Kinh tế hợp tác làm thay da đổi thịt vùng dân tộc thiểu số tỉnh Lâm Đồng

Ở khu vực phía Đông tỉnh Lâm Đồng, các xã Đông Giang và La Dạ, nơi đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đông đảo, đang chứng kiến những chuyển biến tích cực trong đời sống kinh tế - xã hội. Từ chỗ sản xuất manh mún, phụ thuộc nhiều vào tự nhiên và thương lái, người dân từng bước vươn lên nhờ phát triển kinh tế hợp tác, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi và mở rộng các loại hình dịch vụ.

Tại xã Đông Giang, kinh tế tập thể được xác định là hướng đi then chốt trong chiến lược giảm nghèo và phát triển bền vững. Hiện nay, trên địa bàn xã có 3 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả, gồm: HTX Nông Trang Trại Xanh, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đông Giang và HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đông Tiến.

Thông qua các HTX, người dân được hỗ trợ từ khâu giống, kỹ thuật đến tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Việc liên kết với doanh nghiệp giúp đầu ra nông sản ổn định hơn, giảm rủi ro về giá cả và thị trường.

Theo ông Phạm Duy Hiền - Bí thư Đảng ủy xã Đông Giang, mô hình kinh tế HTX đã tạo ra thay đổi căn bản trong tư duy sản xuất của bà con. Khi tham gia chuỗi liên kết, người dân không chỉ yên tâm về đầu ra mà còn dần hình thành cách làm ăn bài bản, biết tính toán chi phí, lợi nhuận và chủ động hơn trong sản xuất.

Song song với phát triển các loại cây trồng chủ lực, Đông Giang cũng chú trọng khôi phục và phát triển những sản phẩm truyền thống như heo đen, dê cỏ, cơm lam… Đây vừa là sinh kế phù hợp với điều kiện địa phương, vừa góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa. Xã đang định hướng xây dựng các sản phẩm OCOP gắn với thương hiệu riêng của địa phương.

Hạ tầng phục vụ sản xuất được đầu tư đồng bộ, với các công trình thủy lợi như hồ Saluon, đập tràn Suối Thị và hệ thống kênh mương nội đồng, giúp người dân chủ động hơn trong tưới tiêu. Cùng với đó là các chính sách hỗ trợ giống, vật tư và khuyến nông được triển khai kịp thời.

Nhờ những giải pháp này, mỗi năm xã Đông Giang thu về hơn 6,3 tỷ đồng từ các cây trồng lợi thế như bắp lai, cao su, điều, mía. Riêng khai thác mủ cao su đạt khoảng 130 tấn, mang lại giá trị ước tính khoảng 20 tỷ đồng.

Cách Đông Giang không xa, xã La Dạ cũng là địa phương thuần đồng bào dân tộc thiểu số, nơi phong trào phát triển kinh tế tập thể đang lan tỏa mạnh mẽ. Toàn xã hiện có 4 hợp tác xã nông nghiệp và 1 công ty cổ phần du lịch Đa Mi hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào việc nâng cao thu nhập cho người dân.

Các HTX tại La Dạ tập trung vào sản xuất nông nghiệp tổng hợp và phát triển dịch vụ du lịch, tiêu biểu như: HTX Nông nghiệp tổng hợp La Dạ, HTX Sản xuất Kinh doanh dịch vụ Đa Mi, HTX Tổng hợp Nông nghiệp Du lịch Đa Mi và HTX Công nông Thủy Thoa.

Người dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng phù hợp với thổ nhưỡng, ưu tiên các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao như sầu riêng, măng cụt, bơ, cà phê. Hoạt động chăn nuôi bò, heo, dê cũng được tổ chức quy mô hơn, áp dụng kỹ thuật phòng bệnh và tiêm phòng định kỳ, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất.

Điểm nhấn nổi bật của La Dạ là sự kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch sinh thái. Nhiều hộ dân tận dụng vườn cây ăn trái để phát triển các điểm tham quan, trải nghiệm hái quả, thưởng thức đặc sản địa phương. Mô hình này không chỉ tạo thêm nguồn thu từ du lịch mà còn giúp tiêu thụ nông sản ngay tại vườn, nâng giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho người dân.

Không chỉ riêng Đông Giang và La Dạ, tại nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, hệ thống hợp tác xã ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong tổ chức sản xuất nông nghiệp. Các HTX đã giúp nông dân chuẩn hóa quy trình, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, liên kết thị trường và chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa theo hướng hiện đại.

Bước vào giai đoạn 2026-2030, tỉnh Lâm Đồng xác định chuyển trọng tâm từ việc "tăng số lượng xã đạt chuẩn nông thôn mới" sang "nâng cao chất lượng và tính bền vững" của từng tiêu chí. Trên cơ sở rà soát Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn mới, tỉnh thực hiện phân nhóm xã để tập trung đầu tư hiệu quả.

Cụ thể, nhóm 1 gồm 8 xã đã đạt chuẩn và có nền tảng tốt sẽ được định hướng xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, tập trung phát triển dịch vụ, bảo vệ môi trường, chuyển đổi số và sản phẩm đặc trưng. Nhóm 2 với 71 xã cơ bản đạt tiêu chí sẽ được hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, củng cố tổ chức sản xuất và mở rộng các sản phẩm OCOP. Nhóm 3 gồm 24 xã khó khăn, trong đó có 9 xã nghèo, được ưu tiên nguồn lực cho giao thông, nước sạch, giáo dục, y tế và sinh kế bền vững nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển.

Cùng với đó, Lâm Đồng triển khai đồng bộ các nhiệm vụ lớn như kiện toàn ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; hoàn thiện cơ chế lồng ghép nguồn lực, khuyến khích hợp tác công - tư; hỗ trợ HTX, tổ hợp tác phát triển nông nghiệp công nghệ cao, chế biến sâu, kinh tế đa giá trị và thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất, dịch vụ công.