Giảm nghèo về thông tin - nền tảng cho phát triển bền vững ở Cần Thơ

Trụ cột quan trọng

Cần Thơ là trung tâm kinh tế, văn hóa của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nhưng sự chênh lệch về mức độ tiếp cận thông tin giữa khu vực trung tâm và vùng ven, giữa người trẻ và người lớn tuổi, giữa nhóm lao động tri thức và lao động phổ thông vẫn còn khá lớn.

Hệ quả của nghèo thông tin không dừng lại ở việc người dân khó tiếp cận chính sách mà còn ảnh hưởng đến năng lực sản xuất, kinh doanh, khả năng cập nhật kiến thức mới, tiếp cận thị trường, nâng cao thu nhập. Với người nông dân Cần Thơ, việc thiếu thông tin về giá cả nông sản, thời tiết, kỹ thuật canh tác hiện đại… có thể khiến họ bỏ lỡ cơ hội cải thiện sinh kế.

Vì vậy, nội dung "giảm nghèo về thông tin" được coi là một trong những trụ cột quan trọng giúp người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận nhanh hơn với các chủ trương, chính sách, mô hình sản xuất hiệu quả và cơ hội phát triển.

Thực hiện Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cần Thơ (trước đây là Sở Thông tin và Truyền thông) đã chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan triển khai  Tiểu dự án 1: Giảm nghèo về thông tin trên địa bàn. 

Giai đoạn 2022 – 2024, các địa phương đã đạt nhiều kết quả tích cực. Tại khu vực Hậu Giang (cũ), tổng ngân sách được giao là hơn 1,06 tỷ đồng, trong đó đã giải ngân trên 97%. Từ nguồn vốn này, hai đài truyền thanh xã Lương Nghĩa và Xà Phiên (huyện Long Mỹ cũ) được nâng cấp, chuyển đổi từ hệ thống FM sang ứng dụng công nghệ thông tin – viễn thông, đồng thời mở rộng thêm 11 cụm loa công nghệ mới. Đây là bước tiến quan trọng giúp người dân tại các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn tiếp cận thông tin thiết yếu, kịp thời hơn.

Ngoài ra, chương trình cũng hỗ trợ duy trì 2 điểm cung cấp dịch vụ bưu chính công cộng tại các xã khu vực III, bảo đảm người dân được tiếp cận dịch vụ thông tin liên tục.

Đáng chú ý, công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng được tăng cường mạnh mẽ. Trong hai năm 2023 – 2024, Đài Phát thanh và Truyền hình Hậu Giang (cũ) đã sản xuất 61 chương trình phát thanh – truyền hình, tổng thời lượng hơn 750 phút, trong đó có nhiều chương trình bằng tiếng Khmer, giúp đồng bào dân tộc thiểu số dễ dàng tiếp nhận thông tin chính thống, hiểu rõ hơn về chính sách giảm nghèo, khoa học kỹ thuật và mô hình sinh kế bền vững.

Tại khu vực Sóc Trăng (cũ), tổng kinh phí được giao trong giai đoạn này hơn 7,1 tỷ đồng, giải ngân đạt trên 68%. Kết quả nổi bật là việc tổ chức 13 lớp bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ thông tin và truyền thông cơ sở; sản xuất 30 chương trình phát thanh, 243 chương trình truyền hình, hơn 7.500 ấn phẩm báo in và hàng chục sản phẩm báo điện tử phục vụ công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng.

Cùng với đó, 20 đài truyền thanh cấp xã được thiết lập mới với 137 cụm loa ứng dụng công nghệ thông tin – viễn thông, thay thế và mở rộng thêm hàng chục cụm loa khác, góp phần hiện đại hóa hệ thống truyền thanh cơ sở.

Theo đánh giá của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ, các cấp, ngành đã phối hợp chặt chẽ, chủ động thực hiện nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền và nhận thức về giảm nghèo bền vững trong nhân dân. Nhờ đó, người dân tại các xã vùng sâu, vùng xa được tiếp cận thông tin nhanh hơn, nắm bắt chính sách kịp thời, đồng thời học hỏi nhiều mô hình thoát nghèo hiệu quả, tạo sự đồng thuận xã hội cao.

Báo cáo cũng chỉ rõ một số khó khăn, như định mức đầu tư còn thấp, địa bàn thụ hưởng bị thu hẹp do quy định chỉ hỗ trợ cấp xã, trong khi nhiều phường, thị trấn vẫn còn nhu cầu lớn. Một số thiết bị truyền thanh đã xuống cấp, cần được nâng cấp để bảo đảm chất lượng truyền thông cơ sở.

Nhìn lại chặng đường 2021 – 2025, có thể thấy “giảm nghèo về thông tin” không chỉ là một phần của chương trình giảm nghèo bền vững, mà còn là tiền đề để thu hẹp khoảng cách tri thức giữa các vùng, góp phần xây dựng xã hội thông tin toàn diện, hiện đại và nhân văn.

Đẩy mạnh thông tin cơ sở

Bước sang giai đoạn 2026 – 2030, thành phố xác định tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, đồng thời tập trung vào việc hiện đại hóa hệ thống thông tin cơ sở, đảm bảo mọi người dân – dù ở vùng sâu, vùng xa – đều có cơ hội tiếp cận thông tin nhanh chóng, chính xác và toàn diện.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ, định hướng giai đoạn tới được xây dựng trên cơ sở Nghị định số 49/2024/NĐ-CP ngày 10/5/2024 của Chính phủ quy định về hoạt động thông tin cơ sở. Trọng tâm là phát triển hạ tầng, nền tảng và thiết bị kỹ thuật hiện đại cho hệ thống truyền thanh, truyền thông cơ sở; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, tạo điều kiện để người dân tiếp cận các thông tin thiết yếu về chính sách, kinh tế, xã hội, y tế, giáo dục, việc làm và giảm nghèo.

Một trong những điểm đáng chú ý trong đề xuất của thành phố là mở rộng địa bàn thụ hưởng. Theo quy định hiện hành, chỉ các xã thuộc khu vực đặc biệt khó khăn mới được đầu tư, hỗ trợ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều xã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng vẫn còn những ấp, khu vực dân cư khó khăn, hệ thống truyền thanh xuống cấp, không còn đáp ứng được yêu cầu thông tin tuyên truyền.

Vì vậy, thành phố kiến nghị Trung ương cho phép mở rộng phạm vi thụ hưởng, đảm bảo sự bao phủ thông tin đến tận từng thôn, ấp, khu dân cư, góp phần thu hẹp khoảng cách thông tin giữa các vùng.

Bên cạnh đó, việc nâng định mức đầu tư cũng là nội dung quan trọng được địa phương đề xuất. Hiện nay, mức hỗ trợ tối đa cho thiết lập mới đài truyền thanh xã là 300 triệu đồng/xã, còn mức nâng cấp chỉ bằng 70% mức trên. Với giá thiết bị, vật tư và chi phí nhân công ngày càng tăng, suất đầu tư này không đủ để đảm bảo chất lượng truyền thông cơ sở.

Vì vậy, Cần Thơ kiến nghị các bộ, ngành Trung ương xem xét điều chỉnh mức đầu tư phù hợp hơn với thực tế, tạo điều kiện cho các địa phương hoàn thiện hạ tầng thông tin, nhất là tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Cùng với đầu tư kỹ thuật, thành phố cũng đặc biệt quan tâm nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác thông tin cơ sở. Giai đoạn 2026 – 2030, Cần Thơ đề xuất tổ chức thường xuyên các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng tuyên truyền, kỹ thuật vận hành thiết bị, kỹ năng ứng dụng công nghệ số cho cán bộ, nhân viên truyền thanh. Việc xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp, am hiểu kỹ thuật và nội dung sẽ góp phần quan trọng trong việc đưa thông tin đến người dân một cách hấp dẫn, dễ hiểu và hiệu quả hơn.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng xác định, cùng với việc hoàn thiện hệ thống truyền thanh, cần phát triển thêm các kênh thông tin hiện đại như cổng thông tin điện tử, mạng xã hội của địa phương, ứng dụng di động tuyên truyền chính sách… Việc kết hợp hài hòa giữa phương tiện truyền thống và công nghệ số sẽ giúp mở rộng đối tượng tiếp cận, đặc biệt là giới trẻ, người lao động di cư và các nhóm yếu thế.

Với tinh thần chủ động, sáng tạo và bám sát chỉ đạo của Trung ương, Cần Thơ đặt mục tiêu trong giai đoạn 2026 – 2030, công tác giảm nghèo về thông tin sẽ được triển khai theo hướng hiện đại, toàn diện, hiệu quả, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo đa chiều và phát triển bền vững của thành phố trong thời kỳ mới.