Đối phó dịch COVID-19: Việt Nam khôn ngoan, Israel thông minh

Trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới còn chưa bắt đầu chiến dịch tiêm chủng, hơn 97% người dân Israel đã được tiêm vaccine ngừa COVID-19. 

Với việc dẫn đầu thế giới về tỷ lệ tiêm chủng so với dân số (gần 9 triệu người), các chuyên gia đánh giá quốc gia Trung Đông đang tiến rất gần tới mục tiêu đạt miễn dịch cộng đồng. Từ 7/3, Israel mở cửa trở lại nhà hàng, quán bar và quán cafe cho những người có "hộ chiếu xanh" - hộ chiếu chứng nhận những người đã được tiêm phòng hoặc miễn dịch sau khi mắc COVID-19.

Các tín hiệu khả quan này là bước ngoặt đối với các quốc gia muốn chấm dứt tình trạng phong tỏa do dịch bệnh và mở cửa lại nền kinh tế.

Trước hành trình vaccine thần kỳ và thần tốc của Israel, Đại sứ Israel tại Việt Nam Nadav Eshcar có cuộc trao đổi ngắn với VTC News về các yếu tố tạo nên "công thức" thành công của quốc gia Trung Đông. 

- Xin ông cho biết một số điểm đặc biệt trong chiến dịch tiêm chủng của Israel?

Chúng tôi rất tự hào về những gì chúng tôi đã làm trong chiến dịch tiêm chủng. Tới nay, Israel đang dẫn đầu về tỷ lệ tiêm chủng trên thế giới. Bối cảnh dịch bệnh ở Israel hiện tại không tốt như nhiều nước, ví dụ như Việt Nam. Do đó chúng tôi rất cần một chương trình tiêm chủng và chúng tôi đã thực hiện nó một cách thành công. Nhờ hệ thống chăm sóc sức khỏe khá tiên tiến, chúng tôi triển khai chương trình tiêm chủng nhanh chóng, hiệu quả.

 Đại sứ Israel tại Việt Nam Nadav Eshcar. (Ảnh: Nhật Vũ)

Khi chiến dịch tiêm chủng được triển khai, người dân Israel rất vui vì họ lo lắng cho sức khỏe của bản thân. Mọi người thấy những người xung quanh mình chết vì dịch bệnh. Do đó, họ hưởng ứng việc tiêm vacicne. Họ tin điều đó sẽ giúp cứu sống họ cũng như người thân, đồng thời đưa cuộc sống trở lại như bình thường. Như người Việt Nam nói là bước sang trạng thái "bình thường mới".

Do bản thân người Israel muốn tiêm phòng nên ngay từ đầu chiến dịch được triển khai nhanh chóng. Nhưng đối với chính phủ, để chiến dịch thực sự hiệu quả thì tất cả mọi người đều phải tiêm vaccine.

Theo luật của Israel, chúng tôi không thể ép buộc ai đó tiêm vaccine nếu họ không muốn. Nhưng chúng tôi sẽ cố thuyết phục họ. Truyền thông đưa tin, tuyên truyền nhiều về việc tại sao bạn dù trẻ vẫn nên tiêm vaccine.

Chúng tôi giải thích cho họ tại sao việc tiêm chủng lại quan trọng. Đó là một nỗ lực của chính quyền. Một nỗ lực khác là tạo ra các cách thức khác nhau để thuyết phục mọi người tiêm vaccine.

Ví dụ, người dân lái xe tới điểm tiêm phòng. Mọi người lái xe đến, dừng lại ở điểm chờ, mở cửa và được tiêm vaccine. Nó rất dễ và đơn giản, không cần xếp hàng, không cần chờ đợi.

Cũng có chiến dịch tiêm vaccine tại các quán bar được mời nước uống miễn phí. Các cách thức này đều rất hiệu quả.

- Israel đang dẫn đầu thế giới trong việc tiêm chủng vaccine COVID-19 cho người dân. Điều này khiến Israel trở thành phòng thí nghiệm trên thực tế của thế giới để đánh giá liệu vaccine có thể giúp chấm dứt đại dịch này hay không. Ông đánh giá ra sao về nhận định này?

Trước hết, chúng tôi chấp nhận rủi ro mà nhiều nước khác không dám thử. Bởi thực tế các nhà khoa học cũng chưa thể khẳng định chắc chắn về kết quả sau khi tiêm vaccine.

Chúng tôi dường như bước vào một cuộc phiêu lưu đầy rủi ro. Dù vậy, chúng tôi tin nó đáng để thử. Chúng tôi sử dụng vaccine của Pfizer. Nó được thử nghiệm đầy đủ, điều này khiến chúng tôi tự tin rằng nó an toàn.

Một phụ nữ Israel tiêm vaccine tại quầy bar ở Tel Aviv. (Ảnh: Reuters)

Nhiều quốc gia ở châu Âu yêu cầu đặt hàng vaccine trước chúng tôi. Nhưng họ do dự. Họ nói họ không chắc về hiệu quả của vaccine. Nó là một rủi ro, nhưng nó cũng là một cơ hội.

Chúng tôi nắm lấy cơ hội trong rủi ro. Đó là cách mà chúng tôi đi đầu.

- Có xuất phát điểm chậm hơn các nước mở đầu chiến dịch tiêm chủng vaccine đại trà như Anh, Nga hay Mỹ nhưng Israel lại đang cho thấy độ hiệu quả với chương trình tiêm chủng thần tốc của mình. Vậy đâu là động lực giúp Israel bứt tốc nhanh tới vậy khi mới chỉ bắt đầu chiến dịch tiêm chủng từ gần cuối tháng 12?

Có nhiều yếu tố. Trước hết, chúng tôi chấp nhận rủi ro. Chúng tôi không phải là người yêu cầu vaccine đầu tiên, nhưng chúng tôi là người đầu tiên nắm lấy cơ hội. Điều đó mang tới cho chúng tôi lợi thế. Thứ hai, hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng tôi bắt kịp nhanh chóng và hiệu quả với nỗ lực hậu cần. Bởi như bạn biết, tiêm chủng là một chuyện, còn cần tới việc bảo quản vaccine, tốc độ tiêm chủng và giám sát những người nhận được mũi tiêm. Đó là một vấn đề phức tạp và chúng tôi làm được điều đó nhờ hệ thống chăm sóc sức khỏe hiệu quả.

Video: Đại sứ Israel chia sẻ về chiến dịch tiêm chủng của Israel 

Ngoài ra, với Pfizer, họ cũng coi chúng tôi như một cơ hội để thử nghiệm. Họ đảm bảo cung cấp liều lượng vaccine ổn định khi chúng tôi chấp nhận cung cấp dữ liệu của những người được tiêm vaccine ngược trở lại. 

Nhiều quốc gia yêu cầu dùng vaccine của Pfizer nhưng lại không chịu cung cấp dữ liệu này. Hãng dược Mỹ rất cần dữ liệu về kết quả của người tiêm. Về cơ bản, chúng tôi không có cách điều trị nào đặc biệt. Chúng tôi chỉ tận dụng vaccine và sẵn sàng trở thành những người thử nghiệm cho phần còn lại cho thế giới.

- Việc Israel dẫn đầu thế giới về tỷ lệ tiêm vaccine COVID-19 cho thấy người dân rất tin tưởng vào chiến dịch của chính phủ. Làm thế nào để chính phủ Israel có thể giành được niềm tin từ người dân bất chấp những hoài nghi về vaccine?

Mức độ tin tưởng của người dân vào hệ thống sức khỏe của chính phủ là khá cao. Chúng tôi tin rằng chính phủ đang nỗ lực không vì bất kỳ mục đích nào khác ngoài mong muốn chữa bệnh cho người dân. Và hầu hết người dân Israel đều mong được tiêm chủng.

Dịch bệnh đang ảnh hưởng nặng nề tới kinh tế Israel. Mọi người mất đi việc làm. Ngay cả khi không mất việc thì họ cũng phải làm việc ở nhà. Mọi người mệt mỏi vì phải ở nhà cả ngày, không thể ra ngoài. Tất cả các cửa hàng đều đóng cửa, các quán cafe cũng đóng cửa. Cuộc sống như vậy rất bất tiện. Mọi người muốn trở lại cuộc sống thông thường. Tiêm chủng mang tới cơ hội. Mọi người muốn nắm lấy nó để đưa cuộc sống trở lại bình thường.

Có những người vẫn hoài nghi rằng liệu tiêm vaccine có nguy hiểm không, nó có thực sự hiệu quả không. Nhưng chúng tôi không có quá nhiều lựa chọn. Hoặc tiêm chủng, hy vọng và tin tưởng nó sẽ hiệu quả hoặc không.

Hầu hết mọi người, đặc biệt là những người lo ngại cho sức khỏe của họ rất muốn được tiêm chủng và họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Chúng tôi tin chính phủ đang cố gắng tiêm vaccine vì lợi ích của tất cả mọi người.

Ở Việt Nam, các bạn cũng đang chuẩn bị tiêm vaccine. Tôi tin mục đích của chương trình tiêm chủng là giúp các quốc gia vượt qua khủng hoảng.

- Nhờ hiệu quả từ chiến dịch tiêm chủng, từ giữa tháng 2, người dân Israel đang dần chứng kiến cuộc sống trở lại bình thường. Chính phủ cũng bắt đầu dỡ bỏ một số hạn chế đối với doanh nghiệp và dịch vụ. Vậy ông dự đoán thế nào về khả năng phục hồi kinh tế của Israel hậu COVID-19?

Tôi rất lạc quan vào tương lai. Vài ngày trước, hầu hết các cửa hàng đã mở trở lại. Tôi đọc tin trên báo chí rằng mọi người rất hứng thú với việc đến cửa hàng. Họ được thanh toán các hóa đơn, điều mà rất lâu họ chưa được làm.

Cuộc sống của người dân Israel đang dần trở lại nhờ chiến dịch tiêm chủng hiệu quả. (Ảnh: Reuters)

Chúng tôi mở cửa cho những người tiêm vaccine. Nếu bạn tiêm vaccine, bạn sẽ được tấm thẻ cho phép di chuyển vào các nhà hàng, rạp chiếu phim. Nó chứng minh sự an toàn cho mọi người.

Do mọi người đều sẵn sàng tiêm chủng nên các cửa hàng cũng bắt đầu mở cửa. Nếu không tiêm vaccine, bạn sẽ không có tấm thẻ đó và họ không để bạn vào. Điều đó tạo thêm động lực để mọi người tiêm vaccine.

Tôi nghĩ hầu hết mọi người đều muốn trở lại cuộc sống bình thường ở Israel hay bất cứ nơi nào trên thế giới.

- Đẩy lùi COVID-19 và phục hồi kinh tế hậu COVID-19 luôn là mục tiêu đi song hành với các quốc gia ở thời điểm tại. Israel đang làm thế nào để cùng lúc thực hiện hai mục tiêu này?

Nhiều nơi mở cửa trở lại. Các khách hàng lại đến, các cửa hàng, quán ăn vì thế có thu nhập. Mọi người bắt đầu đi làm và có lương. Điều đó tạo tiền đề để mọi thứ quay về trạng thái bình thường.

Chúng tôi cũng muốn đưa du khách trở lại. Chúng tôi đang tạo ra thứ gọi là hộ chiếu xanh. Với những người có hộ chiếu xanh, chúng tôi hy vọng họ có thể đi du lịch. Chúng tôi cũng có thể đón chào du khách trở lại, như từ Việt Nam. Mọi thứ có thể trở lại bình thường. Nếu mọi người khỏe mạnh, điều đó hoàn toàn có thể. Nhưng nếu mọi người bị bệnh và sợ ra ngoài, họ không thể làm việc và nền kinh tế sẽ đi xuống.

Ở Israel, tăng trưởng kinh tế của chúng tôi giảm 2%. Tôi tin rằng trong năm 2021, nền kinh tế sẽ trở lại.

- Thành công của việc tiêm chủng đóng góp như thế nào vào chính sách đối ngoại của Israel thưa ông?

Những ngày gần đây, Israel ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm, thiệt mạng vì dịch bệnh thấp nhất trong 3 tháng qua. Chúng tôi sẽ không thể có điều đó nếu chúng tôi không tiêm chủng. Tôi không thấy trường hợp nào chết sau khi tiêm vaccine. 

Với những người già được tiêm vaccine, tỷ lệ lây nhiễm giảm mạnh. Đó là hiệu quả của chiến dịch tiêm chủng trên diện rộng. Nhưng vaccine có thực sự chấm dứt dịch bệnh hay không? Tôi không chắc, nhưng tôi hy vọng. 

Ở Việt Nam, chúng tôi bắt đầu đề cập tới việc mở cửa cho công dân giữa hai nước. Chúng tôi tin rằng việc tiêm chủng giúp người dân Israel có cơ hội ra nước ngoài và du khách vào Israel.

Đại sứ Israel chia sẻ về chiến dịch tiêm chủng của Israel. (Ảnh: Nhật Vũ)

Vì đại dịch, không có các chuyến thăm qua lại giữa các phái đoàn của Việt Nam và Israel. Những năm trước, rất đông phái đoàn Việt Nam tới làm việc với chính phủ Israel. Nhưng năm nay không hề có do COVID-19. Tất nhiên, nếu mở cửa từ từ, chúng ta có thể tiếp nối các chuyến thăm này, ký kết các thỏa thuận, gặp gỡ lãnh đạo và các quan chức. Chúng tôi có thể phát triển quan hệ với Việt Nam và phần còn lại của thế giới.

- Từ thành công của Israel, ông có gợi ý nào với Việt Nam khi chúng tôi vừa bắt đầu chiến dịch tiêm chủng?   

Ông nội của tôi từng giải thích cho tôi sự khác biệt giữa khôn ngoan và thông minh. Người khôn ngoan không lao đầu vào rắc rối trong khi người thông minh biết cách giải quyết rắc rối. Trong trường hợp này, Việt Nam là người khôn ngoan còn Israel là người thông minh. Vì Việt Nam tìm cách tránh vấn đề, điều đó tốt hơn việc Israel phải đối phó và hứng chịu dịch bệnh. Nhưng chúng tôi tìm ra giải pháp. Hiện tại, Việt Nam đã bắt đầu chiến dịch tiêm chủng ở thời điểm rất đúng lúc.

Trước khi bắt đầu chiến dịch tiêm chủng, các bạn ngăn chặn tốt dịch bệnh nhờ đóng cửa biên giới. Điều này được thực hiện rất thận trọng, nghiêm ngặt và hiệu quả. Chính phủ Việt Nam đang bắt đầu nghĩ đến tương lai để không bị bỏ lại phía sau so với phần còn lại của thế giới và từng bước tiêm chủng cho người dân. Tôi nghĩ đây là cách làm đúng đắn. 

- Các hoạt động ngoại giao giữa hai nước trong tương lai sau khi đại dịch kết thúc?

Trước khi đại dịch kết thúc, có rất nhiều diễn đàn hợp tác giữa hai nước. Chúng tôi rất vui khi được chia sẻ kinh nghiệm tiêm chủng của Israel, như các chia sẻ tại đây của tôi với các bạn. Chúng tôi cũng rất vui khi học hỏi từ Việt Nam.

Tôi nghĩ chúng tôi học được một số thứ ở Việt Nam và chúng tôi thực hiện nó ở Israel. Ví dụ như cách các bạn phong tỏa. Vì vậy, tôi nghĩ chúng ta cũng học hỏi lẫn nhau. Tôi hy vọng chúng ta sẽ sớm đạt được những tiến triển mới trong chương trình nghị sự. Ví dụ như hiệp định thương mại tự do. Chúng tôi đang có kế hoạch kết thúc các vòng đàm phán trong năm nay và có thể ký kết một thỏa thuận thương mại lớn, quan trọng với Việt Nam. 

Chúng tôi cũng hy vọng sau kỳ bầu cử tới, các lãnh đạo mới của Việt Nam sẽ thăm Israel giống như các lãnh đạo trước đây. Chúng tôi cũng hy vọng các lãnh đạo, đại diện Israel sẽ tới Việt Nam.

Chúng ta vẫn đang đối thoại trên nhiều lĩnh vực từ quốc phòng, nông nghiệp, giáo dục cho tới khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hay sức khỏe. Vì vậy, tôi nghĩ rằng có rất nhiều điều chúng ta có thể hợp tác kể cả trong thời kỳ dịch bệnh như hiện tại.