Trung Quốc cảnh báo nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân

Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Vương Quân (Wang Qun) kêu gọi cơ quan giám sát nguyên tử của Liên hợp quốc đưa thỏa thuận AUKUS giữa Mỹ, Anh và Australia vào diện kiểm tra kỹ lưỡng hơn về các rủi ro hạt nhân. Trước đó, Trung Quốc cáo buộc Mỹ, Anh và Australia chuyển giao nguyên liệu hạt nhân một cách rủi ro theo hiệp ước AUKUS.

Theo đó, phát biểu sau cuộc họp của Hội đồng cấp cao Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) hôm 12/9, Đại sứ Vương Quân cho biết phái bộ Trung Quốc đã yêu cầu một cuộc thảo luận chính thức về việc “chuyển giao vật liệu hạt nhân của thoả thuận AUKUS theo khía cạnh Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân".

Anh và Mỹ sẽ cung cấp các tàu ngầm hạt nhân cho Australia theo thoả thuận AUKUS. (Ảnh: ADF)

“AUKUS vượt ra ngoài cơ chế quốc tế không phổ biến vũ khí hạt nhân hiện có. Vấn đề này không nên xử lý trong phạm vi ba quốc gia này và phải được xử lý bởi các quốc gia thành viên IAEA", ông Vương Quân nhấn mạnh.

Mỹ, Anh và Australia đã ký thỏa thuận ba bên có tên gọi AUKUS vào năm ngoái. Theo thoả thuận này, Washington và London sẽ giúp Canberra có được tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. AUKUS đã gây tranh cãi lớn vào thời điểm đó. Việc Australia phải phá bỏ hợp đồng đã ký trước đó với Pháp để nhận tàu ngầm do Mỹ sản xuất gây ra sự phẫn nộ ngoại giao rất lớn từ quốc gia châu Âu. 

Đáp lại các cáo buộc tương tự từ Trung Quốc vào tháng 8, Mỹ, Anh và Australia cam kết thực hiện việc chuyển giao vật liệu hạt nhân - cụ thể là uranium làm giàu cao để được sử dụng trong các lò phản ứng phụ, "theo cách đáp ứng cao nhất các tiêu chuẩn không phổ biến".

Tuy nhiên, Đại sứ Vương Quân vẫn thúc giục IAEA giữ “trung lập” về mặt chính trị và “tiếp tục cung cấp nền tảng để giải quyết các nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân của AUKUS". Ông Vương Quân tiếp tục cáo buộc ba nước này “cản trở việc thực hiện nhiệm vụ của IAEA và làm suy yếu trật tự quốc tế, chủ nghĩa đa phương và hòa bình thế giới. ”