Uống thuốc nam trị tiểu đường, người đàn ông suýt chết

Theo BS Lương Tuấn Kiên - khoa Hồi sức tích cực, chống độc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, bệnh nhân có tiền sử mắc tiểu đường nhiều năm, mắc viêm gan B và ung thư gan được điều trị bằng thuốc tiêm insulin. Tuy nhiên, từ đầu tháng 10, bệnh nhân bỏ điều trị chuyển sang uống thuốc nam với liều lượng 4 viên/ngày.

Viên thuốc có dạng hình cầu màu vàng nâu, đường kính khoảng một cm. Nhãn gói thuốc ghi do "Lương y Thích Thiện Tín" bào chế, không rõ thành phần, không rõ hàm lượng, không rõ nơi sản xuất và không có chứng nhận cấp phép. Quảng cáo trên bao bì cho biết thuốc có công dụng điều trị tiểu đường và suy thận.

Bệnh nhân lâm tình trạng nguy kịch do uống thuốc nam không rõ nguồn gốc, xuất xứ. (Ảnh: BVCC).

Uống thuốc nam được vài ngày đầu, do chỉ số đường huyết có giảm nên người đàn ông tiếp tục uống. Một thời gian sau, người này bắt đầu có triệu chứng mệt mỏi, ăn kém. Anh được người nhà đưa đến bệnh viện cấp cứu  trong tình trạng ý thức chậm, huyết áp tụt, thở nhanh sâu, đau bụng, các chỉ số xét nghiệm đều xấu, nhiễm toan chuyển hóa (nhiễm acid trong máu) và toan lactic rất nặng, đe dọa ngừng hô hấp, ngừng tim.

Người bệnh phải thở máy và sử dụng thuốc vận mạch để nâng huyết áp, lọc máu liên tục để đào thải chất độc trong cơ thể. Tình trạng nhiễm toan và suy đa tạng cải thiện trong quá trình lọc máu. Sau hai ngày, bệnh nhân được bỏ máy thở, rút ống nội khí quản, cắt thuốc vận mạch, dừng lọc máu. Hiện, người bệnh tỉnh táo, tự ăn bằng đường miệng, hết suy đa tạng.

Nguy hiểm chất kịch độc

Theo BS Kiên, sau khi gửi mẫu thuốc nam do gia đình cung cấp đi xét nghiệm. Kết quả cho thấy thành phần thuốc dương tính với chất phenformin, một loại thuốc dùng để điều trị tiểu đường tại Mỹ từ những năm 1950. Thuốc này bị cấm sản xuất lưu hành từ năm 1973 do gây ra hàng loạt ca tử vong liên quan đến nhiễm acid lactic sau khi dùng thuốc. Nhiều nghiên cứu cho thấy điều trị bằng thuốc này làm xảy ra các tác dụng phụ, biến chứng gây tử vong.

Loại thuốc nam bệnh nhân uống. (Ảnh: BVCC).

Hiện Việt Nam và các nước trên thế giới cấm lưu hành phenformin. Tuy nhiên, hàng năm vẫn ghi nhận các trường hợp nhập viện điều trị và tử vong do ngộ độc phenformin khi uống thuốc nam.

Theo BS Kiên, đây là ca ngộ độc phenformin đầu tiên tại bệnh viện trong năm 2020. Tình trạng toan chuyển hóa do phenformin rất nặng, tỷ lệ thiệt mạng lên tới hơn 50%. Nam bệnh nhân may mắn đến bệnh viện kịp thời và đáp ứng điều trị tốt.

BS Kiên khuyến cáo, người bị tiểu đường không nên tự ý sử dụng các loại thuốc nam không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần, vì có thể thuốc đã được trộn các chất cấm, có hại cho cơ thể. Người bệnh tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và kiên trì với phác đồ để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.