Ukraine và phương Tây ‘bó tay’ trước UAV Lancet của Nga

UAV Lancet của Nga hiện được đánh giá một trong những vũ khí đáng sợ nhất trên chiến trường. Nhờ màn thể hiện của nó trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, trên chiến trường Lancet được coi là mối đe dọa thường trực đối với quân đội Ukraine. Được cải tiến với những công nghệ mới nhất, bao gồm hệ thống LIDAR và thiết bị xuyên thấu tự cấu hình (EFP), đã củng cố thêm sự thống trị của Lancet trên chiến trường.

Hiệu quả chiến đấu

Kể từ khi được đưa vào tham chiến từ tháng 7/2022, UAV Lancet thực sự là ‘cơn ác mộng’ của quân đội Ukraine khi nó liên tiếp phá huỷ hàng trăm khí tài quân sự như pháo tự hành, pháo phản lực, tổ hợp phòng không, hệ thống tác chiến điện tử, xe tăng, xe thiết giáp và cả máy bay chiến đấu MiG-29.  

UAV Lancet là vũ khí có hiệu quả cao nhờ khả năng thích ứng và độ chính xác trong việc tấn công các mục tiêu khác nhau. Quân đội Ukraine coi UAV Lancet là hiểm hoạ và đang vất vả tìm cách tự bảo vệ mình trên chiến tuyến kéo dài khoảng 1.000km nhưng vẫn chưa có giải pháp thực sự hiệu quả nào, bởi Nga liên tiếp cải tiến cả đặc tính kỹ thuật lẫn cách thức vận hành của loại UAV này.

Chiếc MiG-29 của Ukraine bị UAV Lancet nhắm mục tiêu.

Tiến bộ công nghệ

Lancet đã có một bước tiến đáng kể khi được tích hợp hệ thống LIDAR. Hệ thống này cho phép đo khoảng cách chính xác tới mục tiêu để kích nổ đầu đạn từ xa, thay vì lao vào mục tiêu mới phát nổ như các phiên bản cũ. 

Sau khi kích hoạt, thiết bị đầu nổ xuyên sẽ lao thẳng về phía mục tiêu theo hướng định sẵn, xuyên qua lớp giáp bảo vệ và phá hủy mọi thứ bên trong. Cải tiến này của Lancet khiến biện pháp bảo vệ xe tăng, thiết giáp bằng lưới thép hay giáp lồng của Ukraine trở nên kém hiệu quả.

Chiến thuật đằng sau thành công của Lancet

Chiến thuật sử dụng Lancet rất đơn giản, lực lượng Nga thường sử dụng Lancet kết hợp với UAV trinh sát như Orlan-10 và SuperCam để xác định mục tiêu, đánh dấu toạ độ và triển khai Lancet tấn công.

Phiên bản Lancet ban đầu có thể tự động lao xuống mục tiêu được người vận hành đánh dấu, hoặc được điều khiển thủ công để chọn vị trí hiểm yếu nhất của mục tiêu. Phiên bản Lancet mới nhất đang tham chiến tại Ukraine được bổ sung khả năng tự động phát hiện và bám bắt mục tiêu, không cần chỉ thị từ kíp điều khiển.

Kho dự trữ UAV Lancet của Nga.

Tấn công bầy đàn

Ông Alexander Zakharov, tổng công trình sư của Zala Aero cho biết, công ty này đang phát triển dòng Lancet ứng dụng thuật toán lựa chọn mục tiêu và khả năng tác chiến, thực hiện phương pháp tấn công phối hợp bầy đàn, khiến quân đội Ukraine sẽ gặp khó khăn hơn trong việc chống trả.

Biện pháp đối phó của Ukraine

Thừa nhận mối đe dọa thực sự nguy hiểm của Lancet, trong bài viết về thách thức công nghệ trên chiến trường đăng ngày 1/11, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, tướng Valeri Zaluzhny đề cập nhiều đến Lancet và nhấn mạnh đây là vũ khí "rất khó đối phó".

Hiện nay, Ukraine đang áp dụng nhiều biện pháp đối phó khác nhau, dù điều này không phải lúc nào cũng mang lại kết quả. Quân đội Ukraine hiện nay chủ yếu dựa vào các khẩu đội phòng không trang bị pháo ZU-23 từ thời Liên Xô và tác chiến điện tử, nhằm chế áp hệ thống định vị của Lancet và ngăn nó tiếp cận vị trí mục tiêu.

Nhưng các biện pháp tác chiến điện tử của Ukraine hiện nay gần như vô tác dụng với Lancet, vì toàn bộ hệ thống điện tử nằm trên máy bay và không đòi hỏi kết nối với người điều khiển. "Họ cũng không thu được lợi ích gì từ việc mổ xẻ chiếc UAV, vì nó được trang bị hàng loạt biện pháp bảo mật ở nhiều cấp độ", Tổng công trình sư Zakharov cho biết.

Khi các biện pháp ngăn chặn từ xa thất bại, binh sĩ Ukraine đã nghĩ ra cách gắn lưới thép hay giáp lồng để bảo vệ khí tài khỏi đòn đánh của Lancet. Tuy là biện pháp bảo vệ thô sơ nhưng đạt hiệu quả cao.

Militarnyi, cổng thông tin quân sự lớn nhất tại Ukraine cho biết, các mẫu UAV tự sát đời cũ của Nga từng nhiều lần bị vướng vào lưới thép khi tập kích xe tăng, thiết giáp Ukraine và không thể kích hoạt đầu nổ để phá hủy mục tiêu. Tuy nhiên, sự xuất hiện của mẫu Lancet dùng cảm biến LIDAR và đầu nổ EFP đã vô hiệu hóa phương án này.

Quân đội Ukraine sử dụng lưới bảo vệ cho các loại vũ khí trước UAV Nga.

Những thách thức trong phòng thủ

Với kích thước nhỏ, cấu trúc vật liệu tổng hợp và khả năng tiếp xúc với tia hồng ngoại thấp khiến Lancet khó bị radar và các hệ thống phòng không của đối phương phát hiện. Mặt khác, chi phí thấp và số lượng lớn của dòng UAV này khiến binh sĩ Ukraine ngần ngại khai hỏa tên lửa phòng không đắt tiền để đánh chặn nó.

Triển vọng và thách thức trong tương lai

Thành công trên chiến trường của Lancet đã thúc đẩy Nga mở rộng đáng kể dây chuyền sản xuất và sản lượng của dòng UAV này đã tăng hơn 50 lần trước khi xung đột nổ ra. Phần cứng và phần mềm của UAV liên tục được nâng cấp, giúp tăng phạm vi hoạt động và độ chính xác, khẳng định vị thế là UAV tiên tiến trong chiến tranh hiện đại.

Những nỗ lực khác của Ukraine

Vào ngày 3/11, cựu Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã công bố chiến dịch gây quỹ cộng đồng trị giá 4,2 triệu USD để chế tạo tổ hợp gây nhiễu, để có thể đối phó chiến thuật sử dụng UAV Lancet. "Hệ thống có thể vô hiệu hóa những chiếc Orlan từ khoảng cách 20 km, ngăn chúng đánh dấu mục tiêu cho Lancet", ông cho hay.

Tóm lại, sự cải tiến liên tục của UAV Lancet nhấn mạnh vị thế của nó như một vũ khí đáng gờm trong kho vũ khí quân sự của Nga. Những tiến bộ công nghệ và chiến thuật đang được triển khai cùng với vai trò của Lancet trong chiến tranh hiện đại, dẫn đến việc phát triển một thế hệ UAV Lancet mới là điều cần thiết và cấp bách đối với Nga trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine hiện vẫn chưa có hồi kết.