Rau muống là loại cây mọc bò, có thể sống trên mặt nước hoặc trên cạn, thân rỗng, dày, có rễ mắt và không lông. Theo y học cổ truyền rau muống có vị ngọt nhạt, tính mát, rất tốt để giải nhiệt, thông đại tiểu tiện, chữa đái rắt và táo bón. Trong mâm cơm của người Việt khó có thể thiếu món ăn này.
Trong y khoa hiện đại, thành phần của 100g rau muống có chứa 78,2g nước; 2,7g Protein; 85mg canxi; 31,5mg photpho; 1,2mg sắt và 20mg vitamin C. Ngoài ra còn có caroten, vitamin B1, vitamin PP, vitamin B2. Đặc biệt giống rau muống đỏ chứa một chất giống như insulin, người mắc bệnh đái tháo đường nên ăn thường xuyên.
Tuy nhiên, gần đây một số bà nội trợ rộ thông tin cho rằng, dù chọn rau ở cửa hàng uy tín nhưng về luộc lên nước rau muống có màu xanh đậm, hơi ngả màu. Lo sợ rau còn tồn dư thuốc sâu, phân bón và các hóa chất, nhiều gia đình bỏ đi mà không dám sử dụng.
Lý giải về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – nguyên giảng viên Viện công nghệ thực phẩm – Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, việc nước luộc rau muống có màu gì phục thuộc vào môi trường nước sử dụng để luộc rau, nước màu xanh đậm, hơi ngả màu là chuyện bình thường, không có gì đáng ngại.
Nước rau muống màu xanh đậm là do có môi trường kiềm trong nước cao, không phải do tồn dư thuốc trừ sâu hay chất hóa học. (Ảnh: VietQ)
Theo ông Thịnh, khi luộc rau muống, nếu nước có màu xanh là do có nhiều chất kiềm và hàm lượng vôi, canxi cao. “Đôi khi trong nước có dư lượng canxi, maggie, cộng với tính kiềm nên nước sẽ bị chuyển sang màu xanh như vậy. Nước luộc rau như thế là bình thường, không bị ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng cũng như sức khỏe.
Ngoài ra, nước rau xanh đậm hay nhạt không liên quan gì đến thuốc trừ sâu cả. Bởi nếu nước luộc còn tồn dư thuốc sẽ có mùi rất hắc của chất hóa học, ngửi là biết ngay. Bên cạnh đó, nếu có phun thuốc để trị sâu, chẳng ai dùng liều lượng nhiều tới vậy để làm ảnh hưởng tới sức khỏe con người”, PGS Thịnh nói.
Cũng theo PGS Thịnh, khi luộc rau, nếu muốn nước rau muống xanh đẹp mắt, các bà nội trợ nên cho 1 thìa nhỏ muối ăn vào nồi nước luộc. Để dễ ăn, nhiều gia đình thường có thói quen cho thêm sấu hoặc nước chanh, quất vào nước luộc. Việc này sẽ khiến cho nước sấu chuyển từ xanh sang nhạt màu do axit tác động làm mất diệp lục, không có gì lạ.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khuyên mọi người khi chọn rau muống có độ tươi, xanh tự nhiên, tránh chọn những bó rau muống có màu xanh đen, xanh đậm. Bởi rất có khả năng, rau muống trên đã bị nhiễm chì.
“Rau muống nhiễm chì khi luộc sẽ có màu hơi đục, dù cho thêm chanh và sấu nhưng nước vẫn không thay đổi màu sắc. Người dân nên tránh sử dụng”, ông Thịnh khuyến cáo.
Chỉ cần cho một thìa nhỏ muối ăn vào nồi trong quá trình nấu, nước luộc rau muống sẽ xanh tươi hơn. (Ảnh: Eva)
Ăn rau muống thế nào cho đúng?
Theo các chuyên gia, để đảm bảo sức khỏe cũng như duy trì món rau nhiều lợi ích trong các bữa cơm gia đình, khi ăn rau muống, bạn cần đảm bảo vệ sinh bằng cách rửa sạch từng ngọn, ngâm nước muối loãng hoặc tốt nhất là rửa sạch sau đó để ráo nước.
Ngoài ra, do thường được trồng, thả ở những nơi ao hồ, nên rau muống rất dễ nhiễm nhiều loại ký sinh trùng có hại. Vì vậy, bạn cần tuyệt đối không ăn rau muống tươi sống hoặc chưa được chế biến chín hẳn bởi có thể mắc các bệnh đường ruột như: sán lá gan, đầy bụng, khó tiêu, dị ứng…
Khi ăn, bạn nên chọn những cây rau muống cọng nhỏ, vì ăn sẽ giòn, ngon và an toàn hơn rau muống có cọng quá to.
Những ai không nên ăn rau muống?
Trong rau muống chứa nhiều vitamin và khoáng chất như chất xơ, protein, canxi, sắt, vitamin A... Đây là những axit amin cần thiết cho cơ thể, tốt cho những người thiếu máu, người ốm dậy, kém ăn, thiếu chất đạm. Theo các chuyên gia, ăn rau muống thường xuyên còn có tác dụng thanh nhiệt giải độc, nhuận tràng, kích thích tiêu hóa, chữa rôm sảy, mụn nhọt…
Mặc dù có nhiều công dụng tốt, nhưng không phải ai cũng có thể ăn được loại rau này
Người bị viêm khớp: Những người bị đau xương khớp không nên ăn rau muống bởi nó sẽ khiến cho chỗ đau càng thêm khó chịu, nhức nhối.
Nước luộc rau muống sẽ bị nhạt màu, trong hơn khi vắt chanh do môi trường axit.
Người bị gout: Trong rau muống có chứa hàm lượng đạm rất cao vì thế nó không phải là thực phẩm tốt cho những người bị bệnh, nhất là bệnh gout.
Người bị sỏi thận: Rau muống có chứa hàm lượng oxalate cao, chất này khi hấp thụ vào cơ thể sẽ kết tủa ở thận, tạo sỏi.
Người đang uống thuốc Đông y: Người đang uống thuốc Đông y ăn rau muống sẽ gây giã thuốc, mất tác dụng của thuốc. Trong trường hợp thuốc có vị độc cần thiết để trị bệnh (độc trị độc) mà ăn rau muống thì sẽ làm giảm hiệu quả điều trị của những vị thuốc này.
Người bụng dạ yếu, dễ dị ứng: Rau muống có một loại ký sinh trùng sán lá ruột lớn rất phổ biến có tên là Fasciolopsis buski. Loại ký sinh trùng này có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể khi ăn rau sống hoặc nấu chưa chín kĩ. Nguy hiểm hơn, những ký sinh trùng này khi vào cơ thể sẽ neo mình vào thành ruột, gây ra các chứng khó tiêu, dị ứng, đau bụng.
Chính vì vậy, những người có bụng dạ yếu tốt nhất không nên ăn rau muống để tránh mang họa.