Vì sao Ukraine tấn công xuyên biên giới vào Nga?

Sáng 6/8, từ vùng Sumy, quân đội Ukraine bất ngờ phát động một cuộc tấn công về phía bắc dọc theo đường cao tốc Sudzha-Korenevo tại biên giới Nga – Ukraine thuộc vùng Kursk, nằm sâu trong lãnh thổ Nga hơn 10 km.

Sau hơn 2 ngày giao tranh, ngày 8/8, lực lượng Ukraine đang uy hiếp thị trấn Sudzha đồng thời mở các mũi tấn công khác về hướng Korenevo.

Xét về quân số và phương tiện chiến tranh của Ukraine ở Kursk đây không còn là hành động xâm nhập và phá hoại như Kiev từng thực hiện trước đây. Chiến dịch này do các đơn vị chiến đấu thuộc quân đội Ukraine thực hiện.

Việc Kiev tấn công vào Kursk khiến nhiều chuyên gia quân sự đặt ra câu hỏi về mục tiêu mà Ukraine đang hướng tới khi phòng tuyến ở mặt trận Donbass đang có nguy cơ bị xuyên thủng.

Bản đồ chiến sự vùng Kursk (Nga) tính đến cuối ngày 7/7. (Ảnh: ISW)

Tấn công Kursk để cứu nguy cho Donetsk?

Một trong những vấn đề lớn nhất trên chiến trường của quân đội Ukraine hiện nay là nhân lực. Lực lượng Nga rõ ràng luôn chiếm ưu thế về quân số trước Kiev ở mọi mặt trận. Lợi thế về không quân và lực lượng đang giúp Moskva tiến gần hơn đến thị trấn chiến lược Pokrovsk ở miền đông Ukraine.

Điều này đặt ra câu hỏi tại sau Ukraine lại mạo hiểm đưa hàng ngàn quân tiến đánh vào sâu bên trong lãnh thổ Nga? Tất nhiên đây không phải là hành động ngẫu nhiên mà đã được lên kế hoạch từ trước.

Theo chuyên gia quân sự Kostyantyn Mashovets, quân đội Ukraine sẽ không hành động tùy tiện khi nguồn lực họ không cho phép, kế hoạch này đã được chuẩn bị từ trước đó.

Còn theo nhà phân tích Mykhaylo Zhyrokhov, việc Kursk bị uy hiếp có thể buộc quân đội Nga tái bố trị lại lực lượng ở miền đông Ukraine. Điều này sẽ trực tiếp giảm sức ép lên phòng tuyến của Ukraine ở Donetsk.

“Nếu bạn xem các báo cáo chính thức, không quân Nga đã giảm tần suất hoạt động ở Donetsk", ông Zhyrokhov nói. Đồng thời cho rằng các đơn vị máy bay ném bom của Nga đã được điều chuyển đến mặt trận khác.

Hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, khả năng Ukraine chiếm đóng lâu dài các khu vực ở Kursk là khó xảy ra và Kiev có thể đang đặt ra các mục tiêu sau:

Thứ nhất, thu hút lực lượng Nga từ các hướng khác, trong đó có Donetsk, nơi Lực lượng vũ trang Nga đang tiến hành một cuộc tấn công thành công ở khu định cư New York, cũng như từ Kharkov, nơi đang nỗ lực tạo ra một vùng đệm an toàn. Giao tranh ở khu vực này sẽ sớm kết thúc khi Kiev đạt được mục tiêu.

Thứ hai, có thể Ukraine lo ngại Nga sẽ phát động một cuộc tấn công khác xuống Sumy như từng xảy ra ở Khakov do đó Kiev quyết định hành động trước để chiếm thế chủ động.

Thứ ba, nhắm vào cuộc bầu cử Hoa Kỳ vào tháng 11 và các cuộc đàm phán có thể diễn ra, bởi vậy cần chiếm lãnh thổ Nga để sau đó sử dụng điều này trong thương lượng và đạt được điều kiện kết thúc chiến sự tốt hơn cho mình.

Ukraine có thể đặt ra nhiều mục tiêu khi tấn công Kursk nhưng cần hành động nhanh chóng bởi Kiev không đủ nguồn lực. (Ảnh: The Bulletin)

Ngày 8/8, nói về mục tiêu của Ukraine khi tấn công Kharkov, ông Mikhail Podoliak, trợ lý cấp cao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, Kiev gây áp lực tâm lý cho người Nga nhằm làm suy giảm sự ủng hộ đối với Điện Kremlin.

Ông Podoliak nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng của Kiev là gây sức ép lên người Nga, qua đó đảm bảo một vị thế mạnh mẽ hơn trong các cuộc đàm phán hòa bình cuối cùng với Moskva. 

Tổng thống Zelensky cũng đưa ra những nhận xét tương tự trong một tuyên bố trực tuyến hôm 8/8. 

Tuy nhiên, nếu lực lượng Ukraine tiến theo hướng Glukhov - Rylsk thì không loại trừ mục tiêu cuối cùng của Kiev là thành phố Kurchatov - nơi đặt nhà máy điện hạt nhân Kursk. Ukraine có thể sử dụng cách uy hiếp hoặc chiếm đóng cơ sở hạt nhân này để làm điều kiện ép Nga phải đàm phán nhưng để đạt được mục tiêu này họ cần đến một lực lượng lớn.

Một mục tiêu khác quan trọng không kém nhà máy điện hạt nhân Kursk là Trạm đo khí đốt Sudzha (GIS) ở Sudzha cũng có thể là mục tiêu Ukraine hướng đến.

Mặc dù những cuộc tấn công xuyên biên giới Nga từng được Kiev thực hiện, nhưng việc điều động lực lượng chính quy cùng hàng trăm thiết bị quân sự là chưa từng có. Phản ứng của Nga trước hành động của Ukraine cho thấy họ đã bị bất ngờ trước cuộc tấn công này.

Quân đội Nga bị bất ngờ?

Trong ngày đầu tiên (6/8), sau khi quân đội Ukraine vượt qua biên giới, lực lượng biên phòng Nga ở Kursk rõ ràng đã bị bất ngờ. Điều này đã tạo cơ hội cho Kiev tiến sâu vào bên trong lãnh thổ Nga hơn 10 km mà không gặp nhiều kháng cự.

Chính quyền các địa phương thuộc vùng Kursk cũng nhanh chóng thông báo về thương vong và sơ tán dân thường. Tình trạng khẩn cấp cũng đã được ban bố ở Kursk trong ngày 7/8.

Bộ Quốc phòng Nga thậm chí còn thừa nhận quân đội nước này đang được triển khai theo hướng Sudzha.

Sau những bất ngờ ban đầu, quân đội Nga đã bắt đầu phản công và đánh chặn lực lượng Ukraine tại Kursk. (Ảnh: Sputnik)

Trước tình hình này, Bộ Quốc phòng Nga đã chỉ đạo các đơn vị bảo vệ biên giới liên bang cùng với bộ đội biên phòng địa phương, các đơn vị tăng viện và lực lượng dự bị tiếp cận, tiến hành các cuộc không kích, lực lượng tên lửa và hỏa lực pháo binh nhằm ngăn cản bước tiến của đối thủ.

Trong một báo cáo trực tiếp với Tổng thống Vladimir Putin hôm 7/8, Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Đại tướng Valery Gerasimov cho biết cuộc tấn công của Ukraine đã bị chặn lại.

Đến ngày 8/8, Bộ Quốc phòng Nga cũng đưa ra thông báo, tổng cộng, kể từ khi bắt đầu giao tranh ở hướng Kursk đến ngày 8/8 “phía Ukraine đã thiệt hại 660 quân nhân và 82 xe bọc thép, bao gồm 8 xe tăng, 12 xe bọc thép chở quân, 6 xe chiến đấu bộ binh, 55 xe chiến đấu bọc thép và một xe rào chắn kỹ thuật".

Để ngăn chặn các mũi tấn công của Ukraine, quân đội Nga tấn công vào các điểm tập trung quân và thiết bị của Lực lượng vũ trang Ukraine đã được xác định, đồng thời ngăn chặn các nỗ lực của các đơn vị riêng lẻ nhằm tiến sâu vào lãnh thổ khu vực Kursk.

Ngoài ra, các cuộc không kích cũng đang được thực hiện nhằm tăng cường lực lượng dự bị của Ukraine ở khu vực Sumy bên trong lãnh thổ Ukraine.

Hiện tại giao tranh chính vẫn đang diễn ra trong và xung quanh thị trấn Sudzha, cách biên giới khoảng 6 km.