Tiếng 'póc póc' từ sân pickleball: Bác sĩ cảnh báo nguy cơ suy kiệt sức khỏe

22h, khi nhiều gia đình trong khu tập thể cũ ở một phường của Hà Nội tắt đèn đi ngủ, sân pickleball cách đó chưa đầy 50 mét mới bắt đầu đông người. Tiếng bóng nhựa nện vào vợt vang lên khô, gắt, lặp đi lặp lại như kim đồng hồ gõ thẳng vào thái dương. Xen giữa là tiếng hò hét cổ vũ, tiếng cười nói kéo dài đến tận nửa đêm.

Chị Huệ, 38 tuổi, Từ Liêm, Hà Nội cho biết từ ngày sân pickleball đi vào hoạt động, giấc ngủ của chị “vỡ vụn từng mảnh”. “Không phải ồn một lúc rồi thôi, mà là đều đặn, dồn dập. Nằm trong nhà nhưng tôi có cảm giác tiếng động xuyên qua tường, đập thẳng vào đầu”, chị nói.

Ban đầu chỉ là khó ngủ, trằn trọc. Sau vài tháng, chị thường xuyên đau đầu, tim đập nhanh, dễ cáu gắt vô cớ. Có hôm đang họp, chị choáng váng, phải xin về sớm.

“Nghe nói pickleball là thể thao lành mạnh, tốt cho sức khỏe, nhưng với chúng tôi, tiếng ồn đó giống như cuộc tấn công thầm lặng mỗi đêm”, chị Huệ nói. Điều khiến chị mệt mỏi hơn cả là cảm giác bất lực, đóng cửa cũng không yên, đeo tai nghe cũng không ngủ được, còn phản ánh thì chưa biết kêu ai.

5h sáng, ông Thịnh, 62 tuổi, sống trong một khu dân cư ở Cầu Giấy, Hà Nội, giật mình tỉnh giấc vì tiếng “póc póc” đều đặn từ sân pickleball sát nhà. Với người đàn ông có tiền sử tăng huyết áp, mỗi lần bị đánh thức đột ngột như vậy, tim ông lại đập mạnh, hơi thở gấp gáp.

“Tôi không cần đồng hồ báo thức nữa. Cứ có người ra sân là tôi thức”, ông nói nửa đùa nửa thật. Phía sau câu nói ấy là những ngày mệt mỏi triền miên. Ông ngủ chập chờn, ban ngày uể oải, huyết áp thất thường dù vẫn uống thuốc đều.

Từ khi sân hoạt động cả sáng sớm lẫn tối muộn, ông thường xuyên cáu gắt, kém tập trung, có lúc đang ăn cơm thì bỏ bát vì đau đầu. Gia đình từng thử đổi phòng ngủ, lắp thêm cửa kính, nhưng tiếng bóng đặc trưng vẫn lọt vào, rõ ràng và sắc cạnh.

Tiếng ồn từ các sân pickleball thời gian gần đây trở thành chủ đề gây tranh cãi trong nhiều khu dân cư. Không ít ý kiến cho rằng đó chỉ là “ồn ào sinh hoạt”, không thể so sánh với khói bụi hay hóa chất. Tuy nhiên, dưới góc nhìn y học và sức khỏe môi trường, cách nhìn này có thể khiến cộng đồng đánh giá thấp một nguy cơ không hề nhỏ.

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam, trong y khoa, tiếng ồn được xếp vào nhóm ô nhiễm môi trường tác động trực tiếp lên cơ thể con người. Khác với khói bụi đi vào phổi hay hóa chất xâm nhập qua đường tiêu hóa, tiếng ồn tác động thẳng lên não bộ và hệ thần kinh.

Khi phải tiếp xúc với tiếng ồn lặp đi lặp lại mỗi ngày, cơ thể liên tục bị kích hoạt phản ứng stress: tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, huyết áp tăng, hormone căng thẳng tiết ra nhiều hơn. Trạng thái này nếu kéo dài sẽ bào mòn sức khỏe chứ không dừng ở mức “phiền tai”.

Trong khoa học sức khỏe môi trường, tiếng ồn được các tổ chức y tế quốc tế xếp là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu, chỉ đứng sau ô nhiễm không khí về gánh nặng bệnh tật. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tiếng ồn môi trường liên quan chặt chẽ đến rối loạn giấc ngủ, tăng huyết áp, bệnh tim mạch và suy giảm sức khỏe tâm thần. Ở châu Âu, ước tính mỗi năm có hàng trăm nghìn trường hợp rối loạn sức khỏe gắn với phơi nhiễm tiếng ồn kéo dài, cho thấy đây không phải vấn đề cá biệt.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, mức ồn ban đêm trên 50–55 dB (đơn vị đo lường cường độ âm thanh) và ban ngày trên 60–65 dB kéo dài có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tiếng va chạm bóng - vợt pickleball tạo ra các “đỉnh ồn” ngắn nhưng sắc, có thể lên tới 70–80 dB ở khu vực gần sân. Khi những âm thanh này lặp lại hàng giờ, ngày này qua ngày khác, tổng mức phơi nhiễm dễ vượt ngưỡng khuyến cáo cho khu dân cư, dù không gây điếc tức thì.

Hệ quả dễ thấy nhất ở người sống gần sân thể thao là rối loạn giấc ngủ. Nhiều người khó đi vào giấc ngủ, dễ tỉnh giấc giữa đêm hoặc ngủ không sâu. Ngay cả khi chủ quan cho rằng mình “vẫn ngủ được”, não bộ và hệ tim mạch vẫn phản ứng với tiếng ồn: nhịp tim và huyết áp không giảm về mức nghỉ ngơi như trong môi trường yên tĩnh. Về lâu dài, cơ thể mệt mỏi, khả năng phục hồi kém, dễ cáu gắt và giảm hiệu suất làm việc.

Không ít người mô tả cảm giác “ám ảnh tiếng bóng”, dù đóng kín cửa vẫn như nghe thấy tiếng “bốp” vang trong đầu. Đây là biểu hiện điển hình của căng thẳng thần kinh kéo dài. Khi não liên tục bị kích thích bởi âm thanh bất ngờ, hệ thần kinh khó chuyển sang trạng thái thư giãn, làm tăng nguy cơ lo âu và mất ngủ mạn tính.

Trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền là nhóm chịu ảnh hưởng sớm và nặng hơn. Trẻ nhỏ dễ bị phân tán, giảm tập trung và hiệu quả học tập trong môi trường ồn. Người cao tuổi dù nghe kém hơn nhưng lại nhạy cảm với âm thanh gắt, dễ đau đầu, tăng huyết áp. Với người đã mắc bệnh tim mạch, rối loạn lo âu hay trầm cảm, tiếng ồn bất ngờ có thể kích hoạt hồi hộp, tim đập nhanh, thậm chí cơn hoảng loạn, khiến bệnh nền khó kiểm soát hơn.

Một điểm khiến pickleball gây căng thẳng hơn nhiều loại tiếng ồn khác nằm ở đặc tính âm thanh. Tiếng giao thông thường là nền ồn tương đối đều, não có thể thích nghi dần.

Ngược lại, tiếng pickleball là những cú âm ngắn, sắc, xuất hiện bất ngờ, nhịp điệu không đều. Tần số âm lại rơi đúng vùng tai người nhạy nhất, vùng dùng để nghe lời nói khiến não không thể “bỏ qua”. Mỗi cú đánh trở thành một tín hiệu cảnh báo, buộc cơ thể luôn trong trạng thái cảnh giác.

Tiếng ồn kéo dài không chỉ ảnh hưởng cá nhân mà còn làm gia tăng căng thẳng và xung đột cộng đồng. Khi phải sống trong môi trường ồn ào mà không kiểm soát được, con người dễ cảm thấy bất lực. Thiếu ngủ và stress khiến những va chạm nhỏ cũng dễ bùng phát thành mâu thuẫn lớn, đặc biệt khi một nhóm hưởng lợi từ hoạt động thể thao còn nhóm khác phải gánh chịu hệ quả.

Từ góc nhìn sức khỏe cộng đồng, bài toán đặt ra không phải là chọn giữa thể thao hay giấc ngủ, mà là dung hòa cả hai. Vận động là nhu cầu chính đáng, nhưng quyền được nghỉ ngơi và sống trong môi trường không quá ồn cũng quan trọng không kém.