Thái giám một tay che trời, giết hại hai hoàng đế Trung Hoa trong một năm

Tông Ái (401-452) xuất thân thấp hèn, vì phạm tội nên bị hoạn rồi đưa vào cung. Ông ta có vẻ ngoài hiền lành, luôn xử sự khiêm tốn, làm việc nhanh nhẹn, cẩn thận, kín đáo. Tông Ái vốn là người chăm sóc cho thái tử Thác Bạt Hoảng (428-451).

Dù là thái giám nhưng Tông Ái trong lòng vẫn còn dục niệm. Có lần thái tử Thác Bạt Hoảng phát hiện ông ta đứng ngoài nhìn trộm mình và một cung nữ nên vô cùng tức giận, giáng chức Tông Ái. Từ đó, hai người vô cùng hận nhau.

Tranh vẽ thái giám Tông Ái. Ảnh: Gughengwang）

Trong một lần đi săn, Thái Vũ Đế Thác Bạt Đảo (hoàng đế thứ ba của triều đại Bắc Ngụy) thấy Tông Ái đầu óc linh hoạt, làm việc chu đáo bèn giữ lại bên mình. Tông Ái được vua trọng dụng và phong chức Trung thường thị, phụ trách sinh hoạt hàng ngày của vua.

Được vua sủng ái, Tông Ái liền tác oai tác quái, trắng trợn nhận hối lộ, nuôi dưỡng bè cánh. Nhân lúc vua Thác Bạt Đảo đang chinh phạt phía nam, Tông Ái tố cáo hai trợ thủ đắc lực của thái tử Thác Bát Hoảng, khiến vua xử chết họ. Các trợ thủ khác ở Đông cung của thái tử cũng bị liên lụy, tống vào đại lao. Thái tử Hoảng thấy vậy vô cùng lo sợ. Tháng 6 năm 451, hơn ba tháng sau khi vua Thác Bạt Đảo về kinh, thái tử khiếp sợ mà chết khi mới 24 tuổi.

Sau khi thái tử chết, vua vô cùng hối hận, ngày đêm uống rượu. Tông Ái lo sợ tội ác của mình sẽ bị phanh phui, bèn quyết định giết vua. 

Đầu năm 452, vua Thác Bạt Đảo một lần đi săn, buổi tối quá mệt, uống rượu say bất tỉnh. Tông Ái tìm cớ đuổi hết nô tài ra ngoài, sau đó cùng một tên thái giám thân tín đè gối cho vua ngạt thở. Sau khi vua đột ngột băng hà, chỉ hai người có thể lên kế vị là con của thái tử, Thác Bạt Tuấn (440-465), và con trai thứ ba của vua, Đông Bình Vương Thác Bạt Hàn.

Tông Ái không muốn lập hai vị này, vừa sợ Thác Bạt Tuấn báo thù cho cha mình, lại bất hòa với Thác Bạt Hàn. Ông ta chỉ quan hệ tốt với con trai thứ sáu của vua là Thác Bạt Dư. Vì vậy, Tông Ái phong tỏa tin tức vua qua đời, lặng lẽ triệu Thác Bạt Dư vào cung. Sau đó, Tông Ái giả truyền lệnh của hoàng hậu, triệu các đại thần vào cung để phục kích. Những người phản đối Tông Ái đều bị xử chết, trong đó có Thác Bạt Hàn.

Thác Bạt Dư lên ngôi hoàng đế, phong Tông Ái là đại tư mã, đại tướng quân và thái sư, nắm toàn bộ quyền lực trong triều. Tông Ái cũng trở thành quan thần đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc được nắm quyền như vua.

Thác Bạt Dư biết mình lên ngôi bất chính, dùng tiền trắng trợn thu phục đại thần. Vua ngập trong tửu sắc, ăn chơi vô độ, ít hỏi việc triều chính. Tông Ái tự cho rằng mình là "đại ân nhân" của vua thì lạm quyền, một tay che trời, bạo ngược chuyên chế. Lúc này, không ít đại thần khuyên vua diệt trừ Tông Ái. Vua bèn lén triệu tập thân cận bàn mưu giết gian thần. Biết chuyện, Tông Ái vô cùng tức giận. Nhân lúc Thác Bạt Dư ra khỏi thành vào ban đêm, Tông Ái bèn sai người ám sát vua. Lúc này, vua mới tại vị được hơn 7 tháng.

Tông Ái tiếp tục phong tỏa tin tức, tuy nhiên một thân tín của ông ta đã tiết lộ sự việc cho Nam Bộ Thượng thư Lục Li. Lục Li bí mật đón Thác Bạt Tuấn vào cung, triệu tập cấm vệ quân, tuyên bố Tông Ái phạm tội giết vua, ra lệnh xử tội chết.

Thác Bạt Tuấn lên ngôi, trở thành vị vua thứ 5 của thời Bắc Ngụy (386-557) khi mới 13 tuổi, sử Trung Hoa gọi là Văn Thành Đế.