Nghị sĩ Pháp gốc Việt: Tổng thống Emmanuel Macron mời tôi ứng cử Quốc hội

Stéphanie Đỗ được biết đến là nữ nghị sĩ Pháp gốc Việt đầu tiên. Trong sự nghiệp chính trị của mình, bà hoạt động rất tích cực, đóng góp không chỉ cho cộng đồng người Việt tại Pháp mà còn cho cả quê nhà Việt Nam. Bà gây ấn tượng với người đối diện bởi vẻ ngoài mảnh mai và nụ cười rạng rỡ đầy tự tin.

Nữ nghị sĩ đã dành cho VTC News một cuộc trò chuyện cởi mở về cuộc sống của một chính trị gia gốc Á đầu tiên tại Pháp nhân chuyến trở về nước dự chương trình Xuân Quê Hương do Bộ Ngoại giao và UBND TP.HCM tổ chức.

- Với bà, đâu là khó khăn và rào cản lớn nhất khi dấn thân vào con đường chính trị và trở thành người phụ nữ gốc Á đầu tiên trong Quốc hội Pháp?

Nhiều khó khăn vô cùng, bởi chính trị vốn dĩ là một lĩnh vực khó khăn. Là người Pháp, gốc Pháp cũng không dễ dàng vượt qua. Ngoài ra, chính trị Pháp liên kết từ đời này sang đời khác rất mãnh liệt nên những người không có quan hệ sẽ rất khó bước vào cánh cửa chính trị tại Pháp. Đó là truyền thống từ xưa đến nay.

Tôi có chút may mắn khi thời điểm dấn thân vào con đường này, đảng của tôi là đảng mới. Những người mới như tôi trở thành nhân tố được mong đợi, nhận được nhiều sự kỳ vọng. Ngoài ra, những chính sách mới chúng tôi đưa ra đáp ứng được nhu cầu và nguyện vọng của người dân.

May mắn nữa là trước đó tôi đã làm vận động tranh cử cho Tổng thống Emmanuel Macron trong một năm. Cũng nhờ thành tích nổi bật đó, tôi được Tổng thống Pháp chú ý. Khi đắc cử, Tổng thống Emmanuel Macron đã mời tôi ra ứng cử vào Quốc hội Pháp.

Tại thời điểm đó có rất nhiều cái tên lớn như bộ trưởng, chức vụ cao nhưng Tổng thống Pháp vẫn muốn tôi đích thân đứng ra ứng cử. Tôi thắng và được vào Quốc hội nhưng đó chỉ mới là bước đi đầu tiên.

Đối với tôi, chính trị là sự mới mẻ. Và tôi trở thành một nhân tố mới khiến mọi người để ý bởi sự mới mẻ của chính mình. Có những yếu tố cản trở và cũng có những người muốn hạ uy tín của tôi, buộc tôi chùn bước.

Nhưng những điều đó đối với tôi là chuyện nhỏ. Tình cảnh như vậy tôi từng trải qua nên không thể nào khiến tôi lao đao. Thậm chí, những người có tư tưởng bảo thủ, người có hành động phân biệt chủng tộc, kỳ thị người châu Á, đe dọa tôi rất nhiều. Lúc đó, việc bảo vệ gia đình cũng là một điều quan trọng đối với tôi.

- Hoạt động chính trị nguy hiểm như vậy, bà đã làm gì để bảo vệ gia đình của mình?

Vào chính trị biết nguy hiểm, có thể bị người ta hại, nhưng đây là sự lựa chọn của tôi. Khi lựa chọn, tôi biết hệ quả sẽ thế nào, nhưng tôi vẫn chọn. Là một người tự nhận thấy có sự mạnh mẽ, tôi muốn làm để giúp đất nước đi lên, phát triển hơn. Trong lòng tôi, hướng đi về công lý rất mạnh, mạnh hơn cả tính mạng.

Để bảo vệ gia đình thì tôi không bao giờ dẫn gia đình đi theo những nơi tôi đi. Tôi không cho người ta biết mặt người nhà của mình, dù chồng tôi hay mẹ tôi cũng không ai biết mặt.

- Thời điểm hoạt động trong Quốc hội Pháp cũng là lúc dịch bệnh COVID-19 bùng phát, bà đã làm gì để có thể cân bằng được gia đình và công việc?

Nhắc đến dịch COVID-19 tôi lại phải rùng mình. Đại dịch đối với tôi ở thời điểm này vẫn là một nỗi ám ảnh. Thời điểm ấy mọi thứ đều bị hạn chế, phong tỏa, ai cũng lo lắng cho việc phải xuất hiện trong đám đông hay tham gia làm việc. Nhưng tôi, với cương vị là một nghị sĩ, tôi vẫn phải đi làm để hỗ trợ hoạt động của người dân.

Mỗi đảng phải cử ra vài người làm điều đó, nhưng không ai nghĩ đến việc tôi tự đề cử mình. Hành động đó thật điên rồ. Lúc chưa có vaccine, người chết nhiều như rạ còn con gái tôi thì quá nhỏ. Nhưng tôi thấy cần kiên định vì việc tốt cho mọi người. Lúc này, họ đang cần mình nhất. Tôi không thể ngồi ở nhà trốn tránh vì sợ bệnh dịch.

Sự cống hiến của tôi đã được Tổng thống Pháp ghi nhận. Ông Macron nói với tôi, nước Pháp trao cho tôi cơ hội nhưng tôi đã đền đáp lại cho nước Pháp cả gấp trăm lần.

Và thời điểm dịch bùng phát, khi Pháp có vaccine, tôi là người đứng ra để xin 600.000 liều về cho Việt Nam. Và may mắn là sự quyết tâm của tôi đã đem lại kết quả xứng đáng. Vaccine về với quê hương ngay thời điểm khó khăn dù lúc ấy có rất nhiều quốc gia khác cũng đang nỗ lực xin Chính phủ Pháp hỗ trợ.

- Được biết, bà đang có kể hoạch sẽ tiếp tục ứng cử vào Quốc hội Pháp sắp tới, bà có thể chia sẻ thêm về sự chuẩn bị của mình?

Trước khi ứng cử Quốc hội, tôi phải chuẩn bị trước 1, 2 năm. Thời gian vừa qua, tôi hoạt động rất mạnh mẽ ở khu vực của mình. Tôi thực hiện nhiều tọa đàm vận động. Nhưng điều đặc biệt tại Pháp là phải chờ bầu xong tổng thống mới đến bầu Quốc hội.

Hiện tại mọi thứ vẫn đang còn quá sớm để có thể chia sẻ rõ ràng hơn.

- Bà là người hoạt động chính trị, những biến động về kinh tế, chính trị hiện tại của nước Pháp có ảnh hưởng đến công việc của bà không?

Ảnh hưởng rất nhiều. Tôi theo đuổi chính trị là vì muốn thay đổi đời sống của người dân. Nhưng đôi khi tôi thấy, mình đã làm hết sức nhưng không thay đổi được nhiều. Trước giờ người dân Pháp đã quen với việc được hỗ trợ nhiều nên khi được yêu cầu phải lao động, làm việc họ không muốn. Điều đó dẫn đến có rất nhiều cuộc biểu tình đã diễn ra.

- Với những vấn đề tiêu cực đang diễn ra trong xã hội, bà có thẳng thắn nói điều đó với người dân không?

Nói thật chứ, tôi có bao giờ không dám nói đâu (cười). Chính trị gia là khi có việc gì mình phải nói. Tôi có những cuộc gặp gỡ với người dân để nói lên tiếng nói của mình. Tôi nói rằng “chính phủ Pháp đã giúp đỡ người dân rất nhiều, nhưng sự đáp lại (của người dân) chưa đúng tầm so với sự giúp đỡ của chính phủ”.

- Sau những chia sẻ đó, phản ứng của mọi người dành cho bà ra sao?

Cũng tùy người. Với những người lao động nhiều, tích cực, họ sẽ rất ủng hộ. Họ thích việc nhận được cũng phải trả lại bằng sức lao động. Còn những người không thích lao động sẽ đi ủng hộ đảng khác, những đảng chỉ muốn đưa tiền cho người dân mà không phải lao động quá nhiều.

- Vậy có nghĩa là bà mong muốn góp phần thay đổi quan điểm sống của người dân?

Đúng vậy, Tổng thống hiện tại muốn thay đổi rất nhiều và cũng đã thực hiện nhiều điều. Tổng thống đưa ra chính sách đổi mới, trong đó có việc hỗ trợ thất nghiệp. Hiện nay, các chính sách cắt ngắn hỗ trợ, khuyến khích người dân đi làm nhiều hơn mới nhận được hỗ trợ. Nghĩa là bắt buộc không phải cứ ngồi ở nhà chờ trợ cấp. Nhiều thay đổi mạnh mẽ hơn trước nên cũng vấp phải nhiều phản ứng của dư luận.

- Trong 5 năm làm nghị sĩ quốc hội, bà nghĩ mình đã thay đổi được gì hoặc những phản hồi tích cực của người dân mà bà đã nhận được ra sao?

Tôi thấy mình đã làm, đã giúp cho người dân nơi mình sinh sống rất nhiều điều. Ê-kíp của tôi có 5 người, mỗi tuần tôi có 2 ngày từ sáng đến tối để tiếp người dân. Khi họ đến đưa vấn đề ra, tôi và ê-kíp sẽ giúp.

Đủ vấn đề trên đời, có người đến còn khóc với tôi: người không có nhà, người bị chồng đánh… Mình phải giúp và hỗ trợ, đưa họ đến đúng nơi có thể giải quyết được vấn đề họ đang gặp phải. Đây là một sự hãnh diện rất lớn đối với tôi và cũng là điều tôi cảm thấy quan trọng nhất.

Tiếp theo là với chính sách mới ra, mình phải tìm ra những điểm chưa phù hợp để lên tiếng và phản hồi. Tôi đã tìm được 40 điểm chưa phù hợp trong các chính sách và đưa ra trước Quốc hội Pháp. Tôi nghĩ rằng mình đã làm việc rất tích cực để hỗ trợ người dân và chính phủ của mình và tôi rất tự hào về những gì mình đã làm được.

- Cảm xúc của bà khi là một trong 100 kiều bào tiêu biểu dự chương trình Xuân Quê Hương?

Đây là lần đầu tiên tôi tham dự chương trình Xuân Quê Hương trong dịp trở về quê trước Tết Nguyên đán. Bản thân tôi rất cảm động và hào hứng khi tham dự những sự kiện trong loạt chương trình đón kiều bào.

Đối với tôi, Tết là một ngày lễ rất thiêng liêng. Từ khi qua Pháp sinh sống năm 11 tuổi, tôi chưa bao giờ được đón Tết Nguyên đán tại Việt Nam. Rời xa quê hương từ khi còn bé, bây giờ tôi đã 44 tuổi nên tôi rất vui khi được tham gia chương trình đặc biệt này.

- Sau chương trình, bà ở lại để đón Tết cổ truyền tại Việt Nam không?

Rất tiếc là tôi không thể ở lại hết kỳ nghỉ lễ được. Ngày 26 tháng Chạp, tôi phải quay trở lại Pháp, bởi vì tôi chưa bao giờ đón Tết xa gia đình. Đối với chúng tôi, những người con xa xứ thì việc đón tết cùng với gia đình rất quan trọng.

Tại Pháp, chúng tôi vẫn làm lễ đón Tết Nguyên đán giống như ở Việt Nam. Mỗi dịp năm mới, gia đình tôi vẫn luôn chuẩn bị mọi thứ, từ món ăn ngày Tết, trang trí Tết, mặc áo dài ngày đầu năm để chúc Tết ông bà và nhận lì xì…

Tại Pháp mọi người đều cố gắng tạo ra không khí đón Tết giống như ở Việt Nam. Bên đấy cũng có chợ người Việt bán rất nhiều loại thực phẩm phục vụ cho nhu cầu nấu các món ăn truyền thống.

- Bà đã từng nói nhờ vào phẩm chất của người con gái Việt Nam đã giúp bà chiến thắng và vượt qua những ngặt nghèo trên con đường chính trị. Bà có thể chia sẻ rõ hơn về quan điểm này của mình?

Đối với tôi, người phụ nữ Việt Nam rất mạnh mẽ dù rằng bề ngoài họ nhìn có vẻ mong manh, dịu dàng và yếu đuối. Nhưng khi quyết tâm thì người phụ nữ Việt Nam can đảm không ai bằng.

Họ đối diện với khó khăn bằng ý chí sắt đá, tinh thần mãnh liệt. Ngoài ra, bản tính chịu đựng tốt của người phụ nữ Việt Nam là điều khiến mọi người phải nể phục. Họ không than vãn hay khóc lóc mỗi khi gặp khó khăn gian khổ. Người phụ nữ Việt từ xưa, thời Hai Bà Trưng cho đến bây giờ luôn luôn can đảm mạnh mẽ.

- Được biết đến là một hình mẫu truyền cảm hứng cho giới trẻ không chỉ ở Pháp mà còn ở Việt Nam. Bà nhận thấy yếu tố nào quyết định nên hình mẫu của mình?

Tôi thấy mình là người rất vui vẻ, sống thoải mái và tự nhiên. Tôi có tính cách của người Pháp, có sao nói vậy, ai hỏi cái gì tôi sẽ trả lời cái đó mà không cần phải suy nghĩ nhiều.

Tôi có ước mơ của riêng mình và tự tạo điều kiện để thực hiện ước mơ đó. Còn mình làm không được thì thôi, cũng không sao (cười). Nhưng tôi nghĩ, ai sống trên đời cần phải có ước mơ riêng của mình.

Theo cách sống của Pháp cũng rất hay, chồng có sự nghiệp của chồng, vợ có sự nghiệp của vợ. Hai người phải bình đẳng và tự vươn lên trong cuộc sống. Nhưng vẫn luôn trao đổi và giúp nhau trong cuộc sống cũng là điều quan trọng.

- Ước mơ lớn nhất của bà là gì?

Ước mơ của tôi là làm chính trị và có công ăn việc làm đàng hoàng. Sau công việc để có cuộc sống vững chắc là sự cống hiến cho đất nước, cho người dân.

Bây giờ tôi muốn cống hiến nhiều hơn nữa thông qua quyển sách của mình. Những câu chuyện trong sách, tôi muốn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ sau này có thể tiến lên, không phải mất quá nhiều thời gian để mò mẫm tìm đường như tôi ngày trước.

Tôi từng nghĩ, lúc còn trẻ mà có một người như Stéphanie Đỗ cho mình bí quyết thì mọi thứ của tôi sẽ dễ dàng hơn. Kinh nghiệm bao nhiêu năm đi làm tôi đã trải lòng để mọi người có thêm những bài học giá trị ứng dụng cho công việc của họ được thuận lợi hơn.

Sách của tôi không chỉ chia sẻ về chính trị mà còn về con đường đi học, đi làm, gia đình… Tại sao mình có thể đi học mà lúc đó mình nghèo, không có tiền, sao mình có thể đi làm và tích lũy cao.

- Những đóng góp của cộng đồng người Việt dành cho nước Pháp, với góc nhìn của bà, bà thấy có hiệu quả và tích cực không?

Người Việt Nam bản chất vốn rất chăm chỉ, họ đi làm rất đàng hoàng và lịch sự, không bao giờ nghĩ đến việc chờ trợ cấp thất nghiệp. Đối với tôi, cộng đồng người Việt tại Pháp rất tuyệt và đó đã là sự đóng góp lớn cho đất nước Pháp.

Tuy nhiên, người Việt mình không thích làm chính trị tại Pháp bởi bản tính khá rụt rè, cẩn trọng.

Người Việt mình vẫn chưa thật sự tự tin cởi mở thể hiện trước cộng đồng người Pháp. Điều đó tôi thấy rất nhiều, có lẽ cộng đồng người Việt tại Pháp vẫn còn mặc cảm. Cá nhân tôi luôn cảm thấy thương những người Việt tại đất Pháp, bởi khi người Pháp gặp khó khăn một thì đối với những người châu Á, những người gốc Việt chúng ta phải chịu đựng gấp 10 lần.

Tôi mong muốn có thể thay đổi được lối tư duy, lối sống quá rụt rè của người Việt Nam mình tại Pháp. Mong họ có thể cởi mở hơn, cho con cái nhiều sự lựa chọn hơn để chúng có thể phát huy hết khả năng của mình.

Và thế hệ sau, tôi nhìn ra được các bạn có thể làm được những điều mà thế hệ trước chưa làm được. Và đó cũng là lý do tôi nỗ lực đồng hành với các em.

Stéphanie Đỗ, sinh ngày 20/12/1979 tại TP.HCM, Việt Nam. Bà là một nữ chính trị gia Pháp, thành viên Đảng Cộng Hòa Tiến Bước (La République en Marche).

Bà đắc cử đại biểu quốc hội vùng Seine-et-Marne ngày 18/6/2017 và là nữ đại biểu quốc hội đầu tiên gốc Á đắc cử vào quốc hội Pháp dưới màu sắc của Đảng Cộng Hòa Tiến Bước.

Stéphanie Đỗ được bổ nhiệm làm Thư ký của Văn phòng Quốc hội từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2017. Bà cũng được bầu làm phó thủ quỹ Văn phòng điều hành của nhóm Cộng Hòa Tiến Bước và tham gia Ủy ban về các vấn đề kinh tế và Ủy ban đánh giá - kiểm soát các chính sách công.

Năm 2019, bà được chỉ định là thành viên của Ủy ban điều tra về tình hình và thực tiễn của các nhà phân phối lớn và các nhóm trong quan hệ thương mại với các nhà cung cấp, và tham gia Ủy ban đặc biệt chịu trách nhiệm xác minh và kiểm toán các tài khoản.

Là thành viên của Ủy ban Kinh tế, bà được bổ nhiệm làm báo cáo viên cho ý kiến ngân sách về nhà ở và chủ trì nhóm công tác về Luật nhà ở (ELAN) do ông Julien Denormandie và ông Jacques Mézard, Thứ Trưởng và Bộ Trưởng phụ trách về Lãnh thổ đề trình.

Ngoài ra, Stéphanie Đỗ tham gia vào việc tái lập quan hệ nghị viện giữa Pháp và Đông Nam Á. Việc giữ chức chủ tịch nhóm hữu nghị Pháp - Việt tại Quốc hội cho phép bà đóng vai trò củng cố mối quan hệ song phương giữa Pháp và Việt Nam.