09:00 05/11/2024
Kinh tế
Mâm cỗ cúng trong các dịp lễ tết, giỗ chạp không thể thiếu con gà luộc. Nhiều người tin rằng việc chuẩn bị được con gà cúng như ý sẽ phần nào giúp họ đón một năm mới tốt đẹp. Việc chọn gà, luộc và đặt gà cúng luôn được làm cẩn thận hơn rất nhiều so với việc luộc gà ăn ngày thường để thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với tổ tiên và các vị thánh thần.
Cũng vì cẩn trọng nên nhiều người quan tâm đến những chi tiết tỉ mỉ như gà cúng khi nào đặt quay ra khi nào đặt quay vào, đặt gà cúng ở vị trí nào, có gì khác nhau đối với bàn thờ gia tiên, thần Tài, Thổ địa...?
Gà cúng đặt quay ra hay quay vào còn tuỳ thuộc vào vị trí đặt gà là ở bàn thờ hay ngoài trời, ngoài ra còn phụ thuộc vào thời điểm thực hiện lễ cúng.
Gà cúng khi nào đặt quay ra khi nào đặt quay vào là băn khoăn của nhiều người. (Ảnh: Hạo Nhiên)
Theo một số chuyên gia văn hóa, gà cúng đặt trên bàn thờ nên quay đầu về hướng bát hương. Tư thế này được coi là "con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu". Gà cúng gia tiên nên đặt ở tư thế chân quỳ, cánh duỗi tự nhiên và há miệng. Việc đặt gà quay đầu hướng ra ngoài dù nhìn đẹp hơn nhưng không mang ý nghĩa tâm linh, có nghĩa là gà không chịu chầu nên không có sự thành kính.
Tuy nhiên, nhiều người khác cho rằng, đặt gà cúng quay ra hay quay vào không quá quan trọng, quay đầu hướng nào cũng được.
Theo quan niệm dân gian thì mỗi năm Thiên đình lại thay toàn bộ quan quân trông nom việc hạ giới. Cúng giao thừa là tiễn đưa quan quân cai quản năm cũ và đón quan quân cai quản năm mới. Vì vậy, cần phải đặt đầu gà hướng ra phía đường để đón quan Hành khiển cai quản năm mới.
Ngoài ra, việc đặt gà cúng giao thừa hướng ra đường còn có ý nghĩa là gọi mặt trời chiếu vào nhà mình để mọi thứ đều sáng sủa, mới mẻ và thuận lợi trong năm mới.
Tương tự như cách bày gà cúng trên bàn thờ gia tiên, gà cúng trên bàn thờ Thổ địa, thần Tài cũng cần được đặt nguyên con trên đĩa (tiết, lòng đặt phía dưới bụng gà). Miệng gà ngậm một bông hoa hồng đỏ, đầu quay ra hướng cửa chính.
Gà cúng đặt trên bàn thờ nên quay đầu gà về hướng bát hương. (Ảnh: TL)
Để có con gà cúng hoàn hảo, bạn nên lưu ý cẩn thận ngay từ khâu chọn gà. Bạn cần chọn gà trống, loại gà ta có trọng lượng sau mổ chừng 1,5kg. Không nên mua con gà quá to vì sẽ khó đẹp hơn khi bày mâm, thịt cũng dai hơn.
Gà cúng phải khỏe mạnh, trông nhanh nhẹn, lông mượt, mào đỏ tươi, da vàng, cặp chân nhỏ và ức nở. Con gà có đặc điểm này không chỉ chắc thịt mà còn có dáng đẹp hơn sau khi luộc và bày lên mâm.
Gà mua về không nên thịt ngay, nên cởi dây trói chân, thả vào chuồng hoặc lồng để nó có thể đi lại trong nửa ngày hoặc chí ít là vài tiếng đồng hồ để máu lưu thông, tránh tình trạng gà luộc lên bị thâm đen phần chân do tụ máu chỗ bị trói.
Với gà cúng, bạn không thể mổ phanh như để làm món rang, chiên hay luộc ăn bình thường. Nhất thiết phải mổ moi thì mới có thể tạo dáng đẹp, và tránh tình trạng co da. Cắt rời phần chân từ khuỷu để tránh tình trạng co da khi luộc gây nứt toác ở phần đùi.
Để tạo dáng gà chầu, bạn lấy dao sắc rạch hai bên cổ gà, nhét phần cánh về phía miệng thông qua hai đường này. Đây là khâu cần sự cẩn thận, khéo léo để cánh không bị cong, gãy mà vẫn hướng ra ngoài về phía miệng. Nếu thích dáng gà bay, hãy bẻ nhẹ hai cánh gà về phía lưng, buộc cố định phần khớp xương của hai cánh lại với nhau (độ chặt vừa phải để tránh tạo vết hằn hoặc rách da sau khi luộc).
Xát bột nghệ lên toàn bộ phần bề mặt con gà, để trong 5 phút rồi mới luộc để tạo màu vàng đẹp mắt. Đặt con gà vào nồi, phần bụng hướng xuống dưới, đổ ngập nước lạnh, đun với lửa lớn. Thêm vào vài lát gừng, ít hành khô đập dập, hành lá, ít muối và bột nêm... với mục đích khử mùi và tăng vị ngọt.
Khi nước sôi, giảm lửa để tránh nứt da gà do nước sôi mạnh, đun thêm khoảng 7 phút (vớt hết bọt nếu có để da gà được sáng màu, bóng mướt) rồi tắt bếp, đậy vung lại trong 15 phút nữa để gà tiếp tục chín tới mà không bị nứt da. Dùng tăm nhỏ xiên vào đùi gà, nếu không thấy nước đỏ chảy ra là gà vừa chín.
Vớt gà vào nồi nước lạnh cho nhanh nguội, giúp da giòn hơn. Khi gà nguội bớt, bạn phết bên ngoài da chút dầu ăn pha bột nghệ để có màu vàng bóng đẹp mắt.