'Nền kinh tế lười biếng' nở rộ ở Trung Quốc

Một cuộc khảo sát về sức tiêu dùng năm 2022 của hãng tư vấn Zhimeng cho thấy gần 80% người được hỏi sinh sau năm 1995 sử dụng thiết bị thông minh để làm việc nhà. Trong khi đó, 75% cho biết họ sử dụng dịch vụ dọn nhà để tiết kiệm thời gian nấu nướng và dọn dẹp.

Nhu cầu khổng lồ này đã tạo ra một thị trường ngách gọi là “nền kinh tế lười biếng” - bao gồm mọi thứ, từ thiết bị gia dụng thông minh đến dịch vụ giao đồ ăn nấu sẵn, để giúp người trẻ không phải làm việc nhà.

Theo trang tin Sixth Tone, đã có 4 xu hướng tiêu dùng trở nên phổ biến với giới trẻ Trung Quốc - những người tiêu dùng chính của “nền kinh tế lười biếng”.

Những dịch vụ làm việc nhà ngày càng được ưa chuộng tại Trung Quốc.

Đồ ăn giao tận nhà

Dịch vụ này giống như việc bạn thuê một đầu bếp tại gia, người làm dịch vụ sẽ cung cấp cho khách hàng mọi thứ, từ nấu cỗ cho đến các món ăn hàng ngày.

Dịch vụ này đang được chia sẻ rộng rãi trên nền tảng Xiaohongshu, khi chi phí cho dịch vụ này chỉ từ 68 đến 128 nhân dân tệ (tương đương 10-20 USD) cho 4 món ăn. Một số người cung cấp dịch vụ thậm chí còn cam kết sẽ dọn dẹp sau đó.

Anh Hu Junzhen - một đầu bếp ở Quảng Châu, người kinh doanh dịch vụ nấu ăn từ tháng 10/2021 - chia sẻ: “Trải nghiệm phục vụ thực tế phức tạp hơn nhiều so với vẻ ngoài". Anh đã mất nhiều tháng để tìm hiểu về khẩu vị của khách hàng và điều chỉnh món ăn sao cho phù hợp.

Anh Hu cho biết hầu hết khách hàng của anh là lao động trẻ ở thành thị và những bà mẹ không có nhiều thời gian nấu ăn vì phải chăm sóc con cái.

Tuy nhiên, ngành dịch vụ này đang gặp phải những thách thức liên quan đến tiêu chuẩn và cảnh báo của các cơ quan giám sát về an toàn thực phẩm, cùng các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư. Anh Hu cho biết, anh luôn cố gắng đảm bảo an toàn cho khách hàng và hy vọng có nhiều khách hơn.

Anh Hu Junzhen mở dịch vụ bán đồ ăn nấu sẵn.

Dịch vụ "tổ chức cuộc sống”

Bên cạnh dịch vụ trên, nhiều người trẻ cũng không tiếc tiền thuê chuyên gia "tổ chức cuộc sống". So với các dịch vụ truyền thống, đây là loại hình có thể điều chỉnh theo ý khách hàng dù có mức giá cao hơn.

Cô Li Xiaorong - nhà sáng lập startup cung cấp dịch vụ dọn dẹp ở Hàng Châu - cho biết hầu hết khách hàng của cô là các bà nội trợ trẻ, nhân viên văn phòng cấp cao và KOLs. Theo cô Li, nhiều người chọn dịch vụ này để giúp giải quyết các vấn đề về tình cảm.

“Nhiều lúc, dịch vụ này không chỉ giải quyết vấn đề liên quan đến dọn dẹp mà còn là giải quyết những vấn đề liên quan đến tình cảm giữa hai bên”. Cụ thể, nhiều bà nội trợ đã sử dụng dịch vụ này như 1 cách để hòa giải những tranh cãi với thành viên trong gia đình, trong khi nhân viên văn phòng thì coi không gian sống có tổ chức là sự hài hòa.

Theo một bài báo trong ngành, tổng doanh thu hàng năm của ngành “tổ chức cuộc sống” đã đạt 100 tỷ nhân dân tệ (gần 15 tỷ USD) vào năm 2020. Năm 2021, Bộ Nhân sự và An sinh xã hội Trung Quốc đã công nhận đây là một nghề mới, cho biết ngành này cần thêm 20.000 người lao động khi nhu cầu ngày càng tăng.

Dịch vụ "tổ chức cuộc sống" rất phổ biến với nhân viên văn phòng.

Đồ ăn sơ chế sẵn

Theo Sixth Tone, tháng 7 năm ngoái, hàng triệu người dùng đã tham gia một buổi livestream trên Douyin để mua món cá dưa cải bắp được làm sẵn với giá 0,01 nhân dân tệ (khoảng 0,0015 USD). Nhờ vậy, buổi livestream kéo dài 19 giờ này đã kết thúc và ghi nhận doanh thu 250 triệu USD.

Nhu cầu mạnh mẽ với các sản phẩm đồ ăn sẵn đã thu hút lượng lớn doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này trong những năm gần đây. Doanh số các món ăn sơ chế sẵn trong dịp 11/11 năm ngoái đã tăng gấp đôi so với năm 2021.

Theo ước tính của công ty tư vấn thị trường iMedia, Trung Quốc hiện có khoảng 64.000 doanh nghiệp hoạt động liên quan đến thực phẩm sơ chế và thị trường dự kiến đạt hơn 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (gần 150 tỷ USD) vào năm 2026.

Cô Luo - một người hay mua đồ sơ chế sẵn - chia sẻ: “Sản phẩm này giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian và việc nấu một món ăn trở nên dễ dàng hơn nhiều so với những người mới nấu ăn như tôi. Tôi nhận được cả thực phẩm sống và gia vị, nên chỉ cần cho vào nồi là xong”.

Biển quảng cáo một món ăn sơ chế sẵn tại siêu thị ở Bắc Kinh.

Đồ gia dụng thông minh

Cuối cùng, khảo sát của Zhimeng cho thấy 69% người sinh sau năm 1980 tự cho mình là “chuyên gia” sử dụng các thiết bị dọn nhà thông minh. Con số này tăng lên 90% với những người sinh sau năm 2000.

Thị trường thiết bị gia dụng thông minh Trung Quốc đang bùng nổ với 260 triệu sản phẩm được tung ra thị trường năm 2022. Robot lau nhà là một trong những món đồ phổ biến nhất, với doanh thu đạt 11 tỷ nhân dân tệ (hơn 1,6 tỷ USD) vào năm 2021. Các robot này có khả năng tự chủ cao, có thể tự đổ đầy nước, tự giặt và làm khô giẻ lau nhà.

Cô Irene Ge - người đã trả gần 6.000 nhân dân tệ (hơn 880 USD) để mua một con robot hút bụi - cho biết: “Điểm hấp dẫn là nó giúp tôi hoàn thành những công việc thường ngày, giải phóng bàn tay và cơ thể tôi".