Núi Võ Đang - Dự án 'tuyệt mật' của Trung Quốc đạt đột phá mới?

Nhà sản xuất chip Trung Quốc Yangtze Memory Technologies Corp (YMTC) đang có kế hoạch sử dụng thiết bị có nguồn gốc trong nước để sản xuất các sản phẩm bộ nhớ flash tiên tiến. Động thái được thúc đẩy sau khi công ty này bị đưa vào danh sách đen thương mại của Mỹ vào năm 2022, SCMP dẫn các nguồn tin trong ngành.

Nếu thành công, chiến lược này sẽ là bước đột phá trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm tự cung tự cấp sản xuất chất bán dẫn sau khi nước này bị từ chối tiếp cận các công cụ sản xuất chip tiên tiến từ Mỹ. Washington lo ngại công nghệ này sẽ rơi vào tay quân đội Trung Quốc.

Năm ngoái, YMTC thách thức các công ty chip nhớ hàng đầu như Samsung Electronics, SK Hynix và Micron Technology với chip flash NAND X3-9070 3D 232 lớp. Tuy nhiên, triển vọng sản xuất hàng loạt của sản phẩm này bị nghi ngờ sau khi Mỹ và các nhà cung cấp thiết bị như KLA và Lam Research tạm dừng bán hàng và dịch vụ cho YMTC để tuân thủ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Washington.

Nguồn tin cho biết dự án dự định chỉ sử dụng thiết bị nội địa Trung Quốc. YMTC đã có đơn đặt hàng lớn với các nhà cung cấp thiết bị trong nước, bao gồm Tập đoàn Công nghệ Naura có trụ sở tại Bắc Kinh - nhà sản xuất công cụ khắc chip nhớ hàng đầu Trung Quốc và một trong những nhà cung cấp cho Lam Research tại Mỹ. Nguồn tin nói thêm, YMTC thậm chí đã yêu cầu các nhà cung cấp trong nước xóa logo và các dấu hiệu nhận dạng khác khỏi thiết bị, để giảm thiểu rủi ro bị Mỹ trừng phạt.

Washington cũng cáo buộc YMTC cung cấp linh kiện điện tử cho Huawei Technologies, gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc cũng đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ. YMTC và Naura không trả lời yêu cầu bình luận. YMTC không được niêm yết công khai, không bắt buộc phải tiết lộ kết quả tài chính hoặc hiệu quả kinh doanh.

Các chuyên gia trong ngành chỉ ra rằng vẫn còn những “điểm nghẽn” trong chuỗi cung ứng sản xuất chip của Trung Quốc. Ví dụ: không có lựa chọn nội địa nào có thể thay thế cho các công cụ đo lường do nhà sản xuất thiết bị Mỹ KLA cung cấp, hoặc các hệ thống in thạch bản có sẵn từ công ty ASML của Hà Lan, cũng như các nhà cung cấp Nhật Bản như Nikon và Canon. Hiện chưa rõ liệu dự án mới sẽ giải quyết các điểm tắc nghẽn cung cấp thiết bị như thế nào.

"Chúng tôi đang cố gắng tìm kiếm các công ty giải pháp cho điểm nghẽn”, một nhà đầu tư ở Bắc Kinh cho biết tại một sự kiện đầu tư mạo hiểm gần đây - tập trung vào các phương tiện năng lượng mới và các công ty liên quan đến chất bán dẫn. “Trung Quốc đang cố gắng giải quyết từng nút thắt này”.

Tờ Financial Times lần đầu tiên đưa tin vào cuối tháng 3 rằng YMTC sẽ bắt đầu sản xuất chip vào năm tới tại một nhà máy mới được trang bị các công cụ có nguồn gốc địa phương.

YMTC là niềm hy vọng lớn nhất của Trung Quốc trong việc cạnh tranh trên thị trường toàn cầu đối với chip 3D NAND, loại bộ nhớ flash cố định trong đó các ô nhớ được xếp chồng lên nhau theo chiều dọc để tăng mật độ lưu trữ. Thị phần toàn cầu của YMTC trong lĩnh vực NAND được ước tính là khoảng 6%, theo một ghi chú được công ty quản lý tài sản Bernstein công bố vào tháng 10 năm ngoái.

Cũng vào thời điểm tháng 10 năm ngoái, Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ mở rộng phạm vi kiểm soát xuất khẩu để hạn chế hơn sự tiếp cận của các nhà sản xuất chip Trung Quốc với các công cụ, phần mềm và thậm chí nhân lực Mỹ, hạn chế khả năng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc, bao gồm cả 3D NAND chip 128 lớp. Hai tháng sau, YMTC được thêm vào Danh sách Thực thể - hạn chế mua sắm các sản phẩm và dịch vụ của Mỹ mà không có sự chấp thuận của Washington.

Các biện pháp trừng phạt và nỗ lực nội địa hóa diễn ra trong bối cảnh nhu cầu đối với các sản phẩm bộ nhớ flash sụt giảm, dẫn đến việc YMTC cắt giảm việc làm và giảm mua sắm thiết bị. Nhiều phân tích cho rằng YMTC sẽ bị loại khỏi thị trường NAND 3D tiên tiến mà không có sự hỗ trợ của các nhà cung cấp thiết bị chính.

Tuy nhiên, khi có nguồn tài trợ mới và nền kinh tế Trung Quốc được cải thiện sau khi dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát COVID-19, công ty có thể quyết định đẩy mạnh kế hoạch sản xuất hàng loạt chip NAND 3D 232 lớp để cạnh tranh với các công ty cùng ngành trên toàn cầu, như Samsung. YMTC phát hành X3-9070 vào tháng 8/2022. Vài tháng sau, con chip được chú ý khi xuất hiện trong ổ cứng điện tử lưu trữ dữ liệu trên bộ nhớ flash trạng thái rắn (SSD) Hikvision, theo TechInsights. X3-9070 gây được tiếng vang khác sau khi Công ty Điện tử Điện lực Thâm Quyến cho biết trên WeChat đầu tháng này rằng họ đã giới thiệu một ổ cứng mới sử dụng loại chip này, giúp cung cấp dung lượng lưu trữ lớn hơn với giá thấp hơn.

Lu Chenyi, một nhân viên cấp cao tại công ty dịch vụ đầu tư Moody's, cho biết trong một hội thảo trực tuyến rằng Trung Quốc đang đẩy nhanh sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn trong nước trước những hạn chế của Mỹ. “Các công ty Trung Quốc trước tiên phải có được thiết bị và công nghệ để sản xuất chip tiên tiến, sau đó mở rộng sản xuất”, Lu nói, đồng thời cho biết thêm rằng Trung Quốc cần ít nhất 5 năm để bắt kịp các công ty toàn cầu trong lĩnh vực sản xuất chip tiên tiến.

Erica Su, người đứng đầu bộ phận chiến lược và giao dịch tại công ty tư vấn EY Trung Quốc, cho biết ở nước này, “sự quan tâm của thị trường đối với chất bán dẫn rất cao”, khi các doanh nghiệp, nhà đầu tư và chính phủ có cùng quan điểm thúc đẩy sản xuất chip. Su bình luận thêm rằng sự trỗi dậy của thị trường xe năng lượng mới và các ngành công nghiệp thông minh khác của Trung Quốc cũng tạo ra nhu cầu mạnh mẽ về chip trong nước.