Dự án súng phun lửa hạng nặng TOS-2 của quân đội Nga đặc biệt thế nào?

Trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ năm 2020, hệ thống súng phun lửa hạng nặng TOS-2 “Tosochka” lần đầu tiên được giới thiệu công khai. Sau đó, phương tiện này tiếp tục đưa vào giai đoạn thử nghiệm quan trọng, theo đó kết quả đạt được sẽ quyết định số phận của dự án.

Trong hơn một năm qua, phần lớn các hoạt động kiểm tra cần thiết gần như hoàn thành. Trong tương lai gần, hệ thống TOS-2 có thể được quân đội Nga biên chế vào lực lượng.

Đẩy nhanh tiến độ thử nghiệm

Các mẫu thử nghiệm của hệ thống súng phun lửa hạng nặng TOS-2 “Tosochka” mới nhất đã tham gia cuộc diễu hành hồi tháng 6 năm ngoái. Tháng 8-2020, lãnh đạo Bộ Quốc phòng Nga đã tiết lộ kế hoạch, trong thời gian sắp tới loại vũ khí này sẽ hoàn thành các bài kiểm tra tại nhà máy và chuyển sang giai đoạn kiểm tra tiếp theo.

Vào tháng 9, TOS-2 được cho là đã tham gia hỏa lực trong cuộc tập trận Caucasus-2020. Cuối năm ngoái, hệ thống này cũng bắt đầu tham gia các đợt thử nghiệm quân sự khác.

Hệ thống TOS-2 tham gia duyệt binh trên Quảng trường Đỏ tháng 6-2020. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga

Giống như những vũ khí tiền nhiệm, TOS-2 được thiết kế cho Lực lượng phóng xạ hóa học và sinh học của quân đội Nga. Các đơn vị này đã thông báo về việc nhận được các mẫu vũ khí đầu tiên giữa tháng 11-2020. Theo đó, hệ thống mới đã cho thấy khả năng vận hành thử nghiệm và tấn công hỏa lực hiệu quả.

Cuối tháng 2-2021, có thông tin về việc đơn vị phát triển đang chuẩn bị cho TOS-2 bước vào quá trình kiểm tra cấp nhà nước. Theo đó, các hoạt động này sẽ bắt đầu trong tháng tới. Thời gian triển khai và tiến độ của các bài kiểm tra trên hiện chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, các nguồn tin quân sự cho biết, giai đoạn thử nghiệm này sẽ được hoàn thành vào cuối năm 2021.

Dựa trên kết quả kiểm tra cấp nhà nước, Bộ Quốc phòng Nga sẽ quyết định số phận của dự án mới này. Trong trường hợp TOS-2 vượt qua tất cả các bài kiểm tra, hệ thống sẽ được thông qua và đơn vị phát triển sẽ nhận được đơn đặt hàng để sản xuất hàng loạt. Thời gian có thể bắt đầu giao hàng cho quân đội vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, quá trình sản xuất này sẽ không mất nhiều thời gian.

Kể từ khi những thông tin đầu tiên xuất hiện về hệ thống súng phun lửa hạng nặng TOS-2 “Tosochka”, nhiều chuyên gia cho rằng, sản phẩm này có triển vọng xuất khẩu. Tuy nhiên, hiện chưa có hợp đồng cung cấp nào được công bố. Có thể, các đơn đặt hàng sẽ bắt đầu được chấp nhận sau khi chúng đáp ứng đủ nhu cầu của quân đội Nga.

Diện mạo mới của súng phun lửa Nga

Dự án súng phun lửa hạng nặng TOS-2 được phát triển bởi một số doanh nghiệp, song vai trò dẫn đầu trong dự án được giao cho Hiệp hội khoa học và sản xuất Splav mang tên A.N. Ganicheva. Trong khi, xe chiến đấu đang được chế tạo bởi Motovilikhinskiye Zavody ở Perm. TOS-2 “Tosochka” là kết quả nghiên cứu và phát triển dựa trên các dòng vũ khí phun lửa hạng nặng trong nước, với thiết kế mới sử dụng các giải pháp và ý tưởng đã được kiểm chứng.

Không giống như vũ khí trước đó, TOS-2 được chế tạo trên khung gầm bánh lốp và có bệ phóng hoàn toàn mới. Ngoài ra, một loại tên lửa, với các đặc tính gia tăng đã được phát triển đặc biệt dành riêng cho hệ thống. Tất cả các thay đổi được đề xuất nhằm nâng cao chất lượng chiến đấu và hoạt động hiệu quả của vũ khí.

Theo đó, TOS-2 được lắp trên khung gầm dẫn động 4 bánh ba trục Ural-63704-0010 từ dòng Tornado-U mới nhất. Nó cung cấp khả năng di chuyển nhanh hệ thống súng phun lửa và có đủ khả năng cơ động trên các loại địa hình. Buồng lái và các vị trí quan trọng được bảo vệ bằng giáp chống đạn và chống phân mảnh. Ngoài ra, xe cũng có khả năng ngụy trang và sử dụng các biện pháp đối phó quang-điện tử khác.

 TOS-2 được lắp đặt trên khung gầm bánh lốp. Ảnh: Motovilikhinskiye Zavody

Một bệ phóng kiểu mới được đặt trên khung gầm xe bánh lốp. Thiết kế bên ngoài khác với cách lắp đặt cho TOS-1 và TOS-1A, có thể mang theo cơ số đạn gồm 18 quả rocket cỡ nòng tiêu chuẩn 220mm. TOS-2 “Tosochka” còn được trang bị một cần cẩu thao tác, cho phép tự nạp hỏa lực.

TOS-2 tương thích với tất cả các loại đạn 220mm hiện có từ các hệ thống súng phun lửa của quân đội Nga. Ngoài ra, một loại đạn mới có tầm bay lên tới 15km đang được phát triển, nhằm tăng hiệu quả của súng hỏa lực. Phương tiện chiến đấu mới cũng nhận được một hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại, dựa trên định vị vệ tinh và máy tính kỹ thuật số. Theo dữ liệu được biết, TOS-2 có thể bắt đầu khai hỏa sau 90 giây triển khai vào vị trí.

Dự án TOS-2 được phát triển với việc sử dụng tối đa các hệ thống và thiết bị mới. Tất cả chúng đều được kiểm tra độc lập hoặc theo từng phần của hệ thống súng phun lửa. Điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình hoàn thành dự án, do mất nhiều thời gian kiểm tra và sửa lỗi. Tuy nhiên, những tin tức gần đây cho thấy, tất cả các tiến độ sẽ được hoàn thành đúng thời hạn và đảm bảo đầy đủ công đoạn thử nghiệm.

Xe tải cơ sở Tornado-U do nhà máy Ural phát triển trước đó đã vượt qua tất cả các thử nghiệm cần thiết và được chấp nhận biên chế cho quân đội. Một cấu trúc thượng tầng đặc biệt dưới dạng bệ phóng và các thiết bị khác cũng đã được tạo ra, trong đó có tính đến các đặc điểm hạn chế của khung gầm. Bên cạnh đó, việc sử dụng khung gầm bánh lốp hiện đại sẽ mang lại những lợi thế rõ ràng cho TOS-2.

Sớm đưa vào biên chế

Năm ngoái, TOS-2 đã hoàn thành cuộc thử nghiệm tại nhà máy chế tạo, điều này cho thấy sẽ ít có vấn đề nghiêm trọng nào đáng kể xảy ra. Tiếp đó, hệ thống bắt đầu thử nghiệm cấp nhà nước và tham gia các hoạt động quân sự thử nghiệm liên tục cho đến ngày nay.

Tin tức gần đây cho thấy, hệ thống súng phun lửa TOS-2 “Tosochka” đầy hứa hẹn đã thành công với các cuộc kiểm tra cần thiết và có nhiều cơ hội được đưa vào phục vụ trong quân đội. Cuối năm nay, Bộ Quốc phòng Nga lên kế hoạch hoàn thành các cuộc thử nghiệm cấp nhà nước, và năm sau sẽ bắt đầu đặt hàng. Sau đó, các đơn vị phát triển là Hiệp hội khoa học và sản xuất Splav và Motovilikhinskiye Zavody sẽ bắt đầu cung cấp các hệ thống TOS-2 cho các đơn vị phóng xạ, hóa học và sinh học.

 Hệ thống TOS-2 tham gia tập trận Caucasus-2020. Ảnh: Topwar

Theo kế hoạch hiện tại, đến năm 2025, tỷ lệ các vũ khí mới phục vụ cho lực lượng này sẽ đạt 85%, và việc cung cấp TOS-2 sẽ đóng góp đáng kể vào việc đạt được mục tiêu quan trọng này. Ngoài ra, các tổ hợp vũ khí mới sẽ mang lại cho lực lượng này nhiều khả năng tác chiến mới.

Về trung hạn, lực lượng phóng xạ, hóa học và sinh học của Nga sẽ có đội hình hỗn hợp gồm các hệ thống súng phun lửa hạng nặng trên khung gầm bánh xích được bảo vệ tốt và có tính cơ động cao. Điều này, ở một mức độ nhất định, sẽ đơn giản hóa việc lập kế hoạch tác chiến và thực hiện các cuộc tấn công quy mô. Ngoài ra, phạm vi sử dụng của tên lửa sẽ được mở rộng, cùng với việc tăng hiệu quả khả năng chiến đấu tổng thể.

Do đó, hướng phát triển các hệ thống súng phun lửa hạng nặng là thực sự khả quan. Tuy nhiên, vẫn chưa thể kết luận vội vàng, khi các đơn vị phát triển và Bộ Quốc phòng Nga vẫn chưa hoàn thành tất cả các giai đoạn kiểm tra.