Ngày mai Mỹ sẽ đóng cửa chính phủ?

Nhìn chung, các dịch vụ của chính phủ Mỹ sẽ bị gián đoạn và hàng trăm nghìn công nhân liên bang sẽ bị cho nghỉ phép không lương nếu Quốc hội không kịp thông qua kế hoạch cung cấp kinh phí cho năm tài chính bắt đầu từ ngày 1/10.

Những người làm việc trong các lĩnh vực được coi là thiết yếu sẽ vẫn tiếp tục làm, nhưng không được trả lương. 

Trụ sở Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C. (Ảnh: Reuters)

Đóng cửa chính phủ là gì?

Việc đóng cửa chính phủ Mỹ xảy ra khi Quốc hội không thể thông qua một số luật ngân sách liên bang do tổng thống ký. Thông thường, các nhà lập pháp có nhiệm vụ phải thông qua 12 dự luật chi tiêu khác nhau để cấp kinh phí cho các cơ quan trong chính phủ, nhưng quá trình này rất tốn thời gian. Họ thường phải thông qua một lệnh gia hạn tạm thời để cho phép chính phủ duy trì hoạt động.

Nếu không có luật ngân sách nào được ban hành vào ngày 1/10 tới, các cơ quan liên bang phải dừng toàn bộ công việc không thiết yếu và sẽ không trả tiền lương trong thời gian chính phủ đóng cửa. 

Không thể dự đoán việc đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu. Với việc Quốc hội Mỹ bị chia rẽ quan điểm, nhiều người đang chuẩn bị cho khả năng chính phủ sẽ ngừng hoạt động hàng tuần.

Những cơ quan nào sẽ bị ảnh hưởng?

2 triệu quân nhân Mỹ sẽ vẫn giữ chức vụ nhưng gần một nửa trong số 800.000 nhân viên dân sự của Lầu Năm Góc sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời.

Các hợp đồng ký trước khi ngừng hoạt động sẽ tiếp tục và Lầu Năm Góc có thể đặt hàng mới các vật tư hoặc dịch vụ cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia. Các hợp đồng mới khác, bao gồm cả hợp đồng gia hạn, sẽ không được thực hiện. 

Tiếp đến, hầu hết các nhân viên bảo vệ người tiêu dùng của Ủy ban Thương mại Liên bang sẽ bị sa thải, cũng như một nửa số nhân viên bộ phận chống độc quyền.

Cơ quan An ninh Cơ sở hạ tầng và An ninh mạng sẽ tạm dừng các hoạt động đánh giá bảo mật.

Theo các kế hoạch dự phòng gần đây, nhân viên kiểm tra an ninh sân bay và nhân viên kiểm soát không lưu sẽ phải làm việc. Nhưng việc đào tạo cho 1.000 nhân viên kiểm soát không lưu mới sẽ bị dừng lại, khiến hệ thống thiếu nhân lực. Cục Quản lý An ninh Vận tải sẽ không thể thuê nhân viên kiểm tra an ninh sân bay mới trước mùa du lịch bận rộn.

Một số dự án cơ sở hạ tầng lớn có thể phải đối mặt với sự chậm trễ do việc đánh giá và cấp phép về môi trường sẽ bị gián đoạn.

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) sẽ cho nghỉ phép khoảng 90% trong số 4.600 nhân viên của mình và đình chỉ hầu hết các hoạt động, chỉ để lại một lượng nhân viên cốt lõi để ứng phó với các trường hợp khẩn cấp.

Tương tự như vậy, Ủy ban Giao dịch Hàng hóa và Tương lai (CFTC) sẽ cho gần như tất cả nhân viên của mình nghỉ việc tạm thời và ngừng giám sát, thực thi và quản lý.

Và nhiều cơ quan khác chịu hoàn cảnh tương tự. 

Các cơ quan vẫn duy trì hoạt động?

Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia của Bộ Năng lượng sẽ tiếp tục duy trì vũ khí hạt nhân.

Các đặc vụ tại FBI, Cục Quản lý Thực thi phòng chống Ma túy (DEA) và các cơ quan thực thi pháp luật liên bang khác sẽ vẫn làm việc, cũng như nhân viên nhà tù sẽ tiếp tục làm việc.

Cơ quan Mật vụ và Cảnh sát biển cũng tiếp tục hoạt động với hầu hết nhân viên.

Cơ quan An sinh Xã hội sẽ tiếp tục cấp trợ cấp hưu trí và trợ cấp tàn tật, mặc dù cơ quan này có thể phải trì hoãn một số hoạt động. 

Hầu hết các cơ quan Tuần tra Biên giới và thực thi luật nhập cư sẽ tiếp tục làm việc, cũng như hầu hết các nhân viên hải quan. Nhưng chính quyền địa phương sẽ không nhận được viện trợ mới để hỗ trợ người di cư.

Các tòa án liên bang có đủ tiền để tiếp tục mở cửa cho đến ít nhất là ngày 13/10, sau đó thu hẹp hoạt động. Tòa án tối cao cũng sẽ vẫn mở.

Các cuộc truy tố hình sự, bao gồm cả hai vụ án liên bang chống lại cựu Tổng thống Donald Trump, sẽ tiếp tục. Hầu hết các vụ kiện dân sự sẽ bị hoãn lại. Vụ kiện chống độc quyền mang tính bước ngoặt của chính phủ với Google sẽ tiếp tục.

Đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ sẽ vẫn mở cửa. Việc xử lý hộ chiếu và thị thực sẽ tiếp tục miễn là có đủ phí để trang trải cho các hoạt động. Các chuyến đi chính thức, các bài phát biểu và các sự kiện khác không cần thiết sẽ bị hạn chế.

Cục Dự trữ Liên bang, Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) và Văn phòng Kiểm soát Tiền tệ sẽ tiếp tục hoạt động như bình thường vì chúng được tài trợ bởi phí ngành thay vì phân bổ của Quốc hội.

Cơ quan quản lý ngành tài chính (FINRA), một cơ quan giám sát môi giới do ngành tài trợ, sẽ tiếp tục hoạt động.

Cơ quan An sinh Xã hội sẽ tiếp tục cấp trợ cấp hưu trí và trợ cấp tàn tật, đồng thời các khoản thanh toán sẽ tiếp tục theo các chương trình chăm sóc sức khỏe Medicare và Medicaid.

Sở Thuế vụ (IRS) chưa công bố kế hoạch dự phòng hiện tại. Ủy ban Ngân sách Liên bang cho biết cơ quan này sẽ hoạt động bình thường và tất cả 83.000 nhân viên sẽ tiếp tục được trả lương vì nguồn tài trợ của họ không hết hạn.

Nhà Trắng có nghỉ làm không?

Trong thời gian đóng cửa năm 2018-2019, Nhà Trắng đã cho nghỉ 1.100 trong số 1.800 nhân viên tại Văn phòng Điều hành của Tổng thống. Một số văn phòng, chẳng hạn như Hội đồng An ninh Quốc gia, vẫn tiếp tục hoạt động hết công suất, trong khi những văn phòng khác như Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) bị thu hẹp quy mô đáng kể.

Việc nghỉ phép của Nhà Trắng có thể khiến các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện gặp khó khăn hơn trong việc lấy thông tin cho cuộc điều tra luận tội Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden.

Hiến pháp Mỹ quy định rằng tổng thống vẫn sẽ tiếp tục được trả lương.

Mỹ từng đóng cửa chính phủ bao nhiêu lần?

Trước những năm 1980, việc thiếu ngân sách không gây ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động của chính phủ. Nhưng Bộ trưởng Tư pháp Benjamin Civiletti lập luận rằng các cơ quan không thể hoạt động hợp pháp trong thời gian thiếu hụt ngân sách.

Từ năm 1976, đã có 22 lần việc thông qua ngân sách cho tài khóa mới bị chậm trễ, trong đó có 10 lần các nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời. Hầu hết các vụ đóng cửa lớn đều diễn ra vào nhiệm kỳ tổng thống của ông Bill Clinton, khi Chủ tịch Hạ viện lúc đó là Newt Gingrich và đa số nghị sĩ Hạ viện yêu cầu cắt giảm ngân sách.

Lần đóng cửa chính phủ lâu nhất xảy ra giữa năm 2018 - 2019 khi Tổng thống Donald Trump lúc đó và các nghị sĩ đảng Dân chủ trong Quốc hội rơi vào bế tắc đàm phán liên quan đến ngân sách xây dựng bức tường biên giới. Tình trạng gián đoạn đóng cửa một phần kéo dài 35 ngày, xuyên suốt kỳ nghỉ lễ cuối năm.