Tiếc nhớ hàng xà cừ cổ thụ trên đường Kim Mã

Có lẽ nhiều người đã không còn nhớ đến những hàng xà cừ cổ thụ đầu đường Kim Mã, đoạn đối diện công viên Thủ Lệ. Ngay cả tôi cũng vậy nếu hôm nay, Facebook không nhắc lại kỷ niệm cũ…

Hàng xà cừ cổ thụ đầu đường Kim Mã, đoạn đối diện công viên Thủ Lệ. (Ảnh: Lương Đình Khoa)

Đây là hình ảnh tôi chụp vào tháng 8/2014, khi nghe tin hàng xà cừ đầu đường Kim Mã sắp bị đốn chặt để phục vụ thi công đường sắt đô thị. Ba năm sau đó, hàng trăm cây xà cừ khác cũng ở trục đường Kim Mã tiếp tục bị dời đi. Thấy nuối tiếc khi thêm một góc bình yên của Hà Nội mất đi màu xanh.

Rồi những hàng xà cừ cổ thụ trên đường Nguyễn Trãi và đường Láng (đoạn gần cây xăng Ngã Tư Sở) cũng lần lượt được đốn hạ để xây dựng dự án đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông. Và còn biết bao khu chung cư, thương mại khác nữa, cả ở nội đô và ngoại thành… khiến những cây xanh phải nhường chỗ và biến mất.

Đôi lúc, tôi cứ băn khoăn tự hỏi: Sao việc quy hoạch  ở một số thành phố lớn lại cứ loay hoay và khá kỳ quặc vậy nhỉ? Trong khi bao nhiêu thành phố khác trên thế giới “thèm” nhiều cây xanh, hướng đến không gian xanh, gần gũi và hòa nhập với thiên nhiên, thì chúng ta lại hướng đến những khối bê tông xù xì, dùng những thứ nhân tạo thay cho tự nhiên.

Người ta dễ dàng chấp nhận hy sinh cây xanh để đổi lấy những khối nhà chục tầng và những công trình bê tông. Hình như họ nghĩ khá đơn giản là cứ xây các tòa nhà cao tầng, các công trình hiện đại cho giống trên phim chính là phát triển mà không biết rằng chính những nước hiện đại nhất lại hướng tới chữ "xanh". Và nếu hôm nay chúng ta từ bỏ, không chọn cây xanh, có thể mai sau chính chúng ta, con cháu chúng ta và nhiều thế hệ sau sẽ phải gánh lấy hậu quả.

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường năm 2017, tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, tỷ lệ diện tích cây xanh chỉ đạt khoảng 2m²/người, bằng 1/10 chỉ tiêu cây xanh của các thành phố tiên tiến trên thế giới. Cũng theo báo cáo này, mỗi người dân đô thị cần khoảng 10m² cây xanh hoặc 25m² thảm cỏ để đảm bảo không khí trong lành cho cuộc sống. Tháng 10/2020, con số được báo chí nêu cho thấy tỷ lệ này ở Hà Nội vẫn là 2-3m²/người.. 

Có thể tương lai chúng ta sẽ có một Hà Nội hiện đại hơn bởi công nghệ và các công trình xây dựng bề thế, nhưng nếu không thực hiện hiệu quả việc trồng cây xanh, Hà Nội sẽ trở nên nóng bức hơn trong mỗi mùa hè đỏ lửa, sẽ trở nên ngột ngạt và ô nhiễm hơn.

Những hình ảnh được trưng bày trong cuộc triển lãm “Vì một Hà Nội đáng sống” những ngày đầu tháng 9/2019 khiến người xem bất giác giật mình. Hóa ra bao nhiêu vẻ đẹp, bao nhiêu cảm xúc, tình yêu, bao nhiêu thứ tạo nên “một Hà Nội đáng sống” lại không phải các tòa nhà chọc trời, các công trình hiện đại đang mọc lên. Nó giản đơn chỉ là sự bình yên của Hà Nội, với những vỉa hè sống động, những chiếc xe đạp chở mùa vào phố theo sắc hoa tươi, những không gian thanh sạch và an toàn để sinh hoạt cộng đồng như bờ hồ, công viên. Nơi đó luôn có mặt những hàng cây xanh trải dài nhung nhớ….

Hà Nội bây giờ ít cây xanh hơn, các chung cư cao tầng, trung tâm thương mại cũng mọc lên nhiều hơn, ồn ào và cũng bụi bặm hơn. Hà Nội trong lòng người đẹp theo từng khoảnh khắc của mùa, của thời tiết, và của lòng người, đẹp khi được phản chiếu qua tình yêu dưới hình thức của âm nhạc, hội họa và thơ ca. Và vẻ đẹp đó gắn với cây xanh.

Hy vọng rằng vẻ đẹp xanh sẽ hồi sinh ở Hà Nội và nhiều đô thị khác bởi chúng ta đã nhận ra tầm quan trọng của nó, với những hành động thiết thực như chương trình trồng 1 tỷ cây xanh mà cả nước đang thực hiện.

Hãy cùng tôi ngắm lại hàng xà cừ cổ thụ ở Kim Mã thời điểm cách đây 7 năm.

Năm 2014, nhiều người dân Hà Nội xót xa khi hơn 30 gốc xà cừ cổ thụ trên đường Kim Mã, dọc hồ Thủ Lệ bị đốn hạ để phục vụ dự án xây đường sắt Nhổn - ga Hà Nội.

Một góc lá phổi xanh của thành phố bị mất đi.

Bóng mát xà cừ vốn là nơi nghỉ ngơi, dừng chân cảm nhận bình yên của người lao động nghèo.

Những gốc cây xù xì, trầm lặng, như nhân chứng thời gian của một Hà Nội xưa cũ.

Phút thảnh thơi của một người kiếm sống dưới những gốc xà cừ trên đường Kim Mã.

Nhịp bình yên dưới những vòm xà cừ hiền hòa một phần gắn với ký ức nhiều người.

Bạn nghĩ gì về điều này? Hãy chia sẻ ý kiến ở box bình luận bên dưới.