Hedwig Kohn: Nhà vật lý tài năng thoát án tử của Đức Quốc xã

Hedwig Kohn (sinh 5/4/1887 - mất năm 1964), là người tiên phong trong ngành Vật lý và là một trong ba người phụ nữ được công nhận là giảng viên tiêu chuẩn, đạt học vị cao nhất (theo cách đáng giá giảng viên đại học tại Đức) bộ môn Vật lý trước Chiến tranh thế giới thứ hai.

Hedwig Kohn và hai nhà vật lý học Lise Meitner và Hertha Sponer đã bị ép phải rời khỏi Đức thời chế độ Phát xít.

Hedwig Kohn sinh ra tại Beslau, thuộc tỉnh Silesia (Vương quốc Phổ lúc bấy giờ). Bố của bà làm nghề bán buôn các mặt hàng vải vóc, mẹ bà xuất thân trong một gia đình khá giả. Năm 20 tuổi, bà vào trường Đại học và trở thành sinh viên nữ thứ hai của khoa Vật lý.

 0h ngày 5/4, công cụ tìm kiếm lớn nhất thế giới Google đã đổi doodle để kỷ niệm ngày sinh lần 132 của nhà Vật lý học Hedwig Kohn. (Ảnh chụp màn hình)

Bà nhận học vị tiến sĩ 6 năm sau dưới sự hướng dẫn của nhà vật lý học Otto Lummer và ngay sau đó được ông chỉ định làm trợ giảng. Trong suốt Chiến tranh thế giới thứ nhất bà đã ở tại Viện Vật lý học và được công nhận là giảng viên tiêu chuẩn - có đủ tư cách vào năm 1930.

Năm 1933, bà phải rời khỏi vị trí của mình trước những luật lệ mà Đức Quốc Xã ban hành, trong đó có luật người Do Thái không được nắm các chức vụ, vị trí nhà nước. Bà phải kiếm sống bằng cách thực hiện các cuộc nghiên cứu về công nghiệp ánh sáng. Cứ như vậy cho đến năm 1938, khi bà bị mất việc và không có nguồn tài chính, đồng thời có nguye cơ trở thành nạn nhân của nạn diệt chủng.

Bằng mọi cách bà đã tìm được vị trí tạm thời tại Trường Cao đẳng dành cho nữ giới ở Mỹ nhờ sự trợ giúp của Rudolf Ladenburg. Nữ tiến sĩ Vật lý đã lấy được Visa và rời khỏi Đức vào tháng 7/1940 để tới Mỹ.

Chân dung nhà Vật lý nữ Hedwig Kohn. (Ảnh: American Institute of Physics)

Cuộc hành trình này dẫn bà đến với vị trí đầu tiên tại Trường Cao đẳng dành cho nữ thuộc Đại học Bắc Carolina (Greensboro, Mỹ), đưa bà qua nhiều nơi như Berlin, Stockholm, Leningrad, Moscow, Vladivostok, Yokohama, San Francisco, và Chicago.

Bà làm việc ở ngôi trường này 4 năm rưỡi sau đó bà chuyển sang dạy ở Cao đẳng Wellesley (Massachusetts, Mỹ) và về hưu năm 1952.

Trong khoảng thời gian nghỉ hưu, Hertha Sponer- một giảng viên Vật lý khác dạy tại Đại học Duke đã đề nghị được nghiên cứu cùng với bà. Kohn thu xếp phòng thí nghiệm tại trường Duke và thực hiện công việc tóm tắt lại bài nghiên cứu, hướng dẫn hai sinh viên đang thực hiện luận văn tiến sĩ.

Kohn học tập từ thầy giáo của mình là Otto Lummer về việc xác định định lượng cường độ ánh sáng, từ các nguồn bảng rộng - như "vật đen" (black body) và các vạch phát xạ rời của nguyên tử và phân tử. Bà tiếp tục phát triển các phương pháp tương tự và nghĩ ra nhiều cách trích xuất thông tin từ các phép đo cường độ và các hình dạng đường phát xạ khác nhau.

Bà đã viết 270 trang trong những văn bản Vật lý hàng đầu trong những năm 1930 - 1940 ở Đức, nhận được một bằng sáng chế, có nhiều bài báo trên các tạp chí khoa học, một số trong đó vẫn được trích dẫn vào những năm 1980.

Cả cuộc đời bà cống hiến vì sự nghiệp vật lý học cho đến khi mất vào năm 1964 ở tuổi 77.