Xét xử trực tuyến khắc phục tình trạng người bị kiện không tham gia phiên tòa

Sáng 6/9, tiếp tục chương trình Hội nghị toàn quốc lần thứ nhất triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội khóa XV, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du trình bày tham luận về công tác triển khai thi hành Nghị quyết số 33/2021 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến.

Về tình hình tổ chức phiên tòa trực tuyến, ông Nguyễn Văn Du cho biết, tính từ ngày 1/1/2022 đến nay, các tòa án phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng tổ chức xét xử trực tuyến được 9.263 vụ án. Trong đó có 7.197 vụ án hình sự, 643 vụ hành chính, dân sự 436 vụ, hôn nhân và gia đình 164 vụ, lao động, kinh doanh thương mại 18 vụ, các loại vụ việc khác 807 vụ. 

Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du đánh giá, việc triển khai các phiên tòa xét xử theo hình thức trực tuyến mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân và xã hội. Đặc biệt trong thời gian dịch bệnh COVID-19, việc tổ chức các phiên tòa xét xử trực tuyến giúp hạn chế tập trung đông người tại phòng xử án, đảm bảo an toàn phòng, chống dịch bệnh. Việc xét xử trực tuyến giúp người dân dễ dàng tiếp cận công lý và đảm bảo các hoạt động xét xử được tổ chức đúng thời hạn luật định.

"Việc xét xử trực tuyến các vụ án hành chính đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức phiên tòa, khắc phục tình trạng người bị kiện không tham gia phiên tòa, từ đó góp phần hạn chế việc phải hoãn phiên tòa nhiều lần, giảm bức xúc cho người khởi kiện", Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du nói.

Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du. (Ảnh: quochoi.vn).

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Văn Du, xét xử trực tuyến các vụ án dân sự giúp tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh tiến độ giải quyết nhiều vụ án đã sắp hết thời hạn nhưng không thể đưa ra xét xử do không triệu tập được đầy đủ đương sự, người tham gia tố tụng khác đến phiên tòa.

Việc xét xử trực tuyến đối với các vụ án hình sự vừa đảm bảo tính nhân văn trong quá trình giải quyết các vụ án (đối với vụ án liên quan đến tội phạm xâm hại tình dục hoặc bị hại là trẻ em thì không cần xuất hiện trực tiếp tại phiên tòa), đồng thời việc các bị cáo có thể tham dự phiên tòa tại điểm cầu trại tạm giam, nhà tạm giữ mà không cần phải áp giải các bị cáo từ nơi giam giữ đến tòa án đã giúp tiết kiệm được chi phí dẫn giải, thuận lợi cho việc bảo vệ phiên tòa...

"Nhìn chung, việc xét xử theo hình thức trực tuyến không ảnh hưởng đến chất lượng xét xử, mà còn giúp cho tòa án giải quyết tình trạng hoãn các phiên tòa do vắng mặt bị cáo và những người tham gia tố tụng vì nhiều lý do khách quan", ông Nguyễn Văn Du khẳng định.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Du cũng chỉ rõ việc tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến trong thời gian qua cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như: việc bố trí nguồn lực kinh phí thực hiện trang bị cơ sở vật chất tổ chức phiên tòa trực tuyến còn chậm; phiên tòa trực tuyến chỉ để xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự, dân sự, hành chính có tình tiết, tính chất đơn giản…

Phó Chánh án TAND tối cao kiến nghị hoàn thiện pháp luật về tổ chức phiên tòa trực tuyến theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng các thủ tục tố tụng trực tuyến không chỉ trong việc tổ chức các phiên tòa xét xử vụ án hình sự, dân sự, hành chính mà kể cả các phiên họp như phiên họp giải quyết việc dân sự, phiên họp xem xét, áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính, phiên họp kiểm tra việc giao nộp, cung cấp chứng cứ và hòa giải… Đồng thời, không quy định giới hạn số lượng điểm cầu thành phần.

Cơ quan xây dựng tham luận cũng đề xuất Quốc hội hoàn thiện pháp luật về tố tụng điện tử nói chung tạo hành lang pháp lý không chỉ cho việc xét xử trực tuyến mà còn tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng tòa án điện tử trong tương lai.

Một số tòa án tổ chức được nhiều phiên tòa xét xử trực tuyến như: TAND cấp cao tại Đà Nẵng (710 vụ), TAND TP Thủ Đức (612 vụ), TAND TP.HCM (182 vụ), TAND tỉnh Quảng Ngãi (161 vụ), TAND TP Vinh (159 vụ)…