22:20 25/11/2024
Thời sự quốc tế
Lê Thái Tông
Lê Anh Tông
Lê Hiển Tông
Lê Hiển Tông (1717-1786), là vị vua áp chót của nhà Hậu Lê. Ông có tên húy Lê Duy Diêu, là con trưởng của vua Lê Thần Tông. Năm 1740, ông được chúa Trịnh Doanh đưa lên làm vua, thọ 69 tuổi, ở ngôi tổng cộng 46 năm, trở thành vị vua có tuổi thọ và thời gian trị vì lâu nhất trong thời Hậu Lê.
Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, Lê Hiển Tông là vị vua duy nhất có tới 3 con rể làm vua của những triều đại đối địch nhau. Vua có công chúa Ngọc Hân gả cho vua Quang Trung - Nguyễn Huệ, tạo nên mối tình rất đẹp trong lịch sử phong kiến nước Việt.
Về sau, được sự mai mối của của Ngọc Hân, một người con gái khác của vua là công chúa Ngọc Bình cũng lấy vua Cảnh Thịnh của nhà Tây Sơn.
Đến năm 1801, khi nhà Tây Sơn sụp đổ, vua Gia Long lại lấy công chúa Ngọc Bình, hai người có tới 3 con chung.
Lê Minh Tông
Mắt phượng, râu rồng
Lê Hiển Tông tên thật là Lê Duy Diêu, theo mô tả của sử sách, ông là người mắt phượng, râu rồng. Khi còn làm Thái tử, ông đã phải chịu hoàn cảnh nguy hiểm, nếm trải nhiều gian khổ. Lên ngôi báu, Ông trị vì gặp lúc nước nhà nhiều loạn lạc, nhưng về sau xã hội trở lại yên ổn, dân an cư lạc nghiệp, người bấy giờ cũng ca ngợi là đời thái bình. Mặc dù không có nhiều công tích nhưng cuộc đời làm vua của Hoàng đế Lê Hiển Tông cũng có khá nhiều điều thú vị.
Mắt ti hí, ẻo lả
Khôi ngôn, tuấn tú
Mặt xảo trá, tướng hèn mọn
Cha truyền con nối
Cướp đoạt ngôi báu
Anh trai nhường ngôi
Giấc mơ của đại thần
Sách Sử kỳ Đại việt toàn thư ghi chép, vua Lê Hiển Tông lên ngôi một cách may mắn. Khi còn là hoàng tử, ông bị chúa Trịnh Giang bắt giam, sau lại được Trịnh Doanh đưa lên ngôi. Từ thân phận tù nhân, ông trở thành hoàng đế.
Theo Hoàng Lê nhất thống chí, năm 1740, Trịnh Doanh lên ngôi chúa mới chuyển hoàng tử Lê Duy Diêu đến giam ở nhà cậu mình là Vũ Tất Thận. Kỳ lạ là, đêm trước đó, Vũ Tất Thận “mơ thấy thiên tử tới nhà, cờ quạt phấp phới, nhã nhạc vang lừng, rõ ra cảnh tượng của đời thái bình”. Sáng hôm sau thấy quân lính giải hoàng tử đến nhà, ông ta rất kinh ngạc, cho là ứng vào giấc mộng của mình, bèn kể lại với chúa. Trịnh Doanh thấy vậy cho là người có phúc lớn bèn đón hoàng tử về tôn lên làm vua, đặt niên hiệu là Cảnh Hưng.
Như vậy, nhờ vào giấc mơ của Vũ Tất Thuận, hoàng tử Lê Duy Diêu đang từ thân phận tù nhân đã trở thành vua của nhà Hậu Lê danh chính ngôn thuận.
16
Lê Hiển Tông là vị vua cho phát hành nhiều loại tiền nhất trong số các vua -chúa của chế độ phong kiến Việt Nam. Trong thời gian ở ngôi, vua cho đúc 16 loại tiền khác nhau mang niên hiệu của mình, bao gồm: Cảnh Hưng Thông Bảo, Cảnh Hưng Trung Bảo, Cảnh Hưng Chí Bảo, Cảnh Hưng Vĩnh Bảo, Cảnh Hưng Thái Bảo, Cảnh Hưng Cự Bảo, Cảnh Hưng Trọng Bảo, Cảnh Hưng Tuyền Bảo, Cảnh Hưng Thuận Bảo, Cảnh Hưng Chính Bảo, Cảnh Hưng Nội Bảo, Cảnh Hưng Dụng Bảo, Cảnh Hưng Lai Bảo, Cảnh Hưng Thận Bảo, Cảnh Hưng Ðại Bảo, Cảnh Hưng Ðại Tiền.
17
18
19
Luật tố tụng
Quốc triều khám tụng
Lê Hiển Tông cũng là vị vua cho ban hành bộ luật tố tụng đầu tiên của nước ta. Năm Đinh Dậu (1777), bộ Luật Quốc triều khám tụng điều lệ được ban hành, gồm những quy định về kiện tụng, quy định thẩm quyền các cấp xét xử, thời hạn xét xử, trình tự bắt người, điều tra, khám xét…
Luật Hồng Đức
Hiển Tông tố tụng
14
15
16
Lê Hiển Tông là vị vua rất giỏi về âm nhạc và nhiều tài lẻ khác. Theo “Hoàng Lê nhất thống chí”, vua giỏi về các kỹ nghệ lặt vặt. Bao nhiêu cung điệu, nhạc phủ, nhà vua đều chế ra bài mới, âm thanh cực kỳ du dương, trong sáng. Lê Hiển Tông cũng là vị vua cho mở nhiều khoa thi nhất trong lịch sử khoa cử nho học.
Dưới thời ông, triều đình đã cho mở 16 khoa thi, lấy đỗ 131 Tiến sĩ. Năm Canh Ngọ (1750), đời vua Lê Hiển Tông, lần đầu tiên trong lịch sử khoa cử nho học, các sĩ tử phải nộp lệ phí thi mới được tham dự thi Hương, gọi là tiền thông kinh. Trị vì trong giai đoạn quyền hành đã rơi hết vào tay chúa Trịnh, các vua Lê chỉ còn là bù nhìn, chứng kiến nhiều vị vua thời trước từng bị nhà họ Trịnh phế bỏ, nên suốt cuộc đời làm vua của mình, Lê Hiển Tông gần như không có sự phản kháng nào với nhà họ Trịnh. Thậm chí ông còn đòi trị tội những ai có ý định giúp vua giành lại quyền bính đã mất.
Theo sách “Cương mục của nhà Nguyễn”, vua là người nhân từ, trầm tĩnh. Lúc về già, gặp Trịnh Sâm áp bức, cũng chỉ ngậm miệng mà nhịn. Đến nay Tây Sơn tôn phò, nhà vua ngoài mặt tuy mừng mà trong bụng vẫn lấy làm lo.
17