Tháng Chạp - tháng cuối cùng của năm âm lịch - được cho là dễ gặp chuyện đen đủi, cần cẩn thận để tránh hỏa hoạn, mất cắp hay các loại tai bay vạ gió khác. Lễ cúng rằm tháng Chạp ngoài ý nghĩa tri ân tổ tiên và thần linh, chuẩn bị tống tiễn năm cũ thì với nhiều người còn là dịp để cầu mong những ngày cuối cùng của năm tai qua nạn khỏi, tránh rủi gặp may.
Tùy theo tập tục của mỗi địa phương mà lễ cúng rằm tháng Chạp có những khác biệt. Tuy nhiên về cơ bản, các gia đình thường chuẩn bị mâm lễ chay và mâm cỗ mặn.
Mâm cỗ chay gồm có:
Mâm cỗ cúng rằm tháng Chạp
Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Chạp gồm:
Tùy vào điều kiện và quan điểm, tín ngưỡng mà các gia đình lựa chọn có làm mâm cỗ mặn hay không. Điều quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm.
Truyền thống của người Việt Nam thường cúng rằm tháng Chạp đúng ngày. Rằm tháng Chạp năm nay rơi vào thứ Hai ngày 17/1/2022. Các gia đình có thể chuẩn bị sẵn lễ cúng vào dịp cuối tuần để thứ Hai thực hiện.
Tuy nhiên, những gia đình mà mọi người đều bận rộn công việc, không thể thu xếp thời gian để cúng đúng ngày thì vẫn có thể thực hiện vào ngày 14, tức Chủ nhật. Vào ngày cuối tuần thong thả, việc chuẩn bị đồ lễ, mâm cỗ cũng như thực hiện các nghi thức cúng cũng dễ tươm tất, cẩn thận hơn.
Nhiều người tin rằng, lễ cúng rằm tháng Chạp không nên diễn ra quá sớm, tốt nhất là đúng rằm hoặc trước một ngày.
Người chủ tế cần tắm gội sạch sẽ trước khi cúng, đầu tóc quần áo gọn gàng, thể hiện sự trang nghiêm, trịnh trọng khi làm lễ.