang tích cực phát triển hai mẫu súng trường mới, thứ nhất là XM7 - nhằm thay thế cho khẩu carbine M4 đang có trong biên chế quân đội Mỹ. Loại còn lại là XM250, một khẩu súng trường tự động. Cả hai đều sẽ bắn một loại đạn mới có cỡ nòng 6,8 mm.
Súng trường XM7 mới (trên) và súng máy XM250 của Mỹ.
Chương trình vũ khí thế hệ mới
Đại tá Jason Bohannon, người đứng đầu chương trình “Vũ khí tổng hợp thế hệ mới” của quân đội Mỹ, cho biết: “Lần cuối cùng chúng tôi phát hành súng trường là vào năm 1967, khi chúng tôi chuyển từ M14 sang M16. Tôi nghĩ đây sẽ là một khoảnh khắc lịch sử đối với quân đội Mỹ”.
Lý do chính khiến quân đội Mỹ thực hiện sự thay đổi mang tính quyết định này, xuất phát từ rất nhiều những đánh giá về việc sử dụng cỡ đạn 5,56 mm trong điều kiện chiến đấu thực tế.
Vào năm 2017, Trung tướng Mick Bednarek, hiện đã nghỉ hưu, đã trình bày trước phiên điều trần của Ủy ban Quân vụ Thượng viện về vũ khí nhỏ. Ông lưu ý “Mỹ đang phải đối mặt với những đối thủ trên chiến trường sử dụng áo giáp cấp hai và cấp ba, chúng có thể ngăn cản khả năng sát thương từ các loại súng trường tiêu chuẩn của chúng ta”.
Bednarek nói thêm, trước những loại giáp bảo vệ mới này, “khả năng tiêu diệt mục tiêu ở tầm trung hoặc tầm xa của chúng tôi gần như không còn. Vì vậy cần có những hệ thống vũ khí cá nhân mới đủ sức ngăn chặn và xuyên thủng những hệ thống bảo vệ ngày càng được cải tiến của đối phương”.
Một số tướng lĩnh quân đội Mỹ cũng đồng tình và nhận định, “đạn 5,56 mm không thể đánh bại áo giáp của Nga và nó dễ dàng bị các loại vũ khí hạng nhẹ mới nhất của Nga vượt qua về cả tầm bắn và uy lực”. Nhiều chỉ huy cấp cao hiện nay của quân đội Mỹ đang kêu gọi loại bỏ cỡ đạn này.
Một người lính bắn súng trường tự động XM250 tại Trung tâm Thử nghiệm Vùng Lạnh của quân đội Mỹ tại Fort Greely, Arkansas, vào ngày 23/1/2024.
Cỡ nòng 6,8 mm
Loại đạn mới dành cho XM7 và XM250 có đường kính 6,8 mm. Cỡ đạn này được đánh giá là hiệu quả hơn trong cả chiến đấu tầm gần và tầm xa. Nhưng các chuyên gia cho rằng, áo giáp chỉ là một yếu tố để đánh giá xem cỡ đạn nào hiệu quả nhất. Amael Kotlarski, giám đốc nhóm vũ khí tại Janes cho biết, đạn 5,56 mm được bắn ra từ một khẩu carbine như M4 có vận tốc đầu rất cao, nhưng viên đạn sẽ không còn nhiều sức mạnh khi bay xa hơn và tầm bắn hiệu quả của nó chỉ là từ 300 đến 400 mét.
Nicholas Drummond, một nhà bình luận quốc phòng và chuyên gia về chiến tranh trên bộ, cũng nhận thấy những vấn đề tương tự với đạn 5,56 mm. “Viên đạn thực sự đã đạt tới giới hạn cần thiết, để vô hiệu hóa mục tiêu là con người, tuy nhiên với những mục tiêu cứng hơn thì khả năng xuyên thấu của nó là khá hạn chế”, ông nói với Popular Mechanics.
Nói cách khác, khả năng một viên đạn xuyên qua áo giáp hay không chỉ là một trong những vấn đề quân đội Mỹ xem xét khi phát triển một loại súng trường mới với cỡ nòng mới. Bởi trên chiến trường có rất nhiều loại mục tiêu cần phải tiêu diệt và mỗi mục tiêu lại có những tính chất khác nhau, vì vậy viên đạn mới cần phải đáp ứng được những yêu cầu thực tế chiến trường đặt ra.
Đạn của vũ khí mới không chỉ lớn hơn mà còn bắn với tốc độ nhanh hơn và sức sát thương mạnh hơn. Các chuyên gia cho biết, một viên đạn với cỡ nòng lớn hơn sẽ có xu hướng hoạt động tốt hơn ở tầm xa và khả năng xuyên thấu vật thể mạnh hơn. Và các chuyên gia Mỹ đang lạc quan về sức mạnh và khả năng sát thương của viên đạn 6,8 mm trong điều kiện chiến tranh tương lai, bất chấp các loại áo giáp của đối phương.
Một binh sĩ của Sư đoàn Dù 101 bắn Súng trường XM7 tại Fort Campbell, Kentucky vào ngày 15/4/2024.
Tuy nhiên khẩu súng trường mới cũng có những hạn chế nhất định, khẩu XM7 nặng hơn M4 nên đòi hỏi những người lính phải có thể hình tốt để mang nó. Bên cạnh đó, XM7 có độ giật khá mạnh khi bắn. Các nhà thiết kế Mỹ đang cố gắng tạo ra phiên bản carbine của súng trường XM7, với thiết kế đơn giản và gọn nhẹ hơn, khắc phục được những hạn chế của khẩu XM7 cơ bản.
Đã có rất nhiều cuộc tranh luận trong Quân đội Mỹ về cỡ đạn hiệu quả nhất, Mark Cancian, cố vấn cấp cao của Chương trình An ninh Quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, đồng thời là cựu đại tá Thủy quân lục chiến, cho biết, “Đã có rất nhiều cuộc tranh luận kéo dài trong quân đội về cỡ nòng lớn và cỡ nòng nhỏ, chủ yếu xoay quanh đạn cỡ 5,56 mm và 7,62 mm”.
Cancian nói rằng: “Tôi luôn thích khẩu 5,56 mm vì nó dễ bắn hơn và dễ bắn trúng mục tiêu hơn so với 7,62 mm, nó cũng ổn định hơn khi bắn và có trọng lượng nhẹ hơn. Trong khi đó, loại đạn 6,8 mm nằm ở khoảng giữa của hai cỡ đạn trên, 6,8 mm có thể sẽ là một lựa chọn tốt, nhưng tôi chưa thể đưa ra những đánh giá về nó”.
Tóm lại, thời gian, quá trình thử nghiệm và quá trình sàng lọc trong Quân đội Mỹ sẽ cho biết liệu cỡ đạn 6,8 mm và những khẩu súng trường mới, có phải là một chương trình thành công và tồn tại trong chiến trường tương lai hay không