Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội về kết quả thực hiện Nghị quyết số 99 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy và chữa cháy năm 2023.
Tổng số cơ sở thuộc diện quản lý về phòng cháy và chữa cháy (PCCC) hơn 1,1 triệu cơ sở; tổng số cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ hơn 88.000 cơ sở...
Số lượng nhà ở riêng lẻ chuyển đổi mục đích sử dụng sang cho thuê nhà trọ, kết hợp sản xuất, kinh doanh, chia nhỏ căn hộ để bán đang là vấn đề hết sức bất cập, sinh ra những loại hình cơ sở “biến tướng”, gây nguy cơ mất an toàn cháy, nổ, khó khăn trong công tác quản lý về PCCC.
Tòa chung cư mini bị cháy nằm sâu trong hẻm 29/70 Khương Hạ (quận Thanh Xuân, Hà Nội), được xây kiểu nhà ống. (Ảnh: Phạm Hải).
Chính phủ nhận định, do chịu ảnh hưởng sau hơn 2 năm của đại dịch COVID-19, nhiều cơ sở, doanh nghiệp gặp khó khăn về kinh tế, tài chính nên việc đầu tư kinh phí cho hoạt động PCCC rất hạn chế, thiếu duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống.
Về tình hình cháy, từ tháng 1/10/2022 đến 30/9/2023, toàn quốc xảy ra hơn 1.900 vụ cháy, làm chết 144 người, bị thương 113 người, thiệt hại về tài sản ước tính hơn 315 tỷ đồng và 306ha rừng. Trong đó, đã xảy ra 93 vụ cháy lớn, cháy gây thiệt hại nghiêm trọng (chiếm 4,8% số vụ cháy toàn quốc), làm chết 144 người, bị thương 67 người, thiệt hại về tài sản ước tính khoảng hơn 280 tỷ đồng.
Toàn quốc cũng xảy ra 14 vụ nổ, làm 5 người chết, bị thương 31 người.
Một số vụ điển hình được Chính phủ chỉ ra như vụ cháy cơ sở kinh doanh phòng trà ở phường Đằng Giang (Ngô Quyền, Hải Phòng) ngày 12/5 khiến 3 người tử vong; vụ cháy nhà dân phố Thành Công (Hà Đông, Hà Nội) ngày 13/5 khiến 4 người tử vong; đặc biệt là vụ cháy nhà ở nhiều căn hộ tại số 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ (Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội) ngày 12/9 khiến 56 người tử vong.
Chính phủ đánh giá năm 2023 tình hình cháy, nổ diễn biến phức tạp, khó lường. So với cùng kỳ, số vụ cháy tăng 190 vụ, tăng 33 người chết, tăng 34 người bị thương. Cháy tại nhà ở riêng lẻ, nhà ở kết hợp kinh doanh vẫn diễn biến phức tạp với 814 vụ, chiếm tỷ lệ cao.
Chính phủ cho biết, tình hình cháy, nổ mặc dù đã được kiềm giảm vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất kinh doanh, cơ sở tập trung đông người còn diễn biến phức tạp. Một số vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người.
Chỉ ra nguyên nhân, Chính phủ cho rằng một số quy định của pháp luật về PCCC chưa thực sự đáp ứng được với sự thay đổi, phát triển của xã hội.
Về chủ quan, nhận thức, ý thức trách nhiệm của địa phương, người đứng đầu cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức đối với công tác PCCC còn hạn chế, đồng thời cũng thiếu cơ chế để xác định trách nhiệm của người đứng đầu. Đặc biệt, một số nơi còn tình trạng buông lỏng quản lý với hoạt động xây dựng, tình trạng xây dựng không phép, sai phép, trái phép xảy ra ở nhiều địa bàn, nhất là các thành phố lớn có mật độ xây dựng cao.
Nhiều loại hình nhà ở riêng lẻ bị người dân tự ý chuyển đổi công năng thành nhà ở nhiều căn hộ (thường gọi chung cư mini), nhà trọ với mật độ người ở cao, nhà kết hợp sản xuất kinh doanh... Các loại hình “biến tướng” này chưa được pháp luật điều chỉnh cụ thể nên gây nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý, do không được xem xét, cấp phép thiết kế điều kiện an toàn trước khi đưa vào sử dụng, gây nguy cơ mất an toàn rất cao.
Nhiều công trình cố tình cho người dân vào ở khi chưa bảo đảm an toàn dẫn đến khó xử lý, cưỡng chế do ảnh hưởng đến an sinh xã hội của người dân.
Đã có 60 cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất độc hại, nguy hiểm được di dời. (Ảnh minh họa: Minh Hoàng).
Về việc xử lý các công trình chưa bảo đảm an toàn PCCC, Chính phủ cho biết qua rà soát, cả nước có 5.805 cơ sở không bảo đảm yêu cầu về PCCC được đưa vào sử dụng; hơn 8.000 công trình chưa được nghiệm thu về PCCC đã đưa vào sử dụng.
Đối với các công trình này, công an địa phương kiên quyết xử lý hành vi vi phạm, tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động và đăng tải công khai thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng.
Về việc di dời cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hóa, hóa chất độc hại, nguy hiểm, báo cáo của Chính phủ cho biết, đã có 60 cơ sở được di dời bảo đảm theo quy định, còn lại 33 cơ sở đã có phương án di dời (theo lộ trình thực hiện của các địa phương, thời hạn muộn nhất hoàn thiện trong năm 2025).
Chính phủ đề nghị Quốc hội chỉ đạo hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác PCCC, tăng cường giám sát công tác này nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị.
Theo báo cáo của Chính phủ, ngân sách đầu tư cho công tác PCCC và Cứu nạn cứu hộ hơn 3.200 tỷ đồng, trong đó hơn 1.200 tỷ được đầu tư trang bị phương tiện PCCC và cứu nạn cứu hộ; hơn 350 tỷ để xây dựng trụ sở, doanh trại và hơn 1.600 tỷ chi cho các hoạt động khác.
Chính phủ đề xuất Quốc hội ưu tiên bố trí nguồn vốn cho dự án đầu tư trong lĩnh vực PCCC và cứu nạn cứu hộ khi xem xét, quyết định việc phân bổ kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn và hàng năm.