00:35 01/01/2025
Thời sự quốc tế
Tình trạng buôn lậu thuốc lá, bao gồm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đang đặt ra yêu cầu cấp thiết có khung pháp lý với các mặt hàng này. Các quyết sách liên quan đến thuốc lá, từ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá điếu, đến kiểm soát theo hướng cấm hay quản đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang được xem xét toàn diện, đa chiều nhằm tránh các hệ lụy lớn hơn có thể xảy ra nếu giải pháp không phù hợp.
Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, hiện 25% thị phần thuốc lá lưu thông trên thị trường là hàng nhập lậu, tương đương với việc thất thoát hơn 200 triệu đô la và hàng nghìn tỷ đồng thuế.
Tại tọa đàm “Phòng chống buôn lậu các sản phẩm thuốc lá: Giải pháp chính sách phù hợp” ngày 16/10, ông Thân Đức Công - Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường, Tổng Cục quản lý Thị trường (QLTT), Bộ Công Thương cho hay, với thuốc lá mới, chưa nói đến những chính sách về thuế bởi chưa có điều chỉnh cụ thể, nhưng chỉ tính riêng cho hoạt động kiểm tra, kiểm soát, xử lý tang vật tịch thu, tiêu hủy thì trong 4 năm qua, với hàng trăm vụ và hàng trăm nghìn sản phẩm, chi phí cũng lên tới nhiều tỷ đồng.
Ông Thân Đức Công phát biểu tại toạ đàm.
Giai đoạn năm 2020 đến quý I/2024, cơ quan chức năng xử lý hơn 700 vụ buôn lậu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, giá trị hàng hóa bị tiêu hủy lên đến 10.000 tỷ đồng.
Không chỉ gây thiệt hại cho nền kinh tế và ngân sách quốc gia, thuốc lá lậu còn trực tiếp để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng lên sức khỏe người dùng và gây ra nỗi lo cho xã hội. Thuốc lá vốn có hại, thuốc lá lậu còn tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường và biến tướng dưới nhiều hình thức nguy hiểm khác nhau. Các báo cáo phản ánh tình trạng trộn ma túy, chất cấm vào thuốc lá điện tử ngày càng tăng, cho thấy mối liên đới nghiêm trọng của nạn buôn lậu với các khía cạnh xã hội khác.
Còn Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an TP Hà Nội cho rằng, các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ngày càng phổ biến. Đôi khi thuốc lá thế hệ mới bị các đối tượng buôn lậu pha cần sa gây nghiện cho người sử dụng. Thuốc lá điện tử đang xâm nhập vào trường học, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, lối sống của học sinh.
Đáng chú ý, thuốc là thế hệ mới được kinh doanh phổ biến trên không gian mạng. Các đối tượng buôn bán giao dịch sử dụng dịch vụ xe công nghệ như grab nên khó xác minh đối tượng. Mặt hàng được cất giấu ở nhiều nơi, không tập trung gây khó cho lực lượng chức năng.
Ngoài ra nhiều đối tượng có dấu hiệu làm giả thuốc lá bán ra thị trường nên chất lượng sản phẩm không được kiểm soát.
Tương tự, ông Lê Thành Hưng, Trưởng phòng Tiêu chuẩn chất lượng Nông nghiệp thực phẩm, Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, nhiều nghiên cứu thế giới đã có đánh giá nồng độ, chất độc hại hoặc có tiềm năng gây hại trong khí hơi sinh ra từ các sản phẩm thuốc lá.
Đến nay vẫn chưa nhận định được sản phẩm thuốc lá nào ít gây hại hơn. Do đó WHO cảnh báo việc nói sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có ít gây hại hơn thuốc lá truyền thống cần thận trọng, và chưa có bằng chứng cụ thể. Vì vậy, cần biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả.