Hai quyết định lớn mang đến thành công cho giáo sư Ngô Bảo Châu

Tại buổi trò chuyện với sinh viên tại Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội mới đây, GS Ngô Bảo Châu chia sẻ về những trải nghiệm hoạt động nghiên cứu khoa học hơn 30 năm qua. 

Ông nói, mỗi khi có ai đó hỏi về ý định rời bỏ nghiên cứu Toán học, ông đều trả lời "Về cơ bản là không". "Tuy nhiên có một vài thời điểm tôi thật sự nghi ngờ về khả năng khoa học của mình. Đó là năm tôi học lớp 12, và sau này khi là sinh viên theo học bên Pháp”, giáo sư Châu nói.

GS Ngô Bảo Châu nhớ lại thời gian giành huy chương vàng toán quốc tế IMO năm 1988 với số điểm tuyệt đối (42/42), ông rơi vào tình trạng không còn hứng thú học tập. Lý do chỉ vì với cậu học trò khi ấy dường như bất kỳ bài toán sơ cấp nào cũng làm được.

Sau đó nam sinh lớp 12 quyết định tìm hiểu về Toán cao cấp. "Cuốn sách Toán cao cấp đầu tiên tôi có được từ GS Đoàn Quỳnh, Đại học Sư phạm Hà Nội. Tuy nhiên tự đọc và tìm hiểu, tôi không hiểu gì. Tôi bỏ cuộc và tự nghi ngờ khả năng học toán của mình”, giáo sư Ngô Bảo Châu nhớ lại và cho biết chuỗi ngày chán nản với môn Toán ấy đeo bám ông ngay cả khi sang Pháp du học bậc đại học.

Khi học lên tiến sĩ, GS NGô Bảo Châu được gặp GS Gérard Laumon. GS Laumon là người định hướng, giúp ông tìm ra được hướng nguyên cứu phù hợp. Từ đây niềm đam mê và những khao khát nghiên cứu Toán học lại sục sôi trong ông.

Từ câu chuyện cuộc đời mình, GS Ngô Bảo Châu cho rằng, việc chọn đúng thầy cô giáo hướng dẫn là rất quan trọng. Cả cuộc đời làm khoa học phụ thuộc vào sự lựa chọn này.

GS Ngô Bảo Châu.

Bước ngoặt thứ hai vào năm 2002, GS Ngô Bảo Châu đưa ra quyết định mạo hiểm sẽ từ bỏ hầu hết các công trình, đề tài ông nghiên cứu. Ông đã viết thư cho những người cộng sự cùng nghiên cứu để thông báo việc rút lui khỏi một số đề tài chung, tập trung vào nghiên cứu bổ đề cơ bản trong Toán học. 

Quyết định táo bạo ấy giúp GS Ngô Bảo Châu nghiên cứu thành công công trình "Bổ đề cơ bản cho các đại số Lie". Công trình của ông gây tiếng vang lớn và đạt giải thưởng Fields năm 2010.

Chia sẻ về thu nhập của nhà khoa học, GS Ngô Bảo Châu cho biết, khoảng thời gian làm việc ở Pháp, ông "sốc" vì mức lương quá thấp. Tuy nhiên chưa khi nào ông nghĩ đến việc kiếm tiền nhiều, ông chỉ kiếm đủ để trang trải cuộc sống, đáp ứng đủ nhu cầu ăn uống của bản thân. Phần lớn thời gian còn lại ông chuyên tâm vào nghiên cứu. Ông luôn tin công sức nhà khoa học bỏ ra sẽ được xã hội công nhận và đền đáp xứng đáng.

Ngay cả khi được bổ nhiệm giáo sư, nhiều người nghĩ rằng ông sẽ có nhiều tiền. Nhưng ông tiếp tục "sốc" lần thứ hai khi nhận bảng lương. Từng có lúc ông nghĩ mình sẽ không đủ tiền để mua vé máy bay về Việt Nam. Nhưng rồi ông vẫn vui vẻ đón nhận cuộc sống vì đó là việc mà một nhà nghiên cứu khoa học không bao giờ tránh khỏi.

GS Ngô Bảo Châu nhấn mạnh thêm, ở những nước khác điều kiện nghiên cứu có thể dễ hơn nhưng chưa chắc đã dễ hơn nước ta, thậm chí mức lương của nhà khoa học ở một số quốc gia tiên tiến cũng thấp hơn nhiều.